برنامه ریزی روزانه برای کودکان شامل چه مواردی است؟

برنامه ریزی روزانه برای کودکان یکی از مهمترین کلیدهای تربیتی است که هر پدر و مادری باید قبل از تولد کودک و نوزاد خود به آن توجه کند و برای آن وقت بگذارد. "تربیت" موضوعی نیست که یک شبه اتفاق بیفتد؛ تربیت، حاصل سال‌ها برنامه‌ریزی و صرف زمان است که منجر به شکل‌گیری شخصیت هر فرد می‌شود. از همین رو والدین باید از دوران بارداری و حتی از زمانی که اقدام به بارداری می‌کنند، به موضوع تربیت و برنامه ریزی روزانه برای کودکان خود فکر کنند. مهم نیست در حال برنامه ریزی برای کودکان ده ساله باشید یا برنامه ریزی برای کودک دو ساله یا برنامه ریزی برای کودک هشت ساله، باید یک جدول برنامه ‌ریزی منظم داشته باشید در غیر این صورت ممکن است دچار مشکلاتی در طول روز شوید. در ادامه بیشتر در مورد این برنامه ریزی توضیح می‌دهیم. 

اهمیت برنامه ریزی روزانه برای کودک

با توجه به اینکه برنامه ریزی روزانه برای کودکان رابطه مستقیمی با تربیت کودک دارد، بنابراین موضوع بسیار مهمی است که هرگز نمی‌توان آن را نادیده گرفت. داشتن برنامه روزانه برای یک کودک نه تنها به مادر و البته والدین (پدر و مادر) کمک می‌کند با حوصله بیشتری با فرزندان خود رفتار کنند، بلکه به کودکان نیز اهمیت نظم و انضباط و برنامه داشتن در زندگی را یاد می‌دهد. اشتباه نکنید؛ برنامه ریزی روزانه برای کودکان به معنی سخت گرفتن زندگی نیست، بلکه به راحت‌تر شدن زندگی با یک کودک کمک می‌کند. زیرا والدین و خصوصا مادر از قبل می‌داند که برای فرزند خود در چه روزی و چه ساعتی چه کاری باید انجام دهد و از این رو کلافه نمی‌شود.  برنامه روزانه کودک یک ساله با برنامه روزانه کودک چهار ساله قطعا تفاوتهایی دارد. زیرا سطح توانایی های یک کودک یک ساله با یک کودک چهار ساله کاملا متفاوت است. شاید اجرای برنامه ریزی روزانه برای کودکان در ابتدا کمی سخت به نظر برسد و وقت گیر باشد، اما خیلی زود به روتین روزانه تبدیل می‌شود و راحتیِ غیر قابل تصوری را برای والدین به ارمغان می‌آورد. 

برنامه ریزی روزانه کودکانه سبب می‌شود تا کودک برای روزهای بزرگسالی خود از دوران کودکی برنامه ریزی کردن را یاد بگیرد و حتی برنامه طولانی مدتی برای بزرگسالی خود بچیند. داشتن یک تصویر ذهنی از اینکه قرار است چه شغلی داشته باشد یا اینکه اساسا به چه حرفه‌ای علاقه دارد و ... تنها با برنامه ریزی امکان پذیر است.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

برنامه ریزی روزانه برای کودکان یعنی چه؟

برنامه ریزی روزانه برای کودکان به این معنی است که کودک برای هر ساعتی از شبانه روز خود کار مفید و فعالیت مناسبی داشته باشد. خوابیدن، بازی کردن کردن، کتاب خواندن، تفریح بیرون از خانه، نظافت شخصی و حمام کردن، مرتب کردن اتاق و بسیاری دیگر از فعالیت‌ها وجود دارند که می‌توان آنها را در جدول برنامه ریزی روزانه برای کودکان جا داد و هر روز و هر ساعت تعدادی از آنها را انجام داد. مثلا اگر جدول برنامه روزانه کودک دو ساله خود را می چینید، می توانید این فعالیت ها را در آن جا دهید. 

اصول برنامه ریزی روزانه برای کودکان

مهمترین اصل برنامه ریزی روزانه برای کودکان در نظر گرفتن سن کودک است. هر کودک به تناسب سنی که دارد، نیازهای متفاوتی هم دارد. بنابراین والدین باید بر اساس سن کودک خود از موضوعات مختلف برای برنامه ریزی روزانه کودکان‌شان استفاده کنند. در ادامه تعدادی از کارهایی که می‌توانید در جدول برنامه ‌ریزی روزانه کودکان جا دهید و از آنها استفاده کنید، معرفی می‌کنیم. با توجه به سن و سال فرزند خود می‌توانید از همه آنها یا تعدادی از آنها استفاده کنید.

بازی کردن

بازی کردن با کودکان در هر سن و سالی بهترین روش برای آموزش و تربیت آنها است. فرقی نمی کند برنامه روزانه کودک سه ساله است یا کمتر و یا بیشتر. شما در حین بازی می‌‌توانید مفاهیم تربیتی بسیاری را به فرزندان خود بیاموزید. برای مثال می‌توانید سلام کردن به بزرگتر‌ها را در قالب بازی به فرزندتان یاد بدهید؛ یا اینکه وقتی پدر از بیرون به منزل می‌آید، کودک باید چه رفتاری داشته باشد و چگونه به استقبال پدر برود و چه طور با او صحبت کند و از چه الفاظ و کلامی استفاده کند، به راحتی در قالب بازی‌های هدفمند به کودکان آموزش داده می‌شود. همیشه به یاد داشته باشید که بازی کردن فقط سرگرم کردن کودک نیست؛ بازی از هر نوعی باید هدفی در پس داشته باشد. 

کتاب خواندن

برای اینکه کودک خود را به کتاب خواندن علاقه‌مند کنید، باید خودتان کتاب‌خوان باشید. والدینی که خودشان اهل کتاب نیستند و الگوی کتابخوانی فرزندان خود نیستند، نباید انتظار داشته باشند کودکانی کتابخوان و کتاب دوست داشته باشند. کودک هر آنچه را که می‌بیند، باور می‌کند و انجام می‌دهد. بنابراین زمانی که والدین تنها در کلام به او توصیه کتابخوانی می‌کنند، به هیچ نتیجه‌ای نخواهند رسید. 

بهتر است کتاب خواندن برای کودکان از دوران جنینی آغاز ‌شود و پس از تولد نیز با برنامه درست ادامه داشته باشد. برای انتخاب کتاب مناسب کودک خود، به رده سنی کتاب توجه کنید. کتاب خواندن و داستان و قصه تعریف کردن برای کودکان نیز برای پروش ذهن و تربیت آنها بسیار مهم است. برای مثال اینکه بدانند درب خانه را روی غریبه‌ها باز نکنند (داستان شنگول و منگول) یا اینکه بدانند باید تمیز باشند و حمام رفتن را دوست داشته باشند (داستان حسنی نگو یه دسته گل) ... همگی از طریق کتاب و شعر خواندن برای کودکان قابل درک‌تر و دلنشین‌تر است. توجه داشته باشید که حتما به رده سنی کتاب و کودک خود توجه کنید و کتاب‌های مناسب سن کودک‌تان تهیه کنید. 

CD های آموزشی

سی‌دی‌های آموزش گزینه دیگری برای قرار گرفتن در جدول برنامه ریزی روزانه برای کودکان است. استفاده از این روش آموزشی نه تنها بسیار مفید و موثر و زود بازده است، بلکه علاقه‌ کودکان به اینگونه برنامه‌ها نیز بسیار زیاد است. سی‌دی‌های کارتونی نیز مفاهیم زیادی به کودکان آموزش می‌دهند. نه تنها آموزش مفاهیم از طریق CD‌های آموزشی امکانپذیر است، بلکه آموزش زبان نیز در دل این روش تربیتی نهفته است. فرقی نمی‌کند که می‌خواهید دامنه لغات زبان مادری کودک را گسترش بدهید یا اینکه کودکی دو زبانه پرورش دهید. در هر دو صورت کودک در معرض زبان آموزی عمیقی قرار می‌گیرد. این بخش از برنامه ریزی روزانه برای کودکان این اجازه را به والدین می‌دهد که کمی برای خود اوقات فراغت داشته باشند و استراحت کنند و یا اینکه به کارهای عقب افتاده خود برسند. توجه داشته باشید که سی‌دی‌های آموزشی را نیز دقیقا مثل کتاب‌ها باید بر اساس رده سنی کودک انتخاب کنید. 

غذا خوردن

تغذیه نیز بخشی از برنامه ریزی روزانه برای کودکان است. والدین در قالب سفره غذا یا میز غذا به راحتی می‌توانند مفهوم خانواده و دور هم جمع شدن برای غذا خوردن را به کودک آموزش بدهند. وقتی کودک عادت کند و یاد بگیرد که باید همراه با پدر و مادر و دیگر اعضای خانواده خود سر سفره بنشیند و غذا بخورد، به طور ناخودآگاه اهمیت مفهوم خانواده را یاد خواهد گرفت و این مفهوم در تربیت و شخصیت او نهادینه خواهد شد. بنابراین هرگز سعی نکنید برای راحتی خود قبل از سفره انداختن یا چیدن میز غذا شکم کودکتان را سیر کنید تا خودتان راحت‌تر به برنامه غذایی خود برسید. بلکه به او یاد بدهید که در کنار شما و دیگر اعضای خانواده بنشیند و همراه شما در تایم مشخص شده غذا بخورد. به این ترتیب حتما راحت تر، با اشتهاتر و مشتاق‌تر غذا می‌خورد و از غذا خوردن خود همراه با دیگر اعضای خانواده لذت می‌برد. 

غذا پختن

شاید تعجب کنید؛ اما شما می‌توانید در هنگام پخت غذا از کودک خود کمک بگیرید و به این ترتیب مفهوم مشارکت را به طور کامل به او بیاموزید. با توجه به سن کودک او را در هنگام غذا پختن مشارکت دهید. یا حتی برای بیشتر مشتاق کردن او بگویید که مثلا امروز می‌خواهیم با هم یک کیک خوشمزه درست کنیم. سپس تدارکات لازم را بچینید و برای مثال از او بخواهید که تخم‌مرغ‌ها را به شما بدهد یا در ظرف مناسب بشکند یا اینکه مایع کیک را هم بزند و ... . باور کنید نه تنها او از انجام این کارها لذت می‌‌برد و مفاهیم بسیار مهمی را بدون زحمت خاصی یاد می‌گیرد، بلکه خود شما نیز از این همکاری زیبا نهایت لذت را خواهید برد. حتی مشارکت دادن کودک برای جمع کردن یا چیدن سفره یا میز غذا نیز همین پیامدها را دارد. 

تفریحات بیرون از منزل

برای بیرون رفتن از منزل نیز باید برنامه داشته باشید. اینکه کی و با چه هدفی و با چه کسی بیرون بروید، به کودک یاد می‌دهد که هر لحظه اجازه خروج از خانه را ندارد و نمی‌تواند هر لحظه که بخواهد به خانه برگردد. برای مثال اگر می‌خواهید او را به پارک ببرید، باید یاد بگیرد که تایم مشخصی اجازه دارد در پارک بماند و بازی کند. یا قرار نیست در هر بار خروج از خانه با دیدن هر چیزی تقاضای خریدن آن را داشته باشد. می‌توانید از این گزینه آموزشی برای تشویق یا محرومیت کودک با هدف تنبیه استفاده کنید که به کارهای اشتباه خود پی ببرد. 

خوابیدن 

خوابیدن یکی از نیازهای اساسی برای انسان است. به کودکان از همان کودکی یاد بدهید که در تایم مشخصی بخوابد. تا دیر وقت بیدار ماندن و تماشای تلویزیون به همراه پدر و مادر هرگز روش تربیتی صحیحی نیست. اینکه در اتاق خودش بخوابد یا در کنار پدر و مادر به سن کودک بستگی دارد. سعی کنید کودک را به خواب قیلوله یا خواب نیمه روز عادت بدهید تا هم زمینه رشد بهتر او فراهم شود و هم اینکه خودتان فرصت کافی برای انجام کارهای روزانه و شخصی‌تان داشته باشید. پیشنهاد می‌کنیم که یک جدول برنامه ریزی روزانه شخصی نیز داشته باشید. زیرا برنامه ریزی روزانه یک مادر به اندازه‌ی بچه اهمیت دارد. در این برنامه جدا از فعالیت‌‌ها و علایق شخصی باید زمانی برای انجام کارهای روزانه، نظافت منزل و رسیدگی به امور خانه نیز در نظر داشته باشید.  

گزینه‌های بیشتر برای جدول برنامه ریزی روزانه برای کودکان

• حمام کردن
• نظافت اتاق و جمع کردن اسباب بازی‌ها
• رفتن به منزل پدربزرگ و مادربزرگ یا عمه و خاله و ...
• بازی کردن با تبلت. البته این گزینه خیلی توصیه نمی‌شود و باید حتما کم و تحت نظارت والدین باشد.
• یاد گرفتن موسیقی 
• کلاس‌های ورزشی
• نقاشی کردن؛ هم در دفتر نقاشی و هم در دیوار مخصوص نقاشی
• بازی کردن با دوستان
• برنامه ریزی روزانه برای مهد کودک رفتن
• مسواک زدن در شب قبل از خواب و صبح ها بعد از بیدار شدن
• شب بخیر گفتن به پدر و مادر و بزرگترها قبل از رفتن برای خواب
• دستشویی رفتن قبل از خواب
• بوسیدن پدر و مادر قبل از خواب
• مدرسه رفتن، درس خواندن، انجام تکالیف مدرسه  و برنامه ریزی درسی

برنامه هفتگی برای کودکان

برنامه ریزی هفتگی با روزانه تفاوت‌هایی دارد. شما می‌توانید چند جدول زمانی مختلف تنظیم کنید: یکی که نمای کلی از فعالیت‌ها و کارهای هفته را ارائه می‌کند و چند جدول زمانی که برنامه‌های روزمره، به‌ویژه صبح‌ها و عصرها را پوشش می‌دهند. یا ممکن است یک نمودار بزرگ و ساده بخواهید که همه‌ی این موارد را با هم ترکیب کند. 

در جدول هفتگی برنامه ریزی برای کودکان، پیگیری هفته‌ی گذشته‌ی مدرسه و فعالیت‌های بعد از مدرسه اهمیت زیادی دارد. یک جدول زمانی هفتگی به شما امکان می‌دهد در یک نگاه ببینید که هر کودک در چه روزهایی کتابخانه یا ورزش دارد و به ویژه اگر بیش از یک کودک در مدرسه دارید. در مورد کودکانی که به مدرسه نمی‌روند، برنامه ریزی هفتگی می‌تواند شامل موارد ساده‌تری مانند بازی، تفریحات بیرون از خانه یا دیدار با دوستان یا آشنایان باشد. تفاوت اصلی برنامه ریزی روزانه و هفتگی در کلیات است. در برنامه‌ی هفتگی شما به ثبت کلیات و در برنامه ریزی روزانه به ثبت جزئیات نیاز دارید.

برنامه ریزی روزانه با دو تا بچه

برنامه ریزی روزانه برای دو یا چند کودک کمی متفاوت است. یکی از سخت‌ترین چیزها در مورد داشتن بیش از یک فرزند، نیاز به برنامه ریزی مناسب برای هر کودک است. شما باید نیازهای خاص هر کودک را برآورده کنید در حالی که تمام تلاش خود را می‌کنید تا اجازه ندهید نیازهای یک کودک با نیازهای کودک دیگر تداخل داشته باشد. باید با تهیه‌ی فهرستی از تمام کارهایی که هر کودک باید انجام دهد شروع کنید. روی ضروریات تمرکز کنید. یک تکه کاغذ برداشته و برای هر کودک ستونی بکشید و فعالیت‌های روزانه‌ی آنها را یادداشت کنید. سپس باید سعی کنید برنامه‌های مشابه کودکان را در یک ساعت خاص برنامه ریزی کنید تا مزاحم هم نشوند. مثلاً اگر کودک بزرگتر باید درس بخواند، برای کودک کوچکتر باید فعالیت‌های آرامتری انتخاب کنید. 

کلام آخر

اجرای برنامه ریزی روزانه برای کودکان در نگاه اول و در روزها و حتی ماه‌های اول قطعا برای شما سخت خواهد بود. اما در صورت تلاش و پافشاری برای اجرای برنامه‌های مفیدی که به آنها اشاره کردیم، نتایج جالب و بسیار مطلوبی را مشاهده خواهید کرد که قطعا خستگی را از تن شما بیرون می‌کند. برنامه ریزی برای زندگی در هر سن و سالی بی تردید از بی‌برنامه بودن بهتر است و منجر به نظم و نظام زندگی می‌شود. تصور نکنید که برنامه ریزی روزانه برای کودکان به معنای سخت کردن زندگی است؛ تضمین آینده درخشان کودکان در گروه وقت گذاشتن و تربیت صحیح اوست.