برای آموزش خواندن ساعت به کودکان چه کنیم؟
گفتن زمان برای بزرگ‌ترها کاری ساده به نظر می‌رسد شاید چون یادمان رفته که چقدر در دوران کودکی برای یادگرفتن آن وقت گذاشته‌ایم. آموزش خواندن ساعت به کودکان فرایندی گام‌به‌گام است و نیاز به زمان دارد. اول‌ازهمه باید به یک بازی آموزش ساعت به کودکان فکر کنید، کودکان در بازی آموزش پذیری بیشتری دارند.بنابراین به نظر می‌رسد آموزش ساعت با بازی ایده‌ی بسیار خوبی باشد. یک شعر کودکانه آموزش ساعت هم ایده بدی نیست؛ اگر یک انیمیشن آموزش ساعت هم باشد که فوق‌العاده است. در این مقاله به شما والدین گرامی یاد می‌دهیم که چگونه به‌صورت گام‌به‌گام به کودکانتان خواندن ساعت را بیاموزید.
آموزش خواندن ساعت برای کودکان را از پایه شروع کنید
بچه‌ها برای اینکه بتوانند به‌درستی ساعت را بخوانند به‌خصوص برای آموزش دقیقه در ساعت نیاز دارند که شمارش تا 60 را یاد بگیرند. علاوه بر اینکه کودکتان باید یاد بگیرد که از 1 تا 60 بشمرد، باید بتواند آن‌ها را بر روی یک‌تکه کاغذ بنویسد و تکرار کند. تکه کاغذی که اعداد 1 تا 60 بر روی آن نوشته شده را روی دیوار بچسبانید و از کودک بخواهید که به‌صورت منظم آن‌ها را با صدای بلند بخواند.
به‌مرورزمان همین روند را به یک کار مفرح تبدیل کنید. مثلاً بدون اطلاع قبلی به یک عدد اشاره کنید و به کودک بگویید که آن را بخواند. یا مثلاً وقتی در فروشگاه خرید می‌کنید یا در حال رانندگی هستید به اعداد دو رقمی اشاره کنید و از او بخواهید با صدای بلند آن را بخواند.
اگر یک شعر کودکانه آموزش ساعت پیدا کنید معمولاً در ابتدای آن‌ها تمرین شمارش اعداد آورده می‌شود. کودکان حفظ کردن در قالب شعر و آهنگ را خیلی خوب انجام می‌دهند.
یادتان نرود که وقتی کودکتان پیشرفت می‌کند او را تشویق کنید. مثلاً اسنک مورد علاقه آن‌ها را درست کنید یا آن‌ها را به شهر بازی ببرید. پاداش دادن به کودک باعث می‌شود که فرایند یادگیری در ذهن او تقویت شود.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "آموزش توالت رفتن کودکان | زمان و روش مناسب آموزش به کودک برای دستشویی رفتن" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
به کودک یاد دهید که 5 تا 5 تا بشمرد
خودتان بهتر می‌دانید که یک ساعت به 12 واحد 5 دقیقه‌ای تقسیم می‌شود؛ بنابراین مرحله بعدی در آموزش ساعت به کودکان این است که یاد بگیرند 5 تا 5 تا بشمارند. ابتدا از او بخواهید که از عدد 5 تا 60 را به‌صورت 5 تا 5 تا بر روی یک برگه کاغذ بنویسد. توجه او را به این نکته جلب کنید که همه اعدادی که نوشته در قسمت یکان یا 0 دارند یا 5 (5، 10، 15، 20، ...،60).
شما می‌توانید خودتان یک شعر کودکانه آموزش ساعت طراحی کنید، بله خودتان! شروع کنید از 5 تا 60 را 5 تا 5 تا با یک آهنگ و لحن خاص و بامزه بشمارید و از فرزندتان بخواهید با شما همراهی کند.
برای آموزش ساعت ربع و نیم به نظر فکر بدی نیست که حرکات موزون را هم به آن اضافه کنید. مثلاً هر 15 تا یک‌بار دست‌هایتان را به هم بکوبید و به 30 که رسیدید پاهایتان را به زمین بکوبید.
کودک را با مفهوم زمان آشنا کنید
برای آموزش خواندن ساعت به‌صورت اصولی و ماندگار بهتر است که مفهوم زمان را برای کودکتان توضیح دهید. به او بگویید که صبح، ظهر، بعدازظهر، شب و نیمه‌شب چه تفاوتی دارند. می‌توانید با ربط دادن هر زمان به فعالیت‌هایی که کودک در آن انجام می‌دهد، مفهوم را به ذهن او نزدیک کنید. مثلاً بگویید: " ما صبح‌ها مسواک می‌زنیم و صبحانه می‌خوریم؛ پدرت به سر کار می‌رود؛ ظهرها زمانی است که ناهار می‌خوریم و چرت می‌زنیم. بعدازظهر تو تلویزیون نگاه می‌کنی و من خانه را مرتب می‌کنم؛ شب‌ها برایت کتاب می‌خوانم و می‌خوابیم.
می‌توانید از کودکتان بپرسید که صبح‌ها یا شب‌ها چه‌کارهایی انجام می‌دهد؟ یا برعکس عمل کنید، بگویید چه موقع مسواک می‌زند؟ چه موقع شام می‌خورد؟ اگر بتوانید یک انیمیشن آموزش ساعت خوب پیدا کنید هم بسیار مفید خواهد بود؛ چراکه انیمیشن با تصاویر رنگی و جذاب، تفاوت روز و شب را به کودک آموزش خواهد داد.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "علت رشد نکردن کودک چیست؟" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
کاردستی یک ابزار عالی برای آموزش ساعت به کودکان است
اگر بتوانید همراه با کودکتان یک کاردستی برای آموزش خواندن ساعت درست کنید، با یک تیر چند نشان زده‌اید؛ هم او را سرگرم می‌کنید، هم خلاقیتش را شکوفا می‌کنید و هم به او خواندن ساعت را یاد می‌دهید. چه چیزی بهتر از این؟
یک کاردستی ساده برای آموزش ساعت به کودکان
برای آموزش ساعت به کودکان فقط به 2 کاغذ دایره‌ای شکل نیاز دارید، یکی برای آموزش ساعت و یکی برای آموزش دقیقه. یک ساعت عقربه دار را کنار خود و کودکتان قرار دهید. کودکتان را هیجان‌زده کنید و به او بگویید که قرار است با کمک هم یک ساعت درست کنید و به دیوار بزنید.
از کودک بخواهید که یک از کاغذها را از وسط تا کند، سپس یک تای دیگر، عمود بر تای قبلی بزند تا مرکز دایره مشخص شود. حالا صفحه دایره‌ای را باز کنید و به کودکتان بگویید که می‌خواهید مثل ساعت اصلی، آن را شماره‌گذاری کنید و تصویر ساعت برای آموزش استفاده کنید. برای نوشتن اعداد از یک ماژیک یا برچسب اعداد استفاده کنید.
با عدد 12 شروع کنید. بعد به سراغ عدد 3، 6 و 9 بروید. بعدازاینکه این 4 عدد را در جای صحیح قرار داد از او بخواهید که بقیه اعداد را هم با الگو گرفتن از ساعت اصلی بنویسد. سپس از کودک بخواهید که هر عدد را با یک رنگ متفاوت به مرکز ساعت وصل کنید. این کار به آموزش دقیقه در ساعت و یادگرفتن کار عقربه ساعت شمار کمک می‌کند.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "برنامه ریزی روزانه برای کودکان" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
آموزش خواندن ساعت عقربه ای با کمک کاردستی
حالا نوبت به درست کردن و چسباندن عقربه‌های ساعت می‌رسد. دو فلش درست کنید، یکی بلندتر برای عقربه دقیقه‌شمار و یکی کوتاه‌تر برای عقربه ساعت شمار. اگر برای یادگیری نحوه آموزش ساعت کلاس دوم ابتدایی این مقاله را می‌خوانید، در این مرحله طراحی عقربه‌ها را شما انجام دهید و کار برش را به کودک واگذار کنید؛ اما اگر کودکتان در سنی است که نباید از قیچی استفاده کند، خودتان برش را هم انجام بدهید. انتهای هر دو عقربه را روی هم قرار دهید و با کمک یک سوزن ته گرد در مرکز هر دو مقوا که روی هم قرار داده شده‌اند، فرو کنید.
کودکتان را بابت اینکه توانست یک ساعت بسازد تشویق کنید و با کنار هم قرار دادن ساعت اصلی و ساعت کاردستی در کنار هم او را هیجان‌زده کنید و بگویید که چقدر به او افتخار می‌کنید.
از کودکتان بپرسید که چه تفاوتی بین عقربه‌ها می‌بیند. اگر خودش نتوانست بگوید، از او بپرسید که کدام بلندتر است؟ یا کدام کوتاه‌تر است؟ وقتی متوجه تفاوت آن‌ها شد به او بگویید که عقربه کوچک‌تر برای ساعت است و عقربه بزرگ‌تر برای دقیقه.
آموزش خواندن ساعت با کمک کاردستی
مرحله بعدی در آموزش خواندن ساعت برای بچه‌ها این است که عقربه دقیقه‌شمار را به‌صورت ثابت روی عدد 12 نگه دارید و بعد عقربه ساعت شمار را بر روی ساعت‌های مختلف ببرید و بگویید ساعت چند می‌شود. مثلاً الآن ساعت 1 است، الآن ساعت 2 است و غیره. از کودک نیز بخواهید همان را تکرار کند. سپس بازی را برعکس کنید، عقربه را روی ساعت‌های مختلف ببرید و از کودک بپرسید که ساعت چند است؟ به کودک بگویید که هر خط رنگی که در مرحله قبل به مرکز ساعت وصل کرده بود درواقع نشان‌دهنده یک ساعت خاص بوده است.
برای اینکه بتواند ساعت‌ها را به ذهن بسپارد هر ساعت را به فعالیتی که در آن انجام می‌دهد، مرتبط کنید. مثلاً الآن ساعت 3 است و می‌توانی کارتون مورد علاقه‌ات را ببینی، الآن ساعت 12 است و باید ناهار بخوریم، الآن ساعت 7 است و پدرت از سر کار برمی‌گردد و ...
از کودک بخواهید که خودش عقربه ساعت را برای ساعت‌های مختلف روز تنظیم کند. حتی می‌توانید به او بگویید که چه ساعتی از خواب بیدار می‌شویم؟ آن را روی ساعت نشان بده. یا بگید بابا کی به خونه بر می گرده؟ نشونش بده.
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "به دهان بردن اشیا توسط کودک و خطرات آن" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
آموزش دقیقه در ساعت با کمک کاردستی
در این مرحله وقت آن رسیده که آموزش 5 تا 5 تا شمردن را با آموزش‌های دیگر ترکیب کنید و به کودک آموزش دقیقه در ساعت را بدهید.
برای اینکه کودک گیج نشود به او بگویید که هر یک از 12 عددی که روی ساعت نوشته است دو هویت دارد. مثلاً عدد 1 اسم واقعیش 1 است و اسم مخفی‌اش 5، عدد 2 اسم واقعی‌اش 2 است و اسم مخفی‌اش 10 و به همین ترتیب. به کودک یادآوری کنید که چگونه از 5 تا 50 را 5 تا 5 تا می‌شمرد.
از او بخواهید که با یک ماژیک در مقوای زیر، پشت هر عدد اسم مخفی‌اش را بنویسد (دسترسی به مقوای زیرین را با زدن یک برش کوتاه در دو طرف هر عدد در مقوای بالایی، آسان کنید). همان‌طور که او می‌نویسد شما شعر کودکانه آموزش ساعت را که درباره شمارش 5 تا 5 تای اعداد بود، بخوانید و از او نیز بخواهید که همراهی کند.
در ادامه باید نقش عقربه دقیقه‌شمار را برایش توضیح بدهید. به او بگویید که عقربه کوچک اسم واقعی اعداد را نشان می‌دهد و عقربه بزرگ اسم مخفی هر عدد را. عقربه ساعت شمار را ثابت نگه دارید و عقربه دقیقه‌شمار را بر روی اعداد مختلف ببرید و بعد از خواندن عدد هر دقیقه، به کودک بگویید که در حال خواندن اسم مخفی اعداد با کمک گرفتن از مقوای زیری هستید. از کودک نیز بخواهید که هر چه می‌گویید تکرار کند. چند مورد را هم بخواهید که او خودش انجام دهد.
آموزش خواندن ساعت و دقیقه به‌طور هم‌زمان
بعد از تمرین زیاد و اطمینان از اینکه کودکتان مفهوم عقربه دقیقه‌شمار را هم مانند عقربه ساعت شمار فهمید، نوبت به آموزش خواندن ساعت و دقیقه به‌طور هم‌زمان می‌رسد. ابتدا زمان‌های راحت را انتخاب کنید مثلاً ساعت 1.30 انتخاب خوبی است، همین‌طور 2.15 یا 5.45 و به همین ترتیب. ابتدا خودتان چند مورد را برای کودک بخوانید.
مثلاً عقربه ساعت شمار را روی 3 و عقربه دقیقه‌شمار را روی 8 قرار دهید و به کودک بگویید که ساعت 3 و 40 دقیقه است؛ و دلیل آن را با اشاره به محل قرارگیری عقربه ساعت شمار و عقربه دقیقه‌شمار توضیح دهید. شاید نیاز باشد زیاد مثال بزنید تا این مفهوم در ذهن کودک جا بیفتد.
بعد از مسلط شدن کودک در خواندن دقیقه‌های رند 5 دقیقه به 5 دقیقه، نوبت به دقیقه‌های غیر رند می‌رسد. در مرحله اول بین عدد 12 و 1 با گذاشتن 4 خط به فواصل مساوی، آن را به 5 قسمت تقسیم کنید. از کودک بخواهید همین کار را در سایر فواصل انجام دهد و با صدای بلند بشمارد. این کار برای کودک بسیار لذت‌بخش و مفرح خواهد بود.
حالا عقربه دقیقه‌شمار را بر روی دقیقه‌ای قرار دهید که مضرب 5 نباشد. مثلاً 3.04 انتخاب خوبی است. حالا با اشاره به محل‌های قرارگیری عقربه‌های ساعت شمار و دقیقه‌شمار به کودک بگویید که ساعت 3 و 4 دقیقه است. به کودک نحوه شمردن خط‌هایی که بین اعداد گذاشته یاد دهید و به او بگویید که چگونه آن فواصل را به دقیقه‌های مضرب 5 اضافه کند (مثلاً 18 دقیقه سه تا بیشتر از 15 دقیقه است، اگر 5 تا بیشتر بود می‌شد 20 دقیقه).
پیشنهاد می‌کنیم مقاله "خفگی در کودکان | علل و راههای پیشگیری" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.
بعد از آموزش ساعت به کودکان از آن‌ها امتحان بگیرید
بعد از اتمام مراحل آموزش خواندن ساعت و دقیقه به کودکتان، سعی کنید دائماً آن‌ها را با این موضوع درگیر کنید. دائماً عقربه را روی ساعت مشخصی قرار دهید و از آن‌ها بپرسید که الآن ساعت چند است؟ از او بخواهید که روی ساعتش نشان دهد که چه ساعتی شام می‌خورید؟ یا بگویید ساعت 7.13 را روی ساعت نشان بده و به همین ترتیب.
هر بار که کودک به شما پاسخ درست می‌دهد خودتان را ذوق‌زده نشان دهید و از هوش و دقت او تقدیر کنید. شاید لازم باشد بعدازاینکه ساعت را کامل یاد گرفت یک جشن برای او بگیرید یا او را به پارک ببرید و بستنی محبوبش را بخرید.
البته کار شما همین‌جا تمام نمی‌شود. بعد از تسلط کامل کودک به خواندن ساعت و دقیقه از روی ساعتی که به کمک شما درست کرده بود، می‌بایست به او آموزش خواندن ساعت از روی ساعت‌های آنالوگ را بدهید که دیگر اعداد مخفی یا همان دقیقه‌ها روی خود ساعت نوشته نشده است. او باید به حدی مسلط شود که به‌طور ذهنی ساعت و دقیقه را به شما بگوید. خوشبختانه راه زیادی باقی نمانده است و شما می‌توانید یک داستان برای آموزش ساعت به فرزندتان بنویسید!
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.