علائم کمبود ویتامین دی، علت، عوارض و درمان آن

ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است که برای سلامتی بسیار ضروری است. این ویتامین استخوان‌ها را قوی نگه می‌دارد، به بهبود سلامت روان کمک می‌کند و برای رشد و شکل گیری دندان‌ها بسیار مفید است. اما موضوع مهم این است که ویتامین دی به سختی از منابع غذایی معمولی تامین می‌شود و این موضوع ممکن است باعث شود تا مقدار کافی از این ویتامین به بدن نرسد و شما با کمبود ویتامین دی مواجه شوید.کمبود ویتامین دی می‌تواند عوارض جبران ناپذیری برای بدن داشته باشد. در این مطلب از گهواره با علائم کمبود ویتامین دی و برخی از عوارض آن آشنا می‌شویم. 

*همچنین در مورد عوارض مصرف بیش از حد ویتامین دی در این مقاله بیشتر بخوانید.

علائم کمبود ویتامین دی در زنان 

ویتامین دی یک ویتامین محلول در چربی است، یعنی در بافت‌های چربی بدن ذخیره می‌شود. ویتامین دی بر خلاف دیگر ویتامین‌ها مانند هورمون‌ها عمل می‌کند و تک‌تک سلول‌های بدن برای آن گیرنده دارند. این ویتامین به افزایش جذب کلسیم در روده و تنظیم غلظت کافی کلسیم و فسفات کمک کرده و باعث رشد و شکل گیری استخوان‌ها و دندان‌ها می‌شود. دریافت این ویتامین به میزان کافی به محافظت از بدن در برابر برخی از بیماری‌ها و درمان آنها کمک می‌کند. اما باید بدانید که دریافت ویتامین دی به اندازه کافی از رژیم غذایی دشوار است. البته که شما می‌توانید با قرار گرفتن در معرض نور خورشید به دریافت این ویتامین از طریق پوست کمک کنید، اما باید بدانید که باز هم کافی نیست.

بیشتر بیماران مبتلا به کمبود ویتامین دی بدون علائم و نشانه هستند، با این حال علائمی وجود دارد که می‌تواند دلیل بر کمبود این ویتامین باشد. علائم کمبود ویتامین دی بسیار مهم است و می‌تواند تاثیر زیادی در سیستم ایمنی بدن و عملکرد صحیح اندام‌ها بگذارد. کمبود این ویتامین بسیار شایع است و طبق تحقیقات انجام شده در سال 2011، تقریبا 41.6% از بزرگسالان در ایالات متحده با کمبود این ویتامین دست و پنجه نرم می‌کنند. از علائم کمبود این ویتامین عبارتند از:

• افزایش بیماری‌ها و عفونت مداوم

ویتامین دی به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و با ویروس‌ها و باکتری‌ها مبارزه می‌کند. کمبود این ویتامین باعث افزایش بیماری‌ها به خصوص سرماخوردگی و آنفولانزا می‌شود.

• خستگی زیاد و ضعف

احساس خستگی مداوم، ضعف بدنی و خواب آلودگی یکی از علائم کمبود این ویتامین است. این علائم اغلب نادیده گرفته می‌شوند، اما یکی از مهم‌ترین نشانه‌های کمبود این ویتامین است.

• مشکلات گوارشی

کمبود ویتامین دی میتواند باعث کاهش سرعت عبود مواد غذایی در بدن شده و در نتیجه موجب بروز بیماری‌هایی مانند سوزش معده، التهاب روده و یا یبوست شود. 

• افسردگی

افسردگی یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین دی است. احساس ناراحتی، بی‌ارزش بودن و یا صرفا بی حوصلگی و افسردگی ساده، از علائم کمبود ویتامین دی است. اما خبر خوب این است که با جبران کمبود ویتامین دی می‌توان به بهبود و درمان این مشکلات رسیدگی کرد.

* با غذاهای ضد افسردگی در این مقاله بیشتر آشنا شوید.

توصیه می‌شود که اگر هر یک از این علائم را تجربه کرده‌اید، برای تشخیص کمبود این ویتامین به پزشک متخصص مراجعه کنید.

آیا کمبود ویتامین دی باعث پا درد می‌شود؟

ماهیچه‌ها و استخوان‌ها برای داشتن عملکرد درست، به مقادیر معینی از ویتامین دی نیاز دارند. ویتامین دی از راه‌های مختلفی به حفظ سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و ماهیچه‌ها کمک می‌کند. بنابراین پایین بودن میزان این ویتامین در خون می‌تواند درد استخوان‌ها، درد و ضعف ماهیچه‌ها و کمر درد را به همراه داشته باشد. این ویتامین توانایی جذب کلسیم در بدن را بالا می‌برد، در نتیجه کمبود این ویتامین مساوی است با کمبود کلسیم و در نهایت نتیجه آن درد استخوان‌ها، درد کمر و درد پا است. طبق تحقیقات انجام شده، میان احساس درد استخوان، درد پا و درد کمر در افرادی که مبتلا به کمبود ویتامین دی هستند، رابطه مستقیم وجود دارد.

آیا کمبود ویتامین دی باعث سرگیجه می‌شود؟

سرگیجه ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. یکی از دلایل بروز سرگیجه در افراد کمبود برخی از ویتامین‌ها است. سرگیجه، سر درد و احساس خستگی مداومريال یکی از علائم کمبود ویتامین دی است. ویتامین دی به حفظ و کنترل فشار خون و تعادل مایعات کمک می‌کند. بنابراین با کمبود این ویتامین، بدن قادر به تنظیم درست این عملکردها نیست و همین موضوع منجربه سرگیجه و سر درد می‌شود.

کمبود ویتامین دی و اضطراب

شاید برای شما جالب باشد که کمبود برخی از مواد مغذی، آنتی اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها می‌تواند موجب بروز افسردگی و اضطراب شود. میزان پایین ویتامین دی با افزایش علائم اضطراب و افسردگی رابطه مستقیم دارد. ویتامین دی دارای خاصیت آنتی اکسیدانی بوده و به پیشگیری و یا درمان اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب کمک می‌کند. از آنجایی که کمبود این ویتامین در ماه‌های پاییز و زمستان به دلیل شرایط آب و هوایی بیشتر است، بروز افسردگی و اضطراب هم در این ماه‌ها افزایش می‌یابد.

تاثیر کمبود ویتامین دی بر قاعدگی

طبق تحقیقاتی که بر اساس نقش کمبود ویتامین دی و اختلالات قاعدگی در زنان شده است، به این نتیجه رسیده‌اند که، میزان پایین ویتامین دی با طول چرخه قاعدگی و تکرار منظم آن رابطه مستقیم دارد. بنابراین می‌توان گفت، کمبود این ویتامین باعث طولانی شدن فاز فولیکولی و تاخیر در تخمک گذاری می‌شود. این اتفاق باعث می‌شود تا دوره‌های قاعدگی دیرتر از همیشه شروع شود. 

همچنین می‌توان گفت که کمبود ویتامین دی نقش مهمی در افزایش درد قاعدگی دارد. یکی از دلایل درد قاعدگی تولید بیش از حد پروستاگلاندین است که محققان به این نتیجه رسیده‌اند که وجود ویتامین دی باعث کند شدن پروسه تولید پروستاگلاندین شده و در نتیجه باعث کاهش درد قاعدگی می‌شود. با این حال هنوز اطلاعات کافی برای تاثیر ویتامین دی بر روی قاعدگی زنان وجود ندارد و گزارشات دارای تناقض است.

کمبود ویتامین دی باعث چه بیماری می‌شود؟

کمبود ویتامین دی می‌تواند احتمال ابتلا به برخی از بیماری‌ها را بالا ببرد. از مهم‌ترین بیماری‌های مرتبط با کمبود ویتامین دی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پوکی استخوان 

همانطور که گفته شد، ویتامین دی نقش مهمی در جذب کلسیم و افزایش تراکم استخوان‌ها دارد. کاهش میزان ویتامین دی در بدن باعث کاهش ذخایر کلسیم، پوکی استخوان و خطر شکستگی آن می‌شود. 

• راشیتیسم

کمبود ویتامین دی در کودکان باعث بیماری راشیتیسم می‌شود. این بیماری نادر باعث نرمی و خمیدگی استخوان‌ها می‌شود.

• مشکلات تنفسی

ویتامین دی خاصیت ضد ویروس و ضد باکتری دارد و می‌تواند با بسیاری از مشکلات تنفسی مقابله کند. کمبود این ویتامین در بدن، باعث افزایش بروز برخی از بیماری‌ها مانند سرماخوردگی و آنفولانزا شده و باعث تنگی نفس می‌شود. ( در مورد انواع غذا برای سرماخوردگی در این مقاله بیشتر بخوانید).

• دیابت

برخی از محققان بر این باورند که ویتامین دی در افزایش حساسیت به انسولین و کاهش مقاومت به انسولین نقش دارد. همچنین گفته می‌شود که این ویتامین با خاصیت ضد التهابی و تاثیری که در کنترل التهاب دارد، با بیماری دیابت مرتبط است.

برای کمبود ویتامین دی چی بخوریم؟

رژیم غذایی حاوی ویتامین دی، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین دی، به جبران کمبود این ویتامین کمک می‌کند. مواد غذایی زیر سرشار از ویتامین دی بوده که در طبیعت یافت می‌شوند:

• ماهی‌های چرب مانند سالمون، قزل آلا، تن، ساردین و ماهی خال مخالی
• زرده تخم مرغ
• جگر گاو
• جگر ماهی
• محصولات لبنی به ویژه شیر
• انواع غلات و حبوبات سبوس‌دار
• قارچ

آیا کمبود ویتامین دی خطرناک است؟

همانطور که گفته شد، ویتامین دی نقش مهمی در سلامت بدن و استخوان‌ها دارد. کمبود این ویتامین می‌تواند منجربه بروز برخی از بیماری‌ها شود. بنابراین توصیه می‌شود تا در سال میزان ویتامین دی موجود در خون را اندازه گیری کنید و در صورت نیاز از مکمل‌های مخصوص این ویتامین برای جبران کمبود آن استفاده کنید.