برنامه روزانه کودک یک ساله شامل برنامه خواب، غذا، بازی و سایر موارد

برنامه روزانه کودک یک ساله حتما باید با در نظر گرفتن سن کودک تدوین شود. اصولا هر برنامه‌ریزی روزانه برای کودکان بدون توجه به سن و سال آنها بی فایده و بی‌نتیجه خواهد بود. منظور از کودکان یک ساله، کودکانی هستند که 12 ماه تمام از تولد آنها گذشته است و اکنون تقریبا تمام مهارت‌های حرکتی (راه رفتن، نشستن و ...) را به راحتی انجام می‌دهند و مهارت‌های رفتاری را نیز به خوبی می‌شناسند. البته فراموش نکنید که تربیت یک کودک قبل از تولد و از دوران جنینی آغاز می‌شود. یک کودک بلافاصله پس از تولد باید در معرض آموزش و آزمون و خطا قرار بگیرد تا به مرور مهارت‌ها رفتاری، شناختی و حرکتی را بیاموزد و از قافله آموزش عقب نماند.

برنامه روزانه کودک یک ساله چگونه باید باشد؟

تصور نکنید که برای پر کردن برنامه روزانه کودک یک ساله به کلاس‌های آموزشی گوناگون و مربی‌های مختلف نیاز دارید. حتی برنامه روزانه کودک دو ساله نیز به کلاس خاصی نیاز ندارد. مادر کودک و محیط امن خانه، مهمترین عوامل برای آموزش و تربیت یک کودک یک ساله است. البته طبیعی است که اطرافیان و محیط خارج از منزل نیز در آموزش و تربیت یک کودک یک ساله تاثیر و نقش دارند، اما تاثیری که یک مادر و پس از او یک پدر در تربیت و آموزش یک کودک دارند، بسیار بیشتر از سایر عوامل و افراد است. برای تدوین برنامه روزانه کودک یک ساله باید ابتدا نیازهای او را بشناسید. یک کودک یک ساله به بازی کردن، شیر خوردن، غذا خوردن و خوابیدن نیاز دارد. بنابراین برنامه روزانه کودک یک ساله باید در چارچوب این نیازها تدوین شود و در قالب تامین این نیازها تربیت صحیح صورت بگیرد. 

بازی کردن

بازی با کودک از ابتدای تولد آغاز می‌شود. حتی یک نوزاد تازه متولد شده نیز بدون آنکه آموزشی دیده باشد، مفهوم بازی را می‌فهمد و دوست دارد که با او بازی شود. فراموش نکنید هرچه بیشتر با کودک خود بازی کنید، مهارت‌های بیشتری را به او می‌آموزید و قدرت شناخت او را بالاتر می‌برید و هوش او را بیشتر تقویت می‌کنید.مهدکودک یکی از بهترین فضاها برای انجام بازی است. در قالب بازی‌های مختلف می‌توانید مفاهیم تربیتی متنوعی را به کودک بیاموزید و در وجود او نهادینه کنید. بازی را طوری انتخاب کنید که در پسِ آن هدف مثبتِ تربیتی، القای محبت و توجه نهفته باشد و کودک این مفاهیم را درک کند. بازی کردن فعالیتی است که برای تمام سنین مفید است. بنابراین برای برنامه روزانه کودک سه ساله یا برنامه روزانه کودک چهار ساله خود نیز از این ترفند موثر کمک بگیرید. 

معرفی چند بازی برای کودک یک ساله

1. آواز خواندن و نوازش کردن

در این بازی هم حس نشاط را به کودک می‌دهید و هم مهارت شنیداری و قدرت درک موسیقی و ریتم و آهنگ را در او تقویت می‌کنید. اگر در دوران بارداری به موسیقی خاصی گوش می‌دادید، اکنون می‌توانید از همان موسیقی برای کودک خود استفاده کنید. در زمان تعویض پوشک یا حمام کردن کودک می‌توانید آواز بخوانید و از او بخواهید که شما را همراهی کند. همزمان او را نوازش کنید. مثلا آهنگ "یه روز آقا خرگوشه"، یا "خونه مادربزرگه" یا " گنجشک لالا" و یا " آهویی دارم خوشگله" و ... . از این دست آهنگ‌ها بسیار است و می توانید از CDهای آموزشی یا کتاب‌های شعر، مثلا کتاب‌های شعر منوچهر احترامی (حسنی نگو یه دسته گل، گربه من ناز نازیه، حسنی باباش یه باغ داره و...) کمک بگیرید. در هنگام شعر و آواز خواندن حتما از حرکت دست و چشم خود نیز استفاده کنید و لحن بچگانه داشته باشید. 

2.بالا و پایین انداختن

این بازی محبت و توجه را به کودک القا می‌کند و او متوجه می‌شود که والدش او را دوست دارد. این بازی با تحریک مغز کودک منجر به افزایش سیناپس‌ها می‌شود و اتصالات موجود در مغز کودک را محکم‌تر می‌کند. همزمان با این کار برای او شعر بخوانید.

3.به به بازی

این بازی در هنگام غذا دادن به کودک بسیار تاثیرگذار است و باعث می‌شود کودک غذا را با میل و رغبت بیشتری بخورد. از لحن و بادی‌جسچر مناسب برای به به بازی استفاده کنید و خودتان یک کودک به تمام معنا شوید و به یک دوست و به همراهِ هم سن و سال برای دلبندتان تبدیل شوید. شعر خواندن در هنگام انجام این بازی بسیار موثر است.

4.دالی موشه بازی

دالی موشه معروفترین، پیش پاافتاده‌ترین و البته یکی از موثرترین بازی‌هایی است که والدین و اطرافیان با کودکان انجام می‌دهند. این بازی در رشد مغز کودک تاثیر زیادی دارد. این بازی را از سنین زیر یک سال و حتی از بدو تولد نیز می‌توانید انجام دهید. به کمک دستان خود چشمانتان را بپوشانید یا از یک روسری یا ملافه برای پنهان کردن خود استفاده کنید یا اینکه مثلا پشت پدر پنهان شوید و سرتان را از کناری بیرون بیاورید تا کودک شما را ببیند و دالی بازی کند. می‌توانید از عروسک‌ها کمک بگیرید. یا اینکه انگشتانتان را نقاشی کنید و با انگشتان خود بازی کنید. 

5.کتاب خواندن برای کودک یک ساله

کتاب‌های مناسب سن کودک تهیه کنید و برای او شعر و داستان بخوانید. به این ترتیب نه تنها او را به کتاب خواندن تشویق می‌کنید، بلکه مفاهیم زیادی را به او می‌آموزید. مثلا برای آموزش دستشویی رفتن به کودک می‌توانید از کتاب " مامان مامان جیش دارم" استفاده کنید. کتاب خواندن برای خواباندن کودک نیز بسیار مفید است. 

بازی با پازل‌های رنگی، نقاشی کردن روی دیوار مخصوص نقاشی یا در دفتر نقاشی، نقاشی کردن با انگشتان دست و پای کودک، بازی با اسباب‌بازی‌های خانه سازی، توپ بازی، تاب بازی، خاک بازی، شن بازی، خمیر بازی و ... از جمله دیگر بازی‌هایی است که می‌توانید در برنامه روزانه کودک یک ساله بگنجانید. 

شیر خوردن کودک یک ساله

شیر خوردن یکی دیگر از برنامه‌های روتین و روزانه‌ای است که در زندگی یک کودک یک ساله وجود دارد. برای شیر دادن به کودک خود از آهنگ و آواز استفاده کنید. همزمان او را در آغوش بگیرید و نوازش کنید. با او بازی کنید. به او یاد بدهید که شیشه شیر را در دستش بگیرد و خودش شیر بخورد. به او یاد بدهید که در هر موقعیتی نمی‌تواند تقاضای شیر خوردن از سینه را داشته باشد و باید این موضوع را به صورت خصوصی با شما در میان بگذارد. شیر خوردن تا دو سالگی نیاز قطعی کودک است. این نیاز را از او دریغ نکنید و با میل و رغبت و انجام بازی‌های مختلف به او شیر بدهید. حجم شیر مصرفی در هر بار نیز باید متناسب با جدول تغذیه‌ای کودکان در همین سنین باشد. 

لیست غذای کودک یک ساله

کودکان در یک سالگی طیف مختلفی از مواد غذایی را مصرف می‌کنند مگر اینکه شرایط خاصی داشته باشند یا به برخی بیماری‌ها دچار باشند. با این حال داشتن یک لیست از این مواد غذایی می‌تواند در نوشتن یک برنامه‌ی غذای هفتگی برای کودک یک ساله مفید باشد به طوری که در حین حفظ تنوع باعث می‌شود کودک به خوردن غذاها علاقه‌ی بیشتری نشان داده و همه‌ی مواد ضروری را دریافت کند. این لیست می‌تواند شامل میوه‌هایی مانند موز، هلو و سایر میوه‌های نرم (به عنوان میان وعده کودک یک ساله)، شیر و ماست، مواد غذایی گندمی و برنجی، تخم مرغ، گوشت مرغ و بوقلمون، بروکلی بخارپز، نخود و هویج، آواکادو، آب، حبوبات له شده و ... باشد. در کنار این غذاها نیابد دادن شیر در برنامه غذای هفتگی کودک یک ساله فراموش شود. برنامه غذایی کودک یک ساله شیرخشکی نیز از نظر تنوع غذاهای جامد تفاوتی با رژیم کودکی که از شیر مادر تغذیه می‌کند ندارد.

غذاهای چاق کننده برای کودک یک ساله 

غذاهایی مانند سیب زمینی، کدو تنبل، سیب زمینی شیرین، دال، قیسی، بادام، ماست، تخم مرغ و شیر به افزایش وزن کودک کمک می‌کنند. لطفاً قبل از شروع هر یک از این غذاها، به پیشنهاد پزشک اطفال توجه کنید. یعنی همیشه از یک قانون تست 3 روزه پیروی کنید.

حجم غذای کودک یک ساله

به جز اطلاع از آیتم‌های لیست باید در مورد حجم غذای کودک یک ساله نیز هوشیارانه عمل کنید. در یک سالگی، غذاهای جامد منبع اصلی انرژی و تغذیه کودک شما هستند. او می‌تواند سه تا چهار بار در روز بین سه چهارم تا یک فنجان غذا به علاوه یک تا دو میان وعده بین وعده‌های غذایی مصرف کند.

عصرانه و صبحانه کودک یک ساله

در برنامه غذایی روزانه کودک یک ساله بیشتر افراد به وعده‌هایی مانند شام و ناهار توجه می‌کنند و از وعده‌هایی مانند صبحانه و عصرانه‌ غافل می‌شوند. به عنوان مادر شما باید با طرز تهیه صبحانه مقوی برای کودک یک ساله (مانند انواع روش‌های پخت تخم مرغ؛ فرنی؛ پوره سبزیجات، حریره و ...) و همچنین تهیه‌ی عصرانه مقوی برای کودک یک ساله (مانند انواع میوه، دسرهای شیری، سیب‌زمینی و غلات پخته و ...)  آشنا بوده و اهمیتشان را نادیده نگیرید. ( به مقاله تزیین صبحانه سالم برای مدرسه مراجعه کنید.)

غذا خوردن در برنامه کودک یکساله

غذا خوردن هم در برنامه روزانه کودک یک ساله وجود دارد. یک کودک یک ساله از زمانی که شش ماه بوده خوردن غذا را شروع کرده است و به جز شیر می‌تواند از غذاهای جامد نیز تغذیه کند. برنامه غذایی سالمی برای کودک خود تدوین کنید. تمام تلاش خود را از ابتدا داشته باشید تا ذائقه کودکتان را به درستی شکل دهید. اگر کودک خیلی به خوردن سبزیجات تمایل نشان نمی‌دهد، ظرف غذای او را به اشکال مختلف تزئین کنید و همراه با "به به بازی" او را به خوردن تشویق کنید. 

 

برنامه خوابیدن کودک یک ساله

خوابیدن نیاز روتین، طبیعی و قطعی هر موجود زنده‌ای است. در برنامه روزانه کودک یک ساله حتما ساعاتی را برای خواب میان روز مشخص کنید. خواب میان روز در رشد جسم و ذهنی کودک تاثیر زیادی دارد. بنابراین او را عادت بدهید که مثلا بعد از صرف ناهار، ساعاتی را بخوابد. همچنین به کودک یاد بدهید که در ساعت مشخصی از شب باید به رختخواب برود و بخوابد. 

ایجاد تنوع در برنامه روزانه کودک یک ساله

به عنوان یک پدر و مادر می‌توانید خلاقیت بیشتری داشته باشید و موارد بیشتری را در برنامه روزانه کودک یک ساله خود بگنجانید. فراموش نکنید که مطالعه کردن برای یک پدر و مادر آگاه بودن اهمیت زیادی دارد. اگر خیلی اهل مطالعه نیستید در کلاس‌ها و همایش‌ها تربیت کودک و فرزند شرکت کنید. شما باید با کتاب‌های مختلفِ مناسب سن کودک خود آشنا باشید. کتاب خریدن برای کودک همچون اسباب بازی خریدن مهم است. با کودک به کتابفروشی بروید و از میان کتاب‌های مناسب سن‌اش، اجازه دهید که شخصا کتاب انتخاب کند. او را به پارک ببرید. با او نمایشنامه بازی کنید. او را به منزل دوستان و آشنایان ببریدو اجازه دهید با همسالان خود تعامل داشته باشد. مهد کودک با ساعات کم در روز نیز پیشنهاد مناسبی برای برنامه روزانه کودک یک ساله است. به هر حال خلاق باشید و برای کودک خود وقت بگذارید. 

کلام آخر

برنامه روزانه کودک یک ساله می‌تواند تنوع زیادی داشته باشد. این برنامه دقیقا از یک سالگی آغاز نمی‌شود، بلکه از زمان تولد شروع می‌شود و در یک سالگی و پس از آن به اوج می‌رسد. پیشنهاد می‌کنیم به عنوان یک والد هوشیار و آگاه کتاب " شیوه‌های تقویت هوش نوزاد" را تهیه کنید. این کتاب از رنج سنی 3 تا 6 ماه، 6 تا 9 ماه و 9 تا 12 ماه تدوین شده است و در تقویت هوش کودک تاثیر زیادی دارد. در یک کلام باید بدانید که والد شدن فقط محدود به تولد فرزند نیست؛ مادر و پدر شدن به معنی صرف تمام وجوه زندگی برای تربیت و تضمین آینده درخشان فرزند است. این مهم دست نمی‌آید مگر با برنامه‌ریزی صحیح.