عادتهای خواب کودکان
یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل مربوط به نوزاد، تنظیم خواب و ایجادهای عادتهای سالم است. مشکلات خواب در بین نوزادان و کودکان نوپا شایع است و هم کودک و هم والدین را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. عادتهای خواب کودکان در هر کودکی متفاوت است اما تقریباً همه‌ی والدین با یک سری مشکلات مشابه روبه‌رو هستند. با این حال اگر به موقع اقدام شود می‌توان آنها را خیلی سریع کنترل کرد و از وقوع مشکلات در آینده خودداری نمود.
عادتهای سالم برای خواب کودکان
تنظیم عادتهای خواب کودکان بسیار مهم است و از وقوع مشکلات در آینده جلوگیری می‌کند بهتر است که از همان ابتدا به فکر بنا کردن عادتهای خوب باشید تا بخواهید بعداً آنها را از سرشان بیاندازید. کودک را هنگام خواباندن، تا یک سالگی همیشه روی پشتش قرار دهید و یک برنامه‌ی شبانه و منظم داشته باشید. ساعت خواب را برای کودک خود تعیین کنید. در هر سنی میانگین زمان خواب نوزاد را بدانید و مطمئن شوید که هر روز، در یک ساعت مشخص او را می‌خوابانید. یک برنامه‌ی شبانه داشته باشید که شامل تغذیه، حمام، داستان قبل از خواب و غیره باشد.
اجازه ندهید کودک خیلی زود یا خیلی دیر بخوابد. سعی کنید چرت زدن را مطابق با جدول سنی او تنظیم کنید. ساعت چرت زدن‌های او را طوری تنظیم کنید که فاصله‌ی کافی بین آخرین چرت و خواب شبانه وجود داشته باشد. کودک خود را با بطری یا لیوان در رختخواب قرار ندهید. خوابیدن با بطری در دهان می‌تواند منجر به ایجاد حفره و پوسیدگی در دندان شود. استفاده از پستانک ممکن است خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش دهد.
خوابیدن در رختخواب والدین
در لیست نکات مهم در حفظ ایمنی خواب نوزاد بیان شده است که به هیچ عنوان کودک را در تخت خود قرار ندهید. بهتر است تخت او را کنار تخت خودتان بگذارید اما او را روی تخت خودتان نخوابانید. این کار نه تنها ایمن نیست و خطر گرفتگی تنفسی کودک را افزایش می‌دهد بلکه بعد از چند سال، جدا کردن محل خواب او از شما به چالش سختی تبدیل میشود. بهتر است کودک را در سنین پایین در تختخواب خودش بخوابانید تا برای جداسازی محل خوابش مشکلات کمتری داشته باشید. برای این کار اجازه دهید کودک وارد فاز خواب شود و در حالی که هنوز کاملاً به خواب نرفته است او را روی تختش قرار دهید. ممکن است در ابتدا کمی بدخلقی کند اما خیلی سریع به خواب فرو می‌رود. اگر قبلاً او را به خوابیدن در تختتان عادت داده باشید، شب‌های اولِ اقدام برای ترک این عادت ممکن است بسیار سخت و طاقت‌فرسا باشد. اما نگران نباشید به زودی به شرایط جدید عادت می‌کند. اگر چند شب این کار را تکرار کردید و دیدید کودک به شدت بی‌تابی می‌کند و هیچ تفاوتی نسبت به شب‌های قبل حاصل نشده است، بهتر است چند هفته این کار متوقف کرده و بعداً دوباره از سر بگیرید. این روش برای همه مناسب نیست، بنابراین در صورت نیاز، از متخصص اطفال کودکتان کمک بگیرید.
خواباندن نوزاد روی پا
یکی از بدترین عادتهای خواب کودکان، خوابیدن روی پا یا در آغوش است که می‌تواند خیلی زود به یک مشکل تبدیل شود. ممکن است که در اول کار این اتفاق مسئله‌ی مهمی به نظر نرسد، اما با بزرگ شدن او و افزایش وزنش این مشکل سخت‌تر و سخت‌تر میشود. مشکل از نوزاد نیست از شماست، شما این عادت را در او نهادینه کرده‌اید. بهترین مکان برای خواب نوزاد در تخت خودش است. برای اینکه این عادت را از سر او بیاندازید، بهتر است وقتی که او کمی وارد فاز خواب شد، او را در تختخوابش بگذارید. اگر او کمی بزرگتر شده بود میتوانید با قرار دادن اسباب‌بازی و یا پتو و متکای محبوبش تخت را برایش جذاب‌تر کنید. هر چه زودتر اقدام کنید، راحت‌تر آن را ترک می‌کند.
آیا گهواره برای نوزاد خوب است
بسیاری از والدین فکر می‌کنند که گهواره مکان بسیار خوبی برای خواب نوزاد است که با استفاده از آن می‌توانند او را کنار خودشان بخوابانند و مراقبش باشند. وقتی کودک به خوابیدن در گهواره عادت کند، محیط آن می‌تواند مکان خوب و جذابی برای کودک باشد و درواقع استفاده از گهواره یک گزینه‌ی بسیار مناسب برای ترک دادن عادت خوابیدن نوزاد روی پا است. استفاده از گهواره در شرایطی مفید است که چند موضوع مهم را رعایت کنید. اول اینکه نکات مهمی وجود دارد که باید در زمان خرید گهواره در نظر داشته باشید؛ از جنس چوب و فاصله‌ی نرده‌ها گرفته تا ارتفاع و بزرگی فضای داخل آن. بعد از آن دستورالعمل‌هایی برای انتخاب بهترین مکان قراردهی گهواره وجود دارد که با رعایت آنها میتوانید میزان نور، تهویه هوای مناسب و دمای مناسب خواب کودک را فراهم نمایید.
اما آیا با رعایت تمام این نکات، گهواره محیط مناسبی برای خواب نوزاد خواهد شد؟ شما باید بدانید که گهواره تا چه سنی برای نوزاد مناسب است و به موقع مکان خوابش را جابه‌جا کنید. فضای داخل گهواره بسته است و با بزرگ شدن نوزاد، تنگ شده و تکان خوردن نوزاد محدود میشود و در نتیجه امکان وقوع سندروم مرگ ناگهانی افزایش می‌یابد. زمانی که بلاخره کودک شما نشستن را یاد بگیرد، (که معمولاً تا 6 ماهگی رخ می‌دهد) دیگر محیط گهواره برای خواب او مناسب نیست. زیرا فضا برایش خیلی کم‌عمق میشود و می‌تواند خودش را از آن به بیرون بیاندازد. بعد از این سن، زمان منتقل کردن نوزاد به تخت خواب مخصوص نوزادی است. تختخواب‌هایی با عمق زیاد و دارای حصار که مانع از وقوع مشکلاتی نظیر افتادن می‌شوند.
مقاومت در برابر خواب
یکی از عادتهای خواب کودکان که والدین زیادی را دچار مشکل کرده است، مقاومت در برابر خواب است. این طبیعی ست که گاهی کودک یک روز صبح بیشتر خوابیده باشد و برای خواب شبانه مقاومت کند و این مشکل، روز ِبعد برطرف میشود اما منظور ما از مقاومت در برابر خواب، زمانی است که کودک هر شب می‌خواهد دیرتر از قبل بخوابد و برای هر بار خوابیدن بهانه‌گیری می‌کند یا گریه و شیون می‌نماید و شرایط را برای والدین بسیار دشوار می‌کند. برای رفع این مشکل راهکارهایی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- یک محیط آرامش بخش ایجاد کنید: با خاموش کردن چراغ‌ها یا ماساژ، میتوانید کودک را آرام کنید. داستان گفتن قبل از خواب نه تنها او را آرام می‌کند و باعث میشود راحت‌تر به خواب برود، بلکه می‌تواند روشی عالی برای تقویت پیوند بین شما و فرزندتان باشد. برای داستان خواندن هرگز زود نیست. این کار می‌تواند به توسعه‌ی مهارت‌های زبانی نیز کمک کند. نگران این نباشید که اتاق تاریک، کودک شما را بترساند. کودک در این سن خیلی کوچک است و از هر چیزی نمی‌ترسد، بنابراین بهتر است از همان ابتدا او را به خوابیدن در اتاق تاریک عادت دهید.
- حمام نوزاد: به عنوان بخشی از برنامه‌ی‌خواب و کاهش مقاومت نوزاد، قبل از خواب او را با آب گرم استحمام کنید. یک روال منظم حمام قبل از خواب باعث تنظیم شدن زمان بدن او میشود. بعد از حمام، میتوانید از روغن یا لوسیون کودک برای ماساژ استفاده کنید که باعث میشود سریع‌تر هم به خواب برود.
- لالایی بخوانید: لالایی برای خواب کودک، برای قرن‌ها در سراسر دنیا، بخشی از برنامه‌ی خواب کودکان بوده است. اگر فکر می‌کنید خوش‌صدا نیستید نگران نباشید. همه‌ی نوزادان با صدای مادرشان آرام می‌گیرند.
- با کودک خود صحبت کنید: میتوانید با کودک خود در مورد کارهایی که آن روز انجام داده‌اند صحبت کنید و اگرچه ممکن است پاسخی ندهند، اما صدای شما باعث آرامششان میشود. شبیه خواندن یک داستان قبل از خواب، به عنوان بخشی از برنامه‌ی خواب کودک، صدای شما نقش مهمی در کمک به خواب کودک دارد.
- انعطاف‌پذیر باشید: با رشد کودک، نیازهای او و الگوی خوابش نیز تغییر می‌کند. آنچه ماه گذشته نتیجه داده است، ممکن است در این ماه جواب ندهد و این موضوع کاملاً عادی است. آنچه برای هر دوی شما بهتر است را آزمایش کنید. هیچ توصیه‌ای یک قاعده‌ی کلی نیست؛ و این به شما و کودکتان بستگی دارد!
غذاهای خواب‌آور برای نوزاد
برای بهبود عادتهای خواب کودکان و تشویق کردن آنها به خواب، غذاهایی هستند که باعث خواب بهتر می‌شوند. در ادامه لبست اسامی این غذاهای خواب‌آور آورده شده و تمام غذاهای این لیست حاوی یک اسید آمینه به نام تریپتوفان هستند. خوردن این غذاها به بدن کودک کمک می‌کند تا هورمونی به نام ملاتونین تولید کند و ملاتونین به تنظیم خواب کمک می‌نماید.
- شیر و فرآورده های شیر: محصولات شیر سنتی (گرم)، ماست و شیر سویا
- گوشت: مرغ و بوقلمون
- ماهی: ماهی، ماهی تن، ماهی خال مخالی و ماهی قزل آلا
- پنیر: چدار، پنیر فرآوری شده
- میوه: سیب، موز، زغال اخته، توت فرنگی، آووکادو، آناناس و هلو
- سبزیجات: اسفناج، مارچوبه، نخود سبز، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، کلم، گل کلم، قارچ، خیار و سیب زمینی
- آجیل: گردو، بادام زمینی، بادام هندی، پسته، شاه بلوط و بادام
- دانه: بذر کتان، کنجد، کدو تنبل و دانه‌های آفتابگردان
- حبوبات: لوبیای ماش، لوبیای سویا، لوبیای سفید، نخود و توفو
- دانه‌ها: گندم، برنج قهوه‌ای، جو، ذرت و جو دوسر
- نان گندم کامل
کلام آخر
عادتهای خواب کودکان هر چقدر که بد باشند قابل‌جبران و اصلاح هستند اما گاهی علیرغم تلاش والدین این مشکلات حل نمی‌شوند و همچنان به قوت خود باقی می‌مانند و این بهترین زمان برای مراجعه به پزشک اطفال است. اما چه موقع با پزشک کودک خود تماس بگیرید؟
اگر:
- مشکلات خواب حتی پس از رعایت نکات بالا همچنان ادامه داشت.
- کودک شما با صدای بلند خرخر می‌کند یا در تنفس مکث طولانی دارد.
- یا نگرانی دیگری دارید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.