محاسبه شاخص توده بدنی کودکان (محاسبه BMI در کودکان) به چه صورت است؟

محاسبه و کنترل وزن کودکان موضوع مهمی است که بسیاری از والدین با آن روبه‌رو هستند. با استفاده از شاخص توده بدنی (BMI) می‌توان مشخص کرد که رشد کودک شما متعادل است یا خیر. در این مطلب توضیح کاملی در این باره خواهیم داد.

دلایل چاقی در کودکان

یکی از مشکلات حال حاضر کودکان اضافه وزن و چاقی است. هیچ کس نمی‌خواهد که فرزندش مشکل چاقی داشته باشد. قبل از اینکه تصمیمی در این بابت گرفته شود باید علت این اضافه وزن و چاقی مشخص شود.

• ژنتیک

ژنتیک یکی از علت‌های چاقی در کودکان است. معمولا والدینی که خود با این موضوع دست و پنجه نرم می‌کنند کودکانی با این مشکل دارند. پس این موضوع اهمیت زیادی در چاقی و اضافه وزن کودکان دارد.

• مصرف بیش از حد غذاهای چرب و آماده

تغذیه نادرست و نامناسب از مهمترین علت چاقی در کودکان است که می‌تواند هر کودک با هر ژنتیکی را در دام اضافه وزن و چاقی بیندازد. بنابراین توجه به رژیم غذایی کودکان بسیار اهمیت دارد. مصرف بیش از حد غذاهای آماده، چرب و شیرینی‌جات برای کودکان مضر بوده و یک سبک زندگی ناسالم است.

• تحرک پایین

امروزه با وجود سبک جدید زندگی، بیشتر کودکان خود را با بازی‌های کامپیوتری سرگرم می‌کنند. در برنامه روزانه کودکان معمولا جنب و جوش و فعالیت کمتری دیده می‌شود. بنابراین نمی‌توان سوخت و ساز بدن را مدیریت کرد. در مورد نکات ورزش کودکان در این مقاله بیشتر بخوانید.

BMI چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

در علم تغذیه با مفهومی به نام شاخص توده بدنی یا BMI ( body mass index) روبه‌رو هستیم، که با اینکه فرمول ساده و نحوه محاسبه آن بسیار آسان است، اما اطلاعات مهمی را به ما نشان می‌دهد. با محاسبه شاخص توده بدنی می‌توان سطح تقریبی چربی بدن، محدوده وزنی سالم و ایده‌آل و اضافه وزن را تشخیص داد.

فرمول BMI چیست؟

شاخص توده بدنی از تقسیم وزن فرد (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (قد ضربدر قد) بدست می‌آید. بطور کلی هر چقدر این شاخص بالاتر باشد، میزان چربی بدن بیشتر و احتمال ابتلا به برخی بیماری‌های حاصل از چاقی بیشتر است.

صدک در نمودار رشد چیست؟

صدک معیار مقایسه‌ای رشد فرزندتان نسبت به کودکان هم‌سن او می‌باشد. برای مثال اگر رشد کودک شما در صدک 75 باشد به این معناست که رشد کودک شما از 75 درصد کودکان هم‌سن او بیشتر است یا اگر رشد آن روی صدک 50 باشد یعنی او بطور متعادل رشد می‌کند. اما باید بدانید که بالا یا پایین بودن صدک همیشه به معنی اختلال در رشد کودک شما نیست، بلکه رشد کودک شما باید بطور پیوسته و متناسب با شرایط او باشد. بطور کلی می‌توان در جدول مربوط به محاسبه BMI وزن افراد در صدک‌های زیر قرار داد:

• افراد 2 تا 20 سال، صدک 5 به پایین به عنوان کمترین میزان محاسبه شده است. به این معنی که BMI کمتر از 5درصد جامعه‌ی 2 تا 20 سال در زیر صدک 5 است و این نشانه کمبود وزن می‌باشد. در مورد علت رشد نکردن کودک در این مقاله بیشتر بخوانید.
• صدک 5 تا 85 به این معنی است که BMI هشتاد درصد (80%) از افراد جامعه (سنین 2 تا 20 سال) در این بازه قرار می گیرد که دارای وزن نرمال هستند.
• صدک 85 تا 95 نشان می دهد که BMI ده درصد (10%) درصد افراد جامعه (سنین 2 تا 20 سال) در این بازه قرار می گیرد که دارای اضافه وزن هستند.
•  صدک 95 به بالا نشان می دهد که BMI کمتر از پنج درصد (5%) از افراد جامعه در این بازه قرار می گیرد که چاق محسوب می شوند.

نکاتی برای درست محاسبه کردن

• برای بدست آوردن BMI درست باید اندازه‌گیری‌ها را بسیار دقیق انجام دهید. برای انجام این کار:
• کفش کودک، لباس کلفت و بیرونی، کلاه و تزئینات مو که باعث افزایش قد می‌شود را حذف کنید.
• برای محاسبه دقیق قد، کودک را کاملا به دیوار چسبانده و از او بخواهید که پاهایش را جفت کرده و کاملا به دیوار بچسباند.
• برای محاسبه وزن دقیق لباس‌های اضافی را حذف کنید و هر دفعه با یک ترازو وزن کنید.  

محاسبه BMI براساس سن

باید بدانید که رشد قدی و وزنی کودکان تا سن 19 سالگی به سرعت در حال تغییر است و همین باعث می‌شود که محاسبه BMI کودکان با بزرگسالان متفاوت باشد. بنابراین تحلیل شاخص توده بدنی کودکان نیاز به جدولی دارد که متناسب با وضعیت رشد و جنسیت آنها باشد. معیار معتبر در این زمینه جدول BMI برای کودکان کمتر از 19 سال است و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار دارد. در این جدول تشخیص وضعیت رشد و وزنی کودک بر اساس صدک‌ها انجام می‌شود که در بالا آن را توضیح دادیم. بنابراین ابتدا BMI را مشخص کرده و سپس وضعیت وزنی را با توجه به سن و جنسیت مشخص می‌کنید. 

متخصصان تغذیه با توجه به اعداد به دست آمده، 6 محدوده وزنی را دسته‌بندی کرده اند. 

• کمبود وزن: کمتر از 5/18
• وزن ایده‌آل: 9/24-5/18
• اضافه وزن: 30-25
• چاقی نوع 1: 35-30
• چاقی نوع2 : 40-35
• چاقی نوع 3 (بیمارگونه): بیشتر از 40

BMI چه چیزهایی را نشان نمی‌دهد؟

شاخص توده بدنی یک معیار ساده و سطحی است و فقط وضعیت وزنی شما را نشان می‌دهد. با اینکه میزان چربی در بدن را محاسبه می‌کند اما باید بدانید که نحوه توزیع چربی‌ها را نشان نمی‌دهد و میان چربی و عضله تفاوتی قائل نیست. برای مثال ورزشکاری که بصورت حرفه‌ای فعالیت می‎کند و بدنش بافت عضلاتی به همراه مقدار جزئی چربی دارد، شاخص توده بدنی‌اش 30 است که مطابق با فرمول BMI باید چاق باشد. در حالی که ورزشکار عضله بیشتری نسبت به چربی دارد.

جدول BMI دختران و پسران

جدول BMI دختران

جدول BMI پسران