مصرف داروی خواب‌آور در بارداری و عوارض آن

 مشکلات خواب همچون بی‌خوابی از جمله شکایات شایع در بارداری هستند. شاید این سوال برای مادرانی که این مشکلات را تجربه می‌کنند به وجود بیاید که برای بی‌خوابی در بارداری چه می‌توان کرد؟ آیا می‌شود در زمان بارداری از قرص‌های خواب یا خواب‌آورها استفاده کرد؟ استفاده از کدامیک از این نوع داروها در بارداری بی‌خطر است؟ یا کدامیک از انواع داروهای خواب‌آور می‌توانند برای جنین ایجاد خطر بکنند؟ عارضه داروهای خواب بر روی جنین چیست؟ و... در این مقاله به این سوالات و سوالات مشابه آن پاسخ خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.

بارداری و مشکلات خواب

در بارداری عموما مشکلات خواب بعد از سه ماهه‌ی اول خود‌نمایی می‌کند. بیشتر این مشکلات شامل :کم شدن مدت خواب و کاهش کیفیت خواب می‌شوند، به صورتی که بیش از نیمی از مادران باردار از نحوه و میزان خواب خود راضی نیستند. علاوه بر تغییرات هورمونی اتفاق افتاده در بارداری، موارد دیگری چون: ایجاد تغییر در اندام‌های مادر( مثل: بزرگ شدن شکم، ورم کردن پاها)، بروز دردهای عضلانی مثل کمردرد و تکرر ادرار هم می‌توانند به این بدخوابی‌های مادر دامن بزنند. همچنین دیده شده است که احتمال ارتباط مشکلات خواب با پیامدهای نامناسب بارداری نیز وجود دارد.

مشکلات خواب 

مشکلات خواب مثل بی‌خوابی جز شایع‌ترین علل مراجعه افراد بزرگسال به پزشک هستند. خواب یک وضعیت کاملا بیولوژیک و زیستی است و در هنگامی که شما خواب هستید با وجود اینکه هشیار نمی‌باشید، اما مغز و بدن شما همچنان در حال فعالیت کردن هستند. نداشتن خواب با کیفیت، بر روی فعالیت‌های بدن اثر نامطلوبی می‌گذارد. بسیاری از تغییرات هورمونی، روانی و بیماری ها می‌توانند برروی الگوی خواب افراد تاثیر گذاشته و منجر به اختلال خواب در بارداری شود. بارداری یکی از آن شرایطی است که هم از لحاظ هورمونی و هم روانی باعث مجموعه ای از تغییرات در بدن  مادر می‌شود که می‌تواند عاملی مهم برای بروز مشکلات خواب باشد.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

درمان‌های دارویی مشکلات خواب در دوران حاملگی

جهت درمان مشکلات خواب با در نظر گرفتن علت ایجاد و شدت بی‌خوابی از داروهای مختلفی که خاصیت خواب‌آوری داشته باشند استفاده می‌شود. بسیاری از داروها مثل آرامبخش‌ها، ضدافسردگی‌ها و آنتی هیستامین‌ها دارای خاصیت خواب‌آوری هستند. در ادامه با برخی از پرمصرف‌ترین این داروها و تاثیرات مصرف آنها در بارداری آشنا خواهیم شد.

* علت و درمان بی خوابی در بارداری + بهترین قرص خواب اور

مصرف قرص زولیپیدم در بارداری 

Zolpidem که دارویی برای درمان کوتاه مدت مشکلات خواب است در طول بارداری در رده‌ی C دارویی قرار می‌گیرد. قرارگرفتن در این رده به آن معناست که: استفاده از این دارو بر روی نمونه حیوانی باعث ایجاد تاثیر منفی بر جنین شده است، اما شواهد کافی در مورد ایمن بودن استفاده از آن در انسان وجود ندارد. در مطالعه ای که اخیرا بر روی 603 زن باردار انجام گرفت، مشاهده شد زولپیدم می‌تواند خطر بروز ناهنجاری‌های گوارشی را در جنین افزایش بدهد. همچنین تحقیقات نشان می‌دهند مصرف این دارو در اواخر بارداری می‌تواند سبب بروز مشکلات تنفسی شدید در جنین گردد. این نکته را نیز باید اضافه کرد که استفاده از این دارو خطر ایجاد وابستگی مادر و جنین به دارو را به همراه دارد. با توجه به نکات ذکر شده زولپیدم داروی مناسبی برای استفاده در بارداری نیست.

آرامبخش‌ها در بارداری

آرامبخش‌ها دسته‌ای از داروهای اعصاب هستند که جهت کنترل هیجان و تشویش‌های عصبی در افراد استفاده می‌گردند. خطر وابستگی و اعتیاد فرد مصرف کننده به آرامبخش‌ها وجود دارد و تعیین دوز مصرفی آن توسط پزشک به صورت تخصصی انجام می‌شود. از جمله آرامبخش‌هایی که ممکن است به خاطر تسکین مشکلات خواب تجویز گردند می‌توان به دیازپام و لورازپام  اشاره کرد.

مصرف دیازپام در بارداری

دیازپام (Diazepam) یا والیوم داروی معروفی است که با کنترل استرس و اضطراب باعث ایجاد آرامش و القای خواب می‌گردد. دیازپام در رده‌ی D داروهای بارداری طبقه بندی می‌گردد. منظور از طبقه D آن است که مصرف این دارو بر روی جنین باعث ایجاد عوارض سوئی می‌گردد. مطالعات نشان می‌دهند که مصرف دیازپام در بارداری می‌تواند باعث ایجاد ناهنجاری در جنین گردد همچنین خطر وزن کم هنگام تولد جنین و زایمان زودرس نیز در این مادران افزایش پیدا می‌کند. به علاوه استفاده از آن در حوالی زایمان می‌تواند بر روی سیستم تنفسی جنین تاثیر گذاشته و باعث مشکل در تنفس جنین گردد.

مصرف لورازپام در بارداری

مطالعات حاکی از تاثیرات آسیب‌رسان لورازپام (Lorazepam) بر سلامتی جنین است. لورازپام مانند دیازپام خطر زایمان زودرس، کم بودن وزن هنگام تولد و تاثیرات منفی بر سیستم تنفسی را به همراه دارد. لورازپام نیز در رده‌ی D  داروهای بارداری قرار دارد و مصرف این دارو نیز همچون دیازپام در بارداری توصیه نمی‌گردد.

ضد افسردگی‌ها در بارداری

 از بعضی از داروهای ضد افسردگی نیز گاها برای درمان بی‌خوابی استفاده می‌گردد. ترازودوم (Trazodone) یکی از این داروهای ضد افسردگی است که اثرات خواب آوری دارد. ترازودوم دررده‌ی C داروهای بارداری دسته بندی می‌گردد. از آنجایی که در مورد بی‌خطری این دارو برای جنین اطمینان کافی وجود ندارد، تحقیقات در مورد اثرات این دارو بر روی جنین همچنان ادامه دارد.  

مصرف آنتی هیستامین‌ها در بارداری 

  این دسته از داروها بیشتر در درمان واکنش‌های آلرژیک و حساسیت های فصلی کارایی دارند. یکی از عوارض این داروها خاصیت خواب‌آوری آنهاست. از اعضای پرکاربرد این خانواده دارویی می توان به دیفن‌هیدرامین و سیتریزین اشاره کرد که احتمالا سابقه استفاده از آنها را در زمان سرماخوردگی دارید.

مصرف دیفن‌هیدرامین در بارداری 

دیفن‌هیدرامین (Diphenhydramine) که به صورت قرص و شربت وجود دارد، در رده‌ی B داروهای بارداری دسته‌بندی می‌گردد. منظور از رده‌ی B داروهای بارداری یعنی: مطالعاتی که در مورد تاثیر این دارو بر نمونه‌های حیوانی انجام شده است خطری را برای جنین از جانب این دارو ذکر نمی‌کند. البته اطمینان کافی در مورد ایمنی مصرف دیفن‌هیدرامین در مورد سه ماهه نخست بارداری وجود ندارد. استفاده از این دارو در حول و حوش زایمان نیز می‌تواند برای تنفس جنین مشکل ایجاد کند.  

مصرف سیتریزین در بارداری

 سیتریزین (Cetirizine) نیز مانند دیفن‌هیدرامین در رده‌ی B مصرف داروها در بارداری دسته بندی می‌شود. در مورد ایمن بودن کامل آن در بارداری تحقیقات همچنان ادامه دارد و در صورتی که پزشک مصرف این دارو را در بارداری لازم دانست باید کمترین میزان از آن تجویز گردد.

مصرف ملاتونین در بارداری

ملاتونین (Melatonin) هورمونی است که از غده پینه‌آل یا همان غده صنوبری مغز ترشح می‌گردد و مسئول تنظیم ساعات خواب و بیداری در فرد است. این هورمون در اواخر روز شروع به ترشح می‌کند و در بیماران مبتلا به مشکلات خواب ممکن است در نحوه و زمان ترشح آن اختلال یا بی نظمی ایجاد شود. ملاتونین در شکل‌های مختلفی در بازار وجود دارد. این دارو از جفت عبور می کند و ممکن است بر روی سیکل‌های خواب جنین اثر بگذارد.

در مجموع باید گفت تمامی داروهایی که برای مشکلات خواب وجود دارند از جفت عبور کرده و به جنین می‌رسند، مادرحتی اگر در دوران پیش از بارداری تحت درمان با یکی از این داروها بوده، به هیچ وجه نباید بدون تجویز و صلاحدید پزشک هیچ کدام از این داروها در حین بارداری استفاده نماید.