آیا آب آوردن زانو خطرناک است؟ علائم، تشخیص و درمان

در تمام مفاصل بدن مقدار معینی آب وجود دارد تا حرکت کردن را بدون ناراحتی برای استخوان‌ها فراهم آورد. در برخی از مواقع به دلایل مختلف، این مایعات به میزان بیشتری در داخل یا اطراف مفاصل ترشح می‌شود و باعث درد و تورم در ناحیه زانو می‌شود. آب آوردن زانو یکی از مشکلات شایع است که امروزه پیر و جوان نمی‌شناسد و هر دو را درگیر کرده است. این عارضه که میزان بروز آن 72 درصد تخمین زده شده است به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. این نوع دردها با بالا رفتن سن افزایش پیدا می‌کند. در این مطلب از گهواره بیشتر به این موضوع می‌پردازیم. همچنین می توانید به مقالات مشابه مانند درد کنار زانو هنگام خم شدن نیز مراجعه کنید.

دلیل آب آوردن زانو آن چیست؟

همه ما مقدار مشخصی مایعات در اطراف مفاصل خود داریم. این حجم کم از مایعات در اطراف مفاصل کمک می‌کند تا حرکات نرم‌تر، اصطکاک کمتر و مفاصل روان‌تر حرکت کنند. زمانی که شما از ناحیه زانو آسیب ببینید، بدن در واکنش به این آسیب، برای محافظت از زانو، مقدار مایعات بیشتری تولید می‌کند. در صورتی که این مایعات از حد مجاز خود بیشتر باشد، در اطراف زانو جمع شده و موجب تورم و درد در این ناحیه می‌شود. این مایعات معمولا از گلبول‌های سفید خون، گلبول‌های قرمز، برخی مواد شیمیایی آزاد شده و روان کننده‌های طبیعی تشکیل شده است. بنابراین تجمع مایعات زیاد در اطراف مفاصل زانو را آب آوردن زانو می‌گویند. آب آوردن زانو دلایل متفاوتی دارد که در کل نتیجه آسیب، عفونت و یا بیماری است. برخی از دلایل آب آوردن زانو عبارتند از:

• شکستن استخوان
• پاره شدن رباط یا غضروف 
• آرتروز
• نقرس
• کیست یا تومور
• استفاده بیش از حد از مفاصل زانو
• عفونت باکتریایی

زمانی که این دلایل باعث آب آوردن زانو شدند، علائمی همچون تورم، قرمزی در ناحیه زانو، درد و حساسیت، سفتی مفصل و احساس داغی در زانو نیز رخ می‌دهد.

آیا آب آوردن زانو خطرناک است؟

بطورکلی در صورتی که آب آوردن زانو یا افیوژن به موقع تشخیص و درمان شود، هیچ خطری برای فرد بیمار نخواهد داشت. اما در صورتی که درمان این عارضه به تاخیر بیفتد، ممکن است خطرات زیر برای فرد بوجود آید:

• تحلیل رفتن ماهیچه‌های زانو

مایع موجود در اطراف زانو می‌تواند باعث آسیب دیدن و ضعیف شدن ماهیچه‌ها و در نهایت تحلیل رفتن آنها شود.

• بروز عارضه کیست بیکر

مایع موجود در زانو می‌تواند باعث بوجود آمدن کیست بیکر در پشت زانو شود که در صورتی که وضعیت این کیست وخیم باشد، نیاز به خارج کردن تهاجمی مایع از آن وجود دارد.

درمان قطعی آب آوردن زانو

برای آب آوردن زانو، زمانی که اقدامات مراقبتی و مصرف داروهای تجویز شده پاسخ نداد و تورم و درد در ناحیه زانو بهبود پیدا نکرد، باید برای معاینات بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کرد. از آنجایی که آب آوردن زانو خود به تنهایی یک بیماری محسوب نمی‌شود و خود نشانه‌ای بر وجود بیماری‌های دیگر نظیر آرتروز، عفونت، تروما یا غیره است، بنابراین برای درمان پزشک ابتدا باید علت بروز آن را تشخیص دهد.

روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارد که بسته به علت اصلی این بیماری، متفاوت است. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر هستند:

• دارو درمانی

نوع داروی تجویز شده بسته به دلیل بروز این عارضه نیز متفاوت است. داروها شامل آنتی بیوتیک‌ها، مسکن‌ها و کورتیکواستروئیدها می‌شود.

• تخلیه مایع مفصلی

در صورتی که ورم زانو از بین نرود و وجود مایعات مفصلی به به مفصل زانو آسیب وارد کند، مایع مفصلی را خارج می‌کنند.

• استفاده از زانوبند

برای کاهش کشیدگی بافت‌های زانو و حمایت از مفاصل بخصوص برای افراد مبتلا به آرتروز زانو، پوشیدن زانوبند نیز تجویز می‌شود.

• تزریق کورتیزون

یکی دیگر از راه‌های درمان، تزریق یک داروی قوی به نام کورتیزون در مفصل زانو است.

• تعویض مفصل زانو

در صورتی که آب آوردن زانو ناشی از استئوآرتریت باشد، مفصل زانو را با پروتزهای مصنوعی جایگزین می‌کنند تا درد و تورم بیمار کاهش بیابد.

• فیزیوتراپی

به جهت بهبود و تقویت دامنه حرکت زانو، فیزیوتراپی انجام می‌شود.

• آرتروسکوپی زانو

در این عمل یک لوله انعطاف پذیر که سر آن دوربین دارد را وارد زانو کرده تا با استفاده از آن، آسیب به غضروف را ترمیم کنند.

قرص برای درمان آب آوردن زانو

همانطور که گفته شد، دارو درمانی یکی از روش‌های درمان آب آوردن زانو است که بسته به دلیل بروز این عارضه، نوع داروی تجویزی نیز متفاوت است. برخی از داروهای تجویزی عبارتند از:

• مسکن‌ها

این دارو برای کنترل درد و التهاب تجویز می‌شود. مانند ایبوبروفن

• آنتی بیوتیک‌ها

در صورتی که آب آوردن زانو ناشی از عفونت باشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می‌کند.

• کورتیکواستروئیدها

این داروها یک نوع ضد التهاب بسیار قوی است که بصورت قرص یا تزریق برای بیمار تجویز می‌شود. مانند پردنیزون

درمان آب آوردن زانو با ورزش

ورزش برای کاهش زانو درد توصیه میشود. اگر تورم و درد شدیدی در ناحیه زانو ندارید، ورزش کردن تا جایی که تورم و درد اجازه دهد، می‌تواند به بهبود شما سرعت ببخشد. ورزش کردن باعث افزایش گردش خون در داخل و اطراف مفاصل شده و تاثیر مثبتی بر توانایی بدن شما برای التیام دارد. اغلب افرادی که با آب آوردن زانو دست و پنجه نرم می‌کنند با ورزش کردن توانستند به بهبودی و تسکین درد خود کمک کنند. 3 نکته بسیار مهم در ورزش کردن عبارتند از:

• شدت ورزش باید کم باشد تا آسیب بیشتری به زانو وارد نشود.
• بین تمرینات ورزشی باید حتما استراحت کوچکی انجام شود.
• در صورتی که ورزش باعث درد بیشتر زانو شد باید متوقف شود.

برخی از این تمرینات ورزشی که به راحتی می‌توانید در خانه آنها را انجام دهید، عبارتند از:

• کشش چهار سر ران

این حرکت به تقویت عضلات چهار سر ران یا عضلات همسترینگ کمک کرده و از فشار به ناحیه زانو جلو می‌کند. 

برای انجام این حرکت کافیست دراز بکشید و پاهای خود را صاف کنید. سپس پایی که زانوی آن آسیب دیده را با دست از زیر ران نگه داشته و سپس زانوی خود را به آرامی به داخل سینه خم کنید و 30 ثانیه نگه دارید. پس از آن خیلی آرام زانو را صاف کنید و بار دیگر 30 ثانیه نگه دارید. این حرکت را در 3 ست 10 تایی انجام دهید.

• پرش کوتاه

در این تمرین شما باید پرش‌هایی کوتاه و کنترل شده انجام دهید. این حرکت به تقویت مفاصل داخل و اطراف زانو کمک می‌کند و همچنین عملکرد زانو را متعادل می‌کند.

برای انجام این حرکت بایستید زانوهای خود را کم خم کنید و سپس یک پرش کوتاه انجام دهید. در هنگامی که پس از پرش روی زمین قرار گرفتید، زانوهای شما باید کمی خم باشد. پس از فرو آمدن روی زمین زانوهای خود را صاف کنید و این حرکت را بار دیگر انجام دهید.

• حرکت اسکی

این حرکت باعث افزایش گردش فشار خون در کل پا شده و به تقویت عضلات ران و ماهیچه‌های داخل و اطراف زانو کمک می‌کند.

برای انجام این حرکت بایستید. پای آسیب دیده را از زانو کمی خم کنید و به آرامی به سمت بالا آورده و سپس به سمت عقب ببرید. زمانی که پای خود را به سمت بالا می‌آورید، زانوی پای دیگر را کمی خم کرده و بر روی آن بنشینید و سپس زمانی که پای خود را به عقب می‌برید، زانو پای دیگر را صاف کنید.

• حرکت اسکات

این حرکت به تقویت عضلات چهار سر ران، کمر و ساق پا بسیار کمک می‌کند. بسیار مهم است که در انجام این حرکت زیاده روی نکنید.

برای انجام این حرکت جلوی یک صندلی بایستید، سپس زانوهای خود را تا زاویه 90 درجه خم کرده و به حالت نشسته قرار بگیرید تا باسنتان به صندلی برخورد کند. سپس بایستیدو توجه داشته باشید که نباید کامل روی صندلی بنشینید.

درمان خانگی آب آوردن زانو

روش‌های خانگی زیر می‌تواند به بهبود و تسکین درد زانو آب آورده کمک کند.

• استراحت

تا جایی که می‌توانید استراحت کنید تا درد و تورم زانو شما بهبود پیدا کند. از وارد آوردن وزن بر روی زانو خود خودداری کنید.

• کمپرس آب سرد

سرما می‌تواند باعث کاهش درد و التهاب شود. به مدت 15 تا 20 دقیقه و 3 مرتبه در روز کمپرس آب سرد را بر روی زانو خود قرار دهید.

• کاهش وزن

اضافه وزن باعث فشار آوردن به زانوها می‌شود و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می‌دهد.

• ماساژ درمانی

یک ماساژ خفیف و ملایم در ناحیه زانو می‌تواند باعث افزایش گردش خون و تسکین درد شود.

• بالا نگه داشتن پا

هنگام خوابیدن، پاها را روی یک بالش و بالاتر از سطح بدن خود نگه دارید تا آب جمع شده در مفاصل زانو وارد سیستم گردش خون شده و با رسیدن به کلیه‌ها بطور طبیعی دفع شود.

درمان سنتی آب آوردن زانو با زنجبیل

همانطور که می‌دانید، زنجبیل خاصیت ضد التهابی و تسکین درد دارد. بنابراین مصرف دمنوش زنجبیل می‌تواند به تسکین درد شما کمک کند. علاوه بر آن می‌توانید مقداری از پودر زنجبیل را با کمی آب جوش مخلوط کرده تا به حالت خمیری دربیاید و کمی حرارت داشته باشد. سپس پماد را روی زانو خود ماساژ دهید و روی آن را با یک پارچه تمیز ببندید. این عمل را روزی 2 تا 3 مرتبه انجام دهید.

درمان آب آوردن زانو در طب اسلامی

یکی از راهکارها برای درمان و بهبود آب آوردن زانو، زالو درمانی است. این روش قدیمی به 2500 سال پیش می‌رسد. در این روش با قرار دادن 4 تا 7 زالو در ناحیه زانو به تخلیه آب زانو کمک می‌کنند. توصیه می‌شود برای استفاده از این روش درمانی با پزشک خود مشاوره کنید.