راه های جلوگیری از چسبندگی جفت، علائم، علت، خطرات و درمان

انتشار: تیر ۱۳۹۹ | بروزرسانی: فروردین ۱۴۰۴
چسبندگی جفت

چسبندگی جفت چیست؟ اصطلاح چسبندگی جفت، توصیفی از جایگزینی نابه‌جای جفت است که با غیرطبیعی بودن لانه‌گزینی، تهاجم یا چسبندگی جفت مشخص می‌شود. این اختلالات را در مجموع سندروم‌های اکرت نیز می‌نامیم. چسبندگی جفت می‌تواند بسیار خطرناک باشد و خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. خوشبختانه روش‌های زیادی برای درمان این عارضه و جلوگیری از زایمان زودرس وجود دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.

پادکست خلاصه مقاله راه های جلوگیری از چسبندگی جفت:

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

ویژگی‌های جفت طبیعی

قبل از کسب اطلاعات بیشتر در مورد چسبندگی جفت، لازم است بدانید در اواخر بارداری، جفت تقریباً 470 گرم وزن دارد. دارای شکل گرد تا بیضی به قطر 22 سانتی‌متر و ضخامت بخش مرکزی آن به 5/2 سانتی‌متر می‌رسد. جفت متشکل از دیسک جفتی، پرده‌های خارج جفتی ‌و بندناف سه‌رگی است. سطحی از دیسک جفتی که در برابر دیواره رحم قرار می‌گیرد، صفحه قاعده‌ای است که توسط شکاف‌هایی به بخش‌هایی به نام کوتیلدون تقسیم می‌شود.

علل چسبندگی جفت در بارداری

سطح جنینی جفت، صفحه کوریونی است که بندناف به آن می‌چسبد. شریان‌های جنینی تقریباً همیشه از روی وریدها عبور می‌کنند. جفت طبیعی در سونوگرافی نمای هوموژن و دارای ضخامت دو تا چهار سانتی‌متر است، بهترین جفت جنین در بارداری در مقابل میومتر(لایه میانی و عضلانی رحم) است و به داخل کیسه آمنیون برآمده می‌شود.

* مقاله علائم جدا شدن جفت از جنین را مطالعه کنید.

اختلالات و ناهنجاری‌های جفت

جفت یک ارگان جنینی است که از زمان کاشت بلاستوسیست (توده سلولی اولیه جنین) شروع به رشد می‌کند و بعد از زایمان، از رحم خارج می‌شود. از آن‌جایی که جنین نه تنها برای تغذیه بلکه در بسیاری از کارکردهای مهم رشدی به جفت متکی است، توسعه صحیح جفت برای رشد جنین مهم است. ناهنجاری‌های جفت، می‌تواند شامل ناهنجاری‌های آناتومیک، محل چسبیده شدن جفت، عملکرد جفت و ناهنجاری‌های مرتبط با بندناف باشد.

اختلالات جفت معمولاً توسط سونوگرافی در سه ماهه دوم (حدود 18 تا 20 هفته در بارداری) تشخیص داده می‌شوند. هنگامی که جفت خود را بسیار عمیق به دیواره رحم بچسباند، بسته به شدت و عمق پیوستگی جفت، به آن جفت اکرتا، پرکرتا یا اینکرتا گفته می‌شود. علائم چسبندگی جفت در بارداری شامل خونریزی و عوارض بعدی است. هفته‌ها قبل از موعد زایمان، نوزاد باید زایمان سزارین کند. ممکن است در جداسازی از دیواره رحم مشکل پیش بیاید، در این صورت اغلب هیسترکتومی (برداشتن رحم) لازم است.

طبقه‌بندی جفت دارای چسبندگی غیرطبیعی

  • پلاسنتا اکرتا: جفت بسیار عمیق به دیواره رحم چسبیده و پرزهای جفتی به میومتر چسبیده‌اند اما به عضله رحم نفوذ نکرده است. جفت اکرتا اغلب در دوران بارداری، هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند؛ اگرچه ممکن است انواع خونریزی در بارداری در سه ماهه سوم رخ دهد. در حاملگی‌های بدون ناهنجاری جفت، جفت به طور معمول بلافاصله پس از تولد، از دیواره رحم جدا می‌شود. با جفت اکرتا، بخشی از جفت یا تمام جفت در رحم باقی می‌ماند که پس از زایمان، باعث خونریزی شدید می‌شود. جفت اکرتا شایع‌ترین اختلال جفت است که تقریباً 75٪ از موارد را تشکیل می‌دهد.
  • پلاسنتا اینکرتا: در واقع، پرزهای جفتی به میومتر نفوذ کرده‌اند. جفت پلاسنتا اینکرتا زمانی رخ می‌دهد که جفت حداقل تا نیمه دیواره رحم رشد کرده و به عضله رحم متصل شده باشد.
  • پلاسنتا پرکرتا: در این چسبندگی جفت، پرزها به تمام ضخامت میومتر و به سروز نفوذ کرده‌اند. جفت پرکرتا کمتر شایع است و حداقل ۵درصد از موارد ابتلا را شامل می‌شود. پرزهای جفتی تا نزدیکی اندام‌های اطراف لگن ادامه دارند. جفت پرکرتا و نفوذ به مثانه با یکدیگر ارتباط داشته و می‌تواند منجر به چسبندگی مثانه نیز شود. 

در زیر عکس چسبندگی جفت به رحم را مشاهده می‌کنید.

چسبندگی غیر طبیعی جفت

آیا چسبندگی جفت قدامی بیشتر است

به‌طور کلی، لانه‌گزینی جفت قدامی با افزایش خطر فشار خون ناشی از بارداری، دیابت حاملگی، جدا شدن جفت، تاخیر در رشد داخل رحمی و مرگ داخل رحمی جنین همراه است. همچنین مشخص شده احتمال بروز چسبندگی در جفت قدامی بیشتر از جفت خلفی است (89 به 80 درصد) با این حال، این تفاوت چشمگیر نیست. 

 علل ایجاد چسبندگی در جفت 

چسبندگی جفت به عنوان یک عارضه پرخطر در بارداری شناخته می‌شود. تصور می‌شود که پلاسنتا اکرت مربوط به ناهنجاری‌هایی در پوشش رحم است، به‌طور معمول، به دلیل آن ممکن است وجود جای زخم بعد از سزارین یا جراحی‌های دیگر رحم باشد. گاهی چسبندگی جفت بدون سابقه جراحی رحم رخ می‌دهد. بسیاری از عوامل می‌توانند، خطر ابتلا به چسبندگی جفت را افزایش دهند، از جمله:

  • جراحی‌های قبلی رحم: ریسک چسبندگی جفت با تعداد سزارین و جراحی‌های رحمی افزایش می‌یابد.
  • موقعیت قرارگیری جفت در رحم: اگر قسمتی از جفت یا کاملاً روی سرویکس قرار بگیرد (پلاسنتا پرویا) خطر چسبندگی جفت افزایش می‌یابد که حالت ایده‌آل قرارگیری جفت جنین پرزانتاسیون سفالیک و جفت خلفی است.
  • سن مادر: پلاسنتا اکرت در مادرانی که سن‌شان بیشتر از ۳۵ سال است شایع است.
  • زایمان قبلی: با افزایش تعداد حاملگی، خطر ابتلا به چسبندگی جفت (پلاسنتا اکرتا) افزایش می‌یابد.

خطراتی که چسبندگی جفت برای نوزاد دارد

 در مورد عوارض چسبندگی جفت لازم است بدانید هنگامی که پلاسنتا اکرتا با جفت سرراهی همراه است یا هنگامی که شک به پلاسنتا پرکرتا وجود دارد، مادر باید برای زایمان زودرس آماده شود.

خطرات چسبندگی جفت

زایمان زودرس معمولاً بین هفته‌های ۳۴ تا ۳۷ حاملگی اتفاق می‌افتد. نوزادانی که زودرس متولد می‌شوند، نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان NICU دارند. خونریزی شدید باعث عدم ثبات حال مادر می‌شود و حال مادر روی حال نوزاد نیز تاثیرگذار است. پلاسنتا اکرتا به‌طور مستقیم برای کودک مضر نیست.

راه های جلوگیری از چسبندگی جفت

انجام مراقبت‌های دوران بارداری در اوایل بارداری، کمک می‌کند تا مطمئن شوید که مادر در طول بارداری تا حد امکان سالم است. استعمال دخانیات، الکل و سایر داروهای تفریحی می‌تواند در رشد کودک اختلال ایجاد کند. اجتناب از این مواد، ممکن است به جلوگیری از نارسایی جفت و سایرعوارض بارداری کمک کند.

راه‌های درمان چسبندگی جفت در بارداری

یکی از تصمیمات اصلی درمان چسبندگی جفت، مربوط به زمان و یافتن مرکزی ایده‌آل برای زایمان است. موارد ضروری که باید در نظر گرفته شوند شامل: توانایی‌های مناسب از نظر جراحی، بی‌هوشی، مراقبت‌های ویژه و بانک خون هستند. زمان زایمان طوری تعیین می‌شود که بین خطرهای نارسی نوزاد و عوارض نامطلوب و جدی مادری حاصل از زایمان سزارین اورژانسی، تعادل برقرار شود. قبل از شروع زایمان، باید خطر هیسترکتومی برای جلوگیری از خونریزی بسیار شدید برآورد شود.

درصورت تایید جفت پرکرتا و اینکرتا، تقریباً همیشه انجام هیسترکتومی ضرورت می‌یابد. در موارد آشکار پلاسنتا اینکرتا یا پرکرتا، هیسترکتومی همراه با باقی گذاشتن جفت در محل، معمولاً بهترین روش درمان است. به‌ندرت ممکن است رحم حفظ شود و جفت دست نخورده در رحم باقی بماند. این روش برای مادرانی است که تمایل شدیدی برای حفظ قدرت باروری خود دارند. در این روش، اگر با بستن رحم، خونریزی متوقف شود، جفت را در محل باقی می‌گذارند تا خودبه‌خود جذب شود و به شما اجازه می‌دهد جفت با گذشت زمان حل شود. با این حال، این روش می‌تواند عوارض جدی و خطرناکی داشته باشد، از جمله:

  •  خونریزی شدید واژن
  •  عفونت‌
  •  نیاز به هیسترکتومی در اثر عفونت یا خونریزی ناشی از چسبندگی جفت

آیا استراحت در چسبندگی جفت کمک کننده است؟ با وجود آن‌که بسیاری استراحت کردن را روشی برای جلوگیری از چسبندگی جفت می‌دانند، این کار فواید ثابت شده‌ای ندارد، اگرچه در گذشته، در شرایط خونریزی توصیه می‌شد.

درمان چسبندگی جفت در طب سنتی

بالا بردن جفت در طب سنتی و درمان چسبندگی چگونه است؟ روش‌های درمانی سنتی و گیاهی ممکن است در کاهش چسبندگی جفت به رحم مؤثر باشند. تأثیر این درمان‌ها بسته به شرایط بارداری و نوع چسبندگی متفاوت است. این طب توضیح می دهد برای درمان چسبندگی رحم چه بخوریم.

درمان چسبندگی جفت

روش‌های طب سنتی برای درمان، ممکن است متفاوت باشد. با این حال، بعضی از رایج‌ترین درمان‌ها به شرح زیر است:

  • خوردن آب انارشیرین به صورت صبحگاهی یا آب انگور در عصرها
  • دود دادن عنبرنسارا 
  • نوشیدن عرق خارمریم
  • نشستن در جوشانده آب صاف شده سبزی شنبلیله 
  • ترکیب تخم سیاهدانه نیمکوب باعسل 
  • دمنوش گیاه بابونه شیرازی 
  • نوشیدن عسلاب
  • ماساژ پهلوها با روغن سیاهدانه 
  • دمنوش چای کوهی 
  • و...