دفعات شیردهی نوزاد در شبانه روز چقدر است؟
یکی از دغدغه‌های رایج مادران پس از تولد نوزادشان، این است که چند بار در شبانه‌روز باید به نوزاد خود شیر دهند و شیردهی هر بار، چه مدت باید طول بکشد. به‌طورکلی تعداد دفعات شیردهی نوزاد در شبانه‌روز بین ۸ الی ۱۲ مرتبه متغیر است. در واقع، مادر باید هر ۲ الی ۳ ساعت یک‌بار به نوزاد خود شیر دهد.
در این مقاله از گهواره به بررسی تعداد دفعات شیردهی نوزاد در شبانه‌روز و مدت آنها می‌پردازیم.
در اپلیکیشن گهواره ابزارهای شیردهی، تغذیه و رشد کودک زیر نظر متخصصین، همراه با پیام مشاور در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. اپلیکیشن را از اینجا نصب کنید.
تعداد دفعات شیردهی نوزاد
به‌طورکلی تعداد دفعات شیردهی نوزاد در روزهای ابتدایی پس از تولد و ۶ ماه اول بعد از تولد متفاوت است.
روزهای پس از تولد
طی ۲۴ ساعت اول پس از تولد، نوزاد باید در سریع‌ترین زمان ممکن از شیر مادر تغذیه کند. در واقع، درصورتی‌که نوزاد مشکلی نداشته باشد؛ در ۲۴ ساعت اول پس از تولد نوزاد باید ۸ مرتبه یا بیشتر شیر مادر بخورد و هیچ مکمل دیگری نیز به نوزاد داده نشود. معمولاً در این مدت، نوزاد ۲ پوشک خیس می‌کند که نشانه کافی بودن شیردهی نوزاد است.
در روزهای اول بعد تولد، شیر مادر به‌صورت مایعی غلیظ و زردرنگ است که آغوز یا کلستروم نامیده می‌شود. کلستروم، دارای آنتی‌بادی‌های ضروری و دیگر فاکتورهای سیستم ایمنی است که از نوزاد در برابر بیماری مختلف، محافظت می‌کند. به‌علاوه مقدار کم شیر مادر در ۲۴ ساعت اول، باعث بهبود قدرت مکیدن و قورت دادن نوزاد می‌گردد. لازم به ذکر است که خوردن شیر مادر باعث ازبین‌رفتن بیلی‌روبین اضافی کودک می‌شود و از ایجاد زردی جلوگیری می‌کند.
هضم آغوز برای نوزاد آسان است، بنابراین،؛ خوردن آغوز، کم‌کم دستگاه گوارش نوزاد برای هضم شیر رسیده آماده می‌کند، به‌علاوه آغوز با باکتری‌های مفید خود، مواد غذایی زائد را هضم می‌کند و در مقایسه با شیر رسیده پروتئین بیشتر و قند و چربی کمتری دارد که باعث تثبیت گلوکز نوزاد شده و از هیپوگلیسمی نوزاد جلوگیری خواهد کرد. تا پایان دو هفته اول پس از زایمان، آغوز به‌تدریج به شیر رسیده یا کامل تبدیل می‌شود. از لحاظ ظاهری، رنگ شیر مادر از زرد به سفید تغییر می‌کند.
شش ماه اول پس از تولد
با افزایش سن نوزاد مادر می‌تواند حجم شیر بیشتری در هر بار شیردهی به نوزاد خود بدهند، در این صورت فاصله بین شیردهی زیادتر خواهد شد. نوزادانی که تنها با شیر مادر تغذیه می‌شود، باید ۸ مرتبه در شب و روز شیردهی شوند. البته رفتار هر کودک با دیگر متفاوت است، برخی از نوزادان سریع شیر می‌خورند و برخی آرام. معمولاً پس از هر دوره خواب کوتاه، نوزاد به‌خوبی شیر می‌خورد.
جدول شیردهی نوزاد و دفعات مناسب شیرخوردن
به طور خلاصه نوزادان بر اساس سن طبق جدول زیرا شیر مادر تغذیه می‌کنند تا به وزن مناسب و رشد کافی دست یابند:
| تعداد مرتبه شیردهی | مدت شیردهی | توضیحات | |
| روزهای اول پس از تولد | ۸ الی ۱۲ مرتبه هر دو ساعت یک‌بار | معمولاً ۴۵ دقیقه | توجه به علائم گرسنگی ضروری است. |
| شش ماه ابتدایی پس از تولد | ۸ مرتبه هر دو ساعت یک‌بار | معمولاً ۴۵ دقیقه | توجه به علائم گرسنگی ضروری است. |
نوزاد چند دقیقه باید شیر بخورد؟
مدت مناسب شیردهی در طول روز هر یک الی دو ساعت و مدت شیردهی در شب کمتر از سه ساعت است، در این صورت تغذیه نوزاد کافی است و وزن نوزاد افزایش پیدا می‌کند. شیردهی برخی از نوزادان ممکن است ۴۵ دقیقه باشد و کمتر ۴۵ دقیقه بعد از شیردهی، دوباره نیاز به شیردهی پیدا کنند. لازم به ذکر است سرعت شیر خوردن هر نوزاد با دیگری متفاوت است، بنابراین؛ در این زمینه قاعده کلی وجود ندارد. لازم به ذکر است، شیردهی مؤثر و مکرر در طی هفته اول، تولید شیر را ده تا بیست برابر افزایش خواهد داد.
هر چند ساعت به نوزاد شیر بدهیم؟
بسیاری از نوزادانی که تنها با شیر مادر تغذیه می‌شوند، باید ۸ تا ۱۲ بار در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز، در هفته‌های اولیه، از شیر مادر تغذیه کنند. در واقع، مادر باید هر ۲ تا ۳ ساعت یک‌بار به کودک خود شیر بدهد.
در روزهای اول پس از تولد، تولید شیر بر مبنای عرضه و تقاضا خواهد بود، در واقع هر چه نوزاد بیشتر شیر بخورد، شیر بیشتری نیز تولید خواهد شد. به همین خاطر در هر ۲۴ ساعت شیردهی به نوزادان به دفعات ۸ تا ۱۲ بار، میزان تولید و ترشح شیر مادر افزایش خواهد یافت که نه‌تنها باعث افزایش وزن نوزاد می‌شود، بلکه خطر زردی را نیز کاهش می‌دهد.
تا کی باید هر دو ساعت به نوزاد شیر داد؟
به‌طورکلی، در صورت مشاهده نشانه گرسنگی باید شیردهی صورت گیرد. هر چه نوزاد بزرگ‌تر شود به کالری بیشتری نیاز خواهد داشت. طی چهار تا شش ماه پس از تولد، شیر مادر به‌صورت متناوب تولید می‌شود. گاهی ممکن است که نوزاد دفعات بیشتری از شیر مادر تغذیه کند که طبیعی است. افزایش دفعات شیر خوردن نوزاد باعث تحریک بدن و افزایش تولید شیر مادر خواهد شود.
تعداد دفعات شیردهی نوزاد در شب
شیردهی در شب باعث افزایش شیر مادر خواهد شد. شیر خوردن در شب برای نوزادان تازه‌متولدشده، چه شیر مادر چه شیرخشک، طبیعی است. دفعات شیر خوردن نوزاد در شب ۲ الی ۳ مرتبه خواهد بود. در هفته‌ها و ماه‌های اول، تغذیه بیشتر نوزادان از ساعت ۹ شب تا ۳ صبح است. در صورت تغذیه نوزاد با شیر خشک، تفاوتی در الگوی خواب آنها ایجاد نمی‌کند. هرچند تغذیه نوزاد با شیر مادر، بهترین نوع تغذیه برای شروع رشد نوزادان است.
* برای افزایش شیر در بارداری چه بخوریم؟
علائم گرسنگی نوزاد
بر اساس زمان و برنامه‌ریزی، گرسنگی نوزاد قابل‌تشخیص نیست و تنها خود نوزاد می‌تواند علائم گرسنگی را به مادر نشان دهد. از جمله علائم گرسنگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- علائم اولیه گرسنگی: حرکات چشم‌ها، بی‌قراری، حرکات دهان، مکیدن انگشتان
- علائم ثانویه گرسنگی: افزایش فعالیت بدنی نوزاد مانند چرخاندن سر در هنگام لمس گونه‌ها، ناله و جیغ‌کشیدن
- علائم نهایی گرسنگی: حرکات بدن و دهان، تنفس سریع، گریه کودک.
معمولاً در صورت مشاهده اولیه علائم گرسنگی شیردهی آسان است؛ اما پس از بروز علائم نهایی مانند گریه، نوزاد سینه مادر را به‌سختی قبول می‌کند؛ بنابراین به‌دقت رفتار نوزاد خود را مشاهده کنید.
علائم شیردهی کافی نوزادان
در صورت شیردهی کافی، ادرار نوزاد در هفته اول پس از تولد زیاد می‌شود. از جمله راه‌های تشخیص میزان مناسب شیردهی نوزاد موارد زیر قابل‌اشاره است:
- ۲ تا ۳ پوشک خیس شده و ۲ تا ۴ پوشک حاوی مدفوع نوزاد در طی روزهای دوم و سوم پس از تولد
- مصرف ۵ پوشک خیس شده یا بیشتر همراه ادرار زرد کمرنگ و حداقل دو بار دفع مدفوع نوزاد در روزهای چهارم و پنجم پس از تولد
- دفع دو بار مدفوع خردلی رنگ در یک ماه اول پس از بارداری
- افزایش وزن مناسب نوزاد
برنامه‌ریزی برای شیردهی
برنامه‌ریزی شیردهی در دوران شیردهی به نوزاد باعث افزایش وزن مناسب نوزاد شده؛ اما از طرفی دیگر، شیردهی برنامه‌ریزی‌شده باعث کاهش تولید شیر و از شیر گرفتن زودرس نوزاد خواهد شد. در واقع، اگر مادری، شیردهی را فقط طبق زمان‌بندی مشخصی انجام دهد، ممکن است شیر در پستان جمع شود و بدن، پیام توقف تولید شیر را صادر کند که باعث کاهش تولید شیر یا قطع آن می‌شود.
بنابراین، توجه به نشانه‌های گرسنگی و شیردادن به‌موقع به نوزاد وقتی نیاز است؛ از برنامه‌ریزی شیردهی هر ۲ ساعت یک بار، بهتر است. بسیاری از نوزادان در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از تولد خواب‌آلودند. برخی از معتقدند که در هنگام خواب در طول دو روز اول بعد از تولد باید نوزادان را بیدار و با شیر مادر تغذیه کرد، اما تحقیقات جدید ثابت کرده که بیدار کردن نوزادان برای تغذیه وزن نوزاد را کاهش می‌دهد.
جمع‌بندی
یکی از سؤالات پرتکرار مادران شیرده، تعداد دفعات شیردهی به نوزادان در طول شبانه‌روز و در هر وعدۀ غذایی و تشخیص میزان کافی شیر نوزاد است تا اطمینان پیدا کنند تغذیه نوزاد برای رشد او کافی است. در این مقاله از گهواره با تعداد دفعات لازم برای شیردهی به نوزاد، مدت شیردهی، علائم گرسنگی و دریافت کافی شیر مورد نیاز نوزاد آشنا شدیم.
سؤالات متداول:
مادران چگونه می‌توانند شیر خود را افزایش دهند؟
شیردهی و تخلیه مداوم سینه باعث تولید هورمون پرولاکتین که عامل تولید شیر است، می‌شود؛ بنابراین برای افزایش شیردهی سینه مادر باید مدام تخلیه شود.
آیا نوزآد نارس می‌تواند از شیر مادر تغذیه کند؟
اینکه نوزادآن نارس، قادر به مکیدن و بلع نیستند و خوردن شیر مادر برای آنها ممکن نیست اشتباه است. زمانی که نوزاد بدون کمک تنفسی توانست نفس بکشد، می‌تواند با حمایت مادر شیر بخورد.
منابع:
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.