انواع سوختگی در کودکان + روشهای درمان

جراحات غیر عمد یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر در کودکان محسوب می‌شوند. جراحات غیر عمد خانگی شامل سوختگی، غرق‌شدگی، خفگی، مسمومیت، سقوط و غیره می‌شود. سوختگی و آتش‌سوزی پنجمین علت شایع مرگ‌ومیر در کودکان و بزرگ‌سالان است و سالانه حدود 3500 مرگ‌ومیر در بزرگ‌سالان و کودکان اعلام می‌شود. حداقل 75% از موارد سوختگی در کودکان قابل پیشگیری هستند و بسیاری از عوارض آن‌ها در صورت انجام بهترین اقدامات در سوختگی قابل کنترل هستند؛ بنابراین به‌عنوان والدین می‌بایست نسبت به این موضوع آگاه، حساس و دقیق باشید. در این مقاله همه‌چیز را درباره انواع سوختگی در کودکان و روش‌های درمان آن خواهید خواند.

علت سوختگی در کودکان چیست؟

اولین قدم برای محافظت از کودکان در برابر سوختگی، درک شایع‌ترین علل سوختگی در کودکان است که عبارت‌اند از:

سوختگی در کودکان بر اثر حرارت

این سوختگی‌ها باعث افزایش دمای پوست و بافت‌های زیر پوست می‌شود. سوختگی‌های حرارتی در اثر تماس کودک با بخار، آب گرم حمام، چپ شدن فنجان چای یا قهوه، غذاهای گرم و غیره اتفاق می‌افتد.

سوختگی در کودکان در اثر پرتوها

این نوع از سوختگی‌ها در اثر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراءبنفش خورشید (آفتاب‌سوختگی به دلیل حساسیت شدید پوست کودکان در برابر نور خورشید) یا در اثر پرتوهایی مانند اشعه ایکس ایجاد می‌شود.

سوختگی در کودکان بر اثر مواد شیمیایی

این نوع از سوختگی‌ها در اثر بلع اسیدهای قوی (مانند باتری یا مواد لوله‌بازکن) یا ریختن مواد شیمیایی (مانند سفیدکننده) روی پوست یا چشم اتفاق می‌افتد.

سوختگی در کودکان در اثر برق‌گرفتگی

این نوع از سوختگی در اثر تماس با جریان الکتریکی رخ می‌دهد و می‌تواند گاز گرفتن و جویدن سیم‌های برق توسط کودکان یا فروبردن انگشتان یا اشیاء در پریز برق و غیره اتفاق بیفتد.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله "پماد آلفا برای سوختگی پای نوزاد و نحوه استفاده از آن" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.

انواع سوختگی در کودکان چیست؟

دانستن نوع سوختگی کودک می‌تواند در تصمیم‌گیری در مورد اقدامات و کمک‌های اولیه مؤثر باشد. درمان تمام سوختگی‌ها باید به‌سرعت انجام شود و دمای ناحیه سوختگی باید به‌سرعت کاهش پیدا کند. این کار باعث می‌شود که آسیب‌های پوست و بافت‌های زیر پوست به‌خصوص در موارد سوختگی‌های شدید تا حد زیادی کاهش پیدا کند.

سوختگی درجه‌یک (سطحی)

یکی از شایع‌ترین انواع سوختگی در کودکان سوختگی‌های سطحی (کم‌عمق) هستند. این نوع از سوختگی‌ها خفیف‌ترین نوع سوختگی هستند و درصد سوختگی در آن‌ها پایین است. آن‌ها فقط به لایه بالایی پوست محدود می‌شوند:

علائم و نشانه‌ها: این سوختگی‌ها باعث قرمزی، درد و تورم جزئی می‌شود. پوست بدون تاول و خشک است.

زمان بهبودی: مدت‌زمان بهبودی در این نوع سوختگی‌ها حدود 3-6 روز است. لایه سطحی پوست که دچار سوختگی شده است ممکن است طی 1 یا 2 روز پوسته‌پوسته شود.

سوختگی درجه‌دو (ضخامت جزئی)

در مورد سوختگی درجه‌دو درصد سوختگی در کودکان جدی‌تر است و در آن لایه بالایی پوست و بخشی از لایه زیر آن درگیر می‌شود.

علائم و نشانه‌ها: منطقه سوخته قرمز می‌شود و تاول می‌زند. ناحیه سوختگی می‌تواند متورم و دردناک باشد. تاول‌ها گاهی اوقات باز می‌شوند و باعث می‌شوند منطقه سوختگی مرطوب شود.

زمان بهبودی: زمان بهبودی بسته به شدت سوختگی متفاوت است. ممکن است تا 3 هفته یا بیشتر طول بکشد. برای درمان تاول سوختگی در کودکان پمادهای خاصی توسط پزشک تجویز خواهد شد.

سوختگی درجه سه (سوختگی کامل)

این نوع سوختگی (که به آن سوختگی درجه سوم یا سوختگی درجه چهار نیز گفته می‌شود) جدی‌ترین نوع سوختگی است. در آن همه لایه‌های پوستی و حتی اعصاب پوستی درگیر می‌شوند و ممکن است به بافت‌های زیرین آن نیز سرایت کند.

علائم و نشانه‌ها: سطح آن خشک است و زخم سوختگی به‌صورت سفید مومی رنگ، چرمی، قهوه‌ای یا خزدار به نظر می‌رسد. ممکن است درد کمی وجود داشته باشد یا دردی وجود نداشته باشد (به دلیل آسیب اعصاب حسی) یا ممکن است فرد در منطقه سوختگی به دلیل آسیب عصبی، احساس بی‌حسی کند.

زمان بهبودی: زمان بهبودی به شدت سوختگی بستگی دارد. درمان این نوع سوختگی معمولاً از طریق پیوند پوستی انجام می‌شود که در آن پوست سالم از قسمت دیگری از بدن گرفته شده و با جراحی روی محل سوختگی پیوند می‌شود. عفونت سوختگی درجه 3 نیز نیاز به درمان با کمک آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی و موضعی دارد.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله "مسمومیت کودکان با مواد شیمیایی خانگی" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.

برای درمان سوختگی در کودکان چه باید کرد؟

در مورد سوختگی سطحی:

• کودک را از عامل سوختگی دور کرده و بلافاصله لباس را از محل سوختگی دربیاورید.
• آب خنک (نه خیلی سرد) را بر روی منطقه سوخته بریزید یا یک کمپرس تمیز و سرد را به مدت 3-5 دقیقه روی زخم سوختگی نگه دارید (از یخ استفاده نکنید زیرا می‌تواند آسیب بیشتری به پوست آسیب‌دیده وارد کند).
• هرگز کره، هرگونه روغن، پودر و یا هرگونه داروهای سوختگی دیگری را که توسط اطرافیان توصیه می‌شود، روی محل سوختگی قرار ندهید؛ زیرا این‌ها می‌توانند سوختگی را عمیق‌تر کرده و شرایط را برای عفونت سوختگی بدتر کنند.
• ژل آلوئه ورا یا کرم‌های سوختگی را به زخم سوختگی بمالید. این کار را می‌توانید چند بار در طول روز انجام دهید.
• برای کنترل درد ناشی از سوختگی می‌توانید به کودک استامینوفن یا ایبوپروفن بدهید. در مورد دوز مناسب کودکتان از پزشک سؤال کنید.
• ناحیه آسیب‌دیده را تمیز نگه دارید. شما می‌توانید آن را با یک پد یا گاز استریل به مدت 24 ساعت ببندید. از باندهای چسبی برای نوزادان استفاده نکنید، زیرا اگر شل شوند خطر خفگی برای نوزاد دارد.
• در مورد سوختگی‌هایی که ناحیه وسیعی را درگیر کرده‌اند، یا در ناحیه سر، صورت، دست، پا، ناحیه تناسلی یا مفاصل هستند، با اورژانس تماس بگیرید.

در مورد سوختگی درجه‌دو یا درجه سه:

ابتدا با اورژانس تماس بگیرید. سپس این مراحل را دنبال کنید تا کمک به شما برسد:

• کودک را بخوابانید درحالی‌که محل سوختگی را بالاتر نگه داشته‌اید.
• دستورالعمل‌های ذکرشده برای سوختگی درجه‌یک را دنبال کنید.
• در صورت وجود تورم بعد از سوختگی، تمام جواهرات و لباس‌های کودک را از تن او درآورید، به‌جز لباس‌هایی که به پوست گیر کرده یا چسبیده است. ممکن است لازم باشد که آن لباس‌ها را ببرید یا منتظر شوید که پزشک این کار را انجام دهد.
• به تاول‌ها فشاری نیاورید و آن‌ها را نترکانید. درمان سوختگی بعد از ترکیدن تاول سخت‌تر می‌شود. استفاده از پرمنگنات برای سوختگی به خشک شدن این تاول‌ها کمک می‌کند.
• برای 3 تا 5 دقیقه روی منطقه آب خنک بریزید، سپس محل را با یک پارچه تمیز و خشک بپوشانید تا زمانی که کمک برسد.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله "روش‌های مراقبت از پوست نوزاد" را نیز در وب سایت گهواره بخوانید.

در مورد سوختگی الکتریکی یا شیمیایی:

• قبل از اینکه کودک را لمس کنید مطمئن شوید که کودک با منبع برق در تماس نیست در غیر این صورت ممکن است شما هم دچار برق‌گرفتگی شوید.
• دستگاه یا وسیله ای که باعث آسیب شده است را از برق بکشید یا جریان الکتریکی را قطع کنید.
• در مورد سوختگی شیمیایی، منطقه را با آب زیاد به مدت 20 دقیقه یا بیشتر بشویید. اگر منطقه سوختگی بزرگ است، از وان، دوش، سطل آب یا شلنگ استفاده کنید. سپس یک پد یا باند استریل روی منطقه قرار دهید تا اورژانس برسد.
• قبل از شروع شستشوی سوختگی با آب، هیچ‌یک از لباس‌های کودک را درنیاورید. همچنان که شستشوی سوختگی را آغاز کردید، می‌توانید به‌تدریج لباس را از محل سوخته خارج کنید.
• سوختگی‌های شیمیایی دهان یا چشم‌ها باید بلافاصله پس از شستشو با آب توسط پزشک معاینه شود.
• آثار سوختگی در مورد سوختگی شیمیایی و الکتریکی ممکن است همیشه قابل‌مشاهده نباشند، اما به دلیل آسیب احتمالی اعضای داخلی، می‌توانند عوارض جدی ایجاد کنند. بسته به نوع و شدت سوختگی و علل ایجاد آن ممکن است علائم متفاوتی ایجاد شود. به همین دلیل در صورت بروز هرگونه سوختگی الکتریکی و یا شیمیایی پزشک باید کودک شما را معاینه کند.