اختلال خواب در بارداری، علت و درمان در ماه‌های مختلف بارداری

خواب در دوران بارداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برایتان اکثر خانم‌ها بارداری ، دوره هیجان‌انگیزی از زندگی آن‌هاست. اما متأسفانه برای بعضی از خانم‌ها این دوران با اختلالات جدی خواب همراه است. حتی در خانم‌های که پیش از بارداری تجربه مشکلات خواب را نداشته‌اند نیز این اتفاق می‌افتد. در واقع مشکلات بی‌خوابی در بارداری افزایش پیدا می‌کند. اکثر خانم‌ها از خستگی بیش از حد در بارداری گله می‌کنند. احساس خستگی و خواب‌آلودگی زیاد در سه ماهه اول و سوم بسیار شایع است. تغییرات جسمی و روانی که طی بارداری رخ می‌دهد از عوامل تشدید کننده این احساس خستگی و خواب‌آلودگی می‌باشد.

 

علت اختلالات خواب در بارداری

علت اختلال خواب در بارداری چیست؟ یکی از علل خواب زیاد در بارداری ، تغییرات هورمونی حاملگی می‌باشد. به طور مثال افزایش سطح هورمون پروژسترون سبب افزایش احساس کرختی، خواب‌آلودگی و طول مدت خواب روزانه خواهد شد. خوشبختانه انواع روشها و داروی گیاهی برای درمان خواب زیاد وجود دارد.

تغییرات هورمونی سبب شل شدن ماهیچه‌ها نیز می‌شوند. این روند باعث می‌شود در خانم‌هایی که خروپف می‌کنند یا چاق هستند، آپنه خواب رخ دهد. هم‌چنین این روند شل شدن عضلات سبب می‌شود شما دچار تکرر ادرار شوید. تکرر ادرار در شب به شما اجازه نمی‌دهد که خواب عمیق و مداومی داشته باشید. این شرایط در سه ماهه اول (اختلال خواب در ماه سوم بارداری) و سوم شدیدتر بروز می‌کند. ممکن است اختلال خواب در ماه اول بارداری آغاز شود. در نتیجه منجر به تجربه بی‌خوابی یا اختلال خواب در اوایل بارداری خواهد شد.

*در مورد تکرر ادرار در بارداری و جنسیت جنین در این مقاله بیشتر بخوانید

از طرف دیگر تهوع و استفراغ، سردرد و دیگر عوارض مرتبط با بارداری ، هر کدام به نوبه خود باعث کم‌خوابی در دوران بارداری خواهند شد.

بسیاری از خانم‌ها نیز دچار بی‌خوابی در بارداری می‌شوند. علت این بی‌خوابی معمولا اضطراب است. اضطرابی که ناشی از تفکرات مربوط به سلامتی جنین و زایمان می‌باشد. 

از دلایل دیگر اختلال خواب در بارداری می‌توان به سندرم پای بی‌قرارو سوزش سردل نیز اشاره کرد.

کم‌خوابی در دوران بارداری ، بر روی شرایط زایمان تأثیرگذار خواهد بود. به طوری که تحقیقات ثابت کرده است که خانم‌های که طی بارداری، روزانه کمتر از ۶ ساعت خوابیده‌اند، زایمان طولانی‌تری نیز داشته‌اند و بیشتر مجبور به انجام عمل سزارین اورژانسی شده‌اند.

انواع اختلالات خواب در بارداری

در زیر به توضیح انواعی از اختلالات خواب در دوران حاملگی می‌پردازیم و نشانه‌های هر یک را بررسی می‌کنیم.

بی‌خوابی دوران بارداری

• علائم این مشکل عبارتند از ناتوانی در به خواب رفتن یا به سختی به خواب رفتن، تمام شب را بیدار ماندن، نیمه شب از خواب بیدار شدن و احساس خستگی زیاد بعد از بیدار شدن.
• علت بی‌خوابی در بارداری اضطراب و استرس مادر است. استرس در زمینه سلامت جنین، روند زایمان و مشکلات نقش مادری. این اضطراب‌ها سبب می‌شوند که شما خواب خوب و کاملی در شب نداشته باشید. 
• مشکلات و عوارض بارداری نیز در تشدید این بی‌خوابی‌ها نقش به سزایی دارند. تهوع و استفراغ، کمر‌درد، سردرد، تکرر ادرار و حرکات جنین سبب کاهش کیفیت و کمیت خواب شبانه خواهند شد.

سندرم پای بی‌قرار

سندرم پای بی‌قرار در واقع احساس ناراحتی در یک یا هر دو پاست. علت پرش پا در خواب چیست؟ این حس درد و بی‌قراری معمولا بدون علت خارجی در پای شما ایجاد می‌شود. این درد و ناراحتی شب‌ها شدت می‌یابد. اما معمولا با انجام حرکات کششی و کمی تحرک بهبود پیدا می‌کند. در هر صورت بروز این سندرم سبب اختلال در خواب شما خواهد شد.

آپنه خواب 

توقف تنفس به طور مکرر در خواب را آپنه خواب می‌گویند. یعنی در حین خواب به طور ناگهانی تنفس شما متوقف می‌شود و حسی مانند اینکه چیزی در گلوی شما گیر کرده باشد خواهید داشت. این توقف مکرر تنفس شما روند خوابیدن در بارداری را دچار اختلال می‌نماید.

* علت و درمان تنگی نفس در بارداری پسر را در این مقاله بخوانید. 

سوزش سردل

تغییرات هورمونی در بارداری سبب شل شدن ماهیچه‌های بدن خواهد شد. این اتفاق سبب شل شدن درچه مری به معده می‌شود. در نتیجه اسید معده به داخل مری بازمی‌گردد و باعث احساس سوزش در این قسمت می‌شود. این احساس سوزش زمانی‌ که در شب رخ می‌دهد در کیفیت و روند خواب شما اختلال ایجاد می‌کند.

تکرر ادرار شبانه

باز هم به دلیل تغییرات هورمونی و شل شدن عضلات بدن، و هم‌چنین بزرگ شدن رحم و فشار به مثانه، احساس تکرر ادرار در بارداری به شما دست می‌دهد. این تکرر ادرار زمانی که در شب اتفاق می‌افتد سبب کاهش و اختلال خواب در دوران بارداری می‌گردد.

درمان اختلالات خواب در حاملگی

درمان اختلال خواب در بارداری به دلیل شرایط خاص مادر و جنین در حال رشد، باید با دقت زیاد و تحت نظر متخصص انجام پذیرد. 

دارو درمانی روش مناسبی برای درمان بی‌خوابی در بارداری است. اما اکثر داروها می‌توانند برای سلامت جنین مضر باشند. به همین علت با مشورت پزشک داروهای لازم برای شما تجویز خواهد شد.

برای کاهش مشکلاتی مانند سندرم پای بی‌قرار، مصرف اسیدفولیک و اهن بسیار کمک‌کننده خواهد بود. استفاده از منابع غذایی اسیدفولیک مانند آجیل، غلات، بروکلی و... نیز به بهبود مشکل کمک می‌کند. ضمنا در نظر داشته باشید که مصرف کافئین زیاد جذب اسید فولیک را مختل می‌نماید. در مصرف کافئین زیاده‌روی نکنید.

خانم‌های چاق یا خانم‌های که در بارداری به طرز ناگهانی وزن زیادی اضافه کرده اند، و عزیزانی که سابقه خروپف دارند در معرض خطر آپنه خواب قرار دارند. استفاده از یک دستگاه دستگاه تهویه هوا در محل خواب به شما کمک به سزایی خواهد کرد.

گاهی اوقات ممکن است پزشک برای شما کپسول اکسیژن تجویز کند که استفاده از این نیز ایمن و مناسب است.

برای درمان سوزش سردل یا برگشت اسید معده به مری استفاده از داروهای آنتی‌اسید تجویزشده توسط پزشک بهترین درمان خواهد بود.

دارو و درمان به‌خصوصی برای تکرر ادرار وجود ندارد. اما در ادامه همین مقاله نکاتی را ذکر خواهیم کرد که در جهت کنترل این مشکل به شما کمک خواهد کرد.

تمامی اختلالات خواب به وجود امده طی بارداری با تولد فرزند از بین خواهند رفت. اما مشکلات نوزاد تازه متولد شده، دلیل جدیدی برای بی‌خوابی های شبانه شما خواهد بود.

چگونه با اختلالات خواب دوران بارداری مقابله کنیم؟!

داشتن خواب با کیفیت مناسب در بارداری یک چالش بزرگ است. در زیر ما نکاتی را برای شما بیان خواهیم کرد که به شما در کنترل مشکلات خواب بارداری کمک به سزایی خواهد کرد.

• برای ساعت خوابیدن و بیدار شدن خود برنامه زمانی مشخصی را در نظر بگیرید و سعی کنید به این برنامه پایبند باشید.
• اگر منع فعالیت در بارداری ندارید، حداقل سی دقیقه در روز ورزش کنید.
• خوابیدن به پهلوی چپ، خون‌رسانی به جنین، رحم و کلیه ها را ساده‌تر می‌نماید. در نتیجه خواب راحت اری را تجربه خواهید کرد. حتی الامکان سعی کنید بیشتر از یک ربع به روی کمر نخوابید.
• تمام طول روز، تا می‌توانید از و مایعات بنوشید. اما در ساعات نزدیک به زمان خواب خود این مقدار را به حداقل برسانید.
• برای کاهش سوزش سردل از خوردن غذاهای چرب، شور، ترش و تند خودداری نمایید. وعده های غذایی نیز کم حجم باشد.
• خروپف کردن طی بارداری یک اتفاق شایع است. اما اگر طی خواب دچار تنگی نفس یا قطع تنفس می‌شوید لازم است از نظر آپنه خواب بررسی شوید. ضمنا اونه خواب ارتباط مستقیم با فشار خون بارداری و پره‌اکلامپسی دارد. پس لازم است از نظر سطح فشار خون و پروتئین ادراری نیز بررسی‌های لازم به عمل آید.
• استفاده از مکمل اهن و اسیدفولیک به کاهش سندرم پای بی‌قرار کمک خواهد کرد.
• اگر خواب تان نمی‌برد، در تخت‌خواب نمانید و خود را مجبور به خوابیدن نکنید. به جای این کتاب بخوانید، برای نوزاد خود بافتنی ببافید یا نقاشی بکشید و یا دوش از گرم بگیرید.
• در زمان خوابیدن به پهلوی چپ از چند بالش استفاده کنید. یکی بین زانوها، دومی زیر شکم و سومی پشت کمر. این کار به کاهش درد لگن و کمر کمک خواهد کرد. ضمنا می‌تواند از تشک بارداری یا بارش‌های مخصوص حاملگی نیز استفاده نمایید.
• در توالت یک چراغ خواب با نور کم قرار دهید. تعجب نکنید. این کار به شما کمک می‌کند که هر بار که برای استفاده از توالت بیدار می‌شوید با روشن شدن یک باره محیط هوشیار نشوید و پس از برگشتن به تخت خواب زودتر به خواب بروید.
• در طی روز بخوابید. به خصوص اگر شب‌ها به سختی به خواب می‌روید. البته سعی کنید مدت زمان خواب کوتاه باشد.