آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری چه مزایایی دارد؟
فعالیت‌های بدن توسط هورمون‌ها کنترل می‌شوند. روزانه هورمون‌های مختلفی در مقادیر مشخص در بدن تولید شده و تاثیر می‌گذارند. یکی از این هورمون‌ها هورمون پرولاکتین است. اگرچه پرولاکتین هورمون مسئول تولید شیر است، اما هم در بدن زنان و هم در بدن مردان تولید میشود. همانطور که می‌دانید زنان قبل از بارداری باید آزمایشات قبل بارداری مختلفی برای مشاوره قبل از بارداری انجام دهند که اطلاعات دقیقی در مورد شرایط بدنشان در اختیار پزشک قرار داده و مشخص می‌کند آیا آنها آماده بارداری هستند یا مشکلی دارند که باید از قبل برطرف شود. یکی از آزمایشاتی که در این دوران انجام میشود. اندازه گیری سطح پرولاکتین است. اما آیا می‌دانید تفسیر آزمایش پرولاکتین چه کمکی به افراد می‌کند؟ اگر این هورمون مسئول تولید شیر است چرا باید قبل از بارداری مورد بررسی قرار بگیرد؟ در ادامه قصد داریم در مورد دلایل انجام آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری و نتایج مساعد و نامساعد آن بیشتر توضیح دهیم.
هورمون پرولاکتین چیست؟
پرولاکتین (همچنین به عنوان لاکتوتروپین و PRL شناخته میشود) هورمونی است که مسئول شیردهی و رشد بافت پستان است و به صدها فرآیند دیگر در بدن نیز کمک می‌کند. سطح پرولاکتین معمولاً در مردان ، زنان غیر شیرده و غیر باردار پایین است. اما در افرادی که باردار یا شیرده هستند افزایش می‌یابد. بخش عمده پرولاکتین توسط غده هیپوفیز ساخته و ترشح میشود. سیستم عصبی مرکزی، سیستم ایمنی، رحم و غدد پستانی نیز قادر به تولید پرولاکتین هستند. عوامل زیر می‌توانند به ایجاد پرولاکتین در این بافت ها کمک کنند:
- تحریک نوک پستان
- ورزش
- فشار
در بارداری شرایط فرق می‌کند و سطح پرولاکتین در بارداری به طور پیوسته افزایش می‌یابد و پس از زایمان در افرادی که شیر می‌دهند بالا باقی می‌ماند. این سطوح معمولاً طی 2 تا 3 هفته پس از تولد در افراد غیر شیرده و در طی 6 ماه پس از زایمان در افرادی که شیرده هستند به حالت عادی باز می‌گردد. اگر سطوح بالاتر یا کمتر از سطح مورد انتظار باشد می‌تواند نشان دهنده یک مشکل باشد. پزشکان سطح هورمون را بر حسب نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml) اندازه گیری می‌کنند. سطوح پرولاکتین نرمال عبارت است از:
- زنان غیرباردار یا غیر شیرده: کمتر از 25 نانوگرم در میلی لیتر
- مردان: کمتر از 17 نانوگرم در میلی لیتر
- برای زنان باردار یا شیرده: 80 تا 400 نانوگرم در میلی لیتر
با این حال، محدوده نرمال آزمایش پرولاکتین قبل بارداری ممکن است بسته به آزمایش و آزمایشگاهی که آن را انجام می‌دهد کمی متفاوت باشد. وقتی آزمایش هورمونی سطح پرولاکتین را کمتر از حد نرمال نشان دهد، تحت عنوان هیپوپرولاکتینمی شناخته میشود که بسیار نادر است. پرولاکتین پایین نشانه چیست؟ می‌تواند نشانه کم کاری هیپوفیز باشد و اگر بعد از بارداری چنین اتفاقی رخ دهد می‌تواند منجر به سندرومی به نام سندرم شیهان شود. سطح پرولاكتين بالا یا هیپرپرولاکتینمی شایع‌تر است و می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد.
چرا آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری انجام میشود؟
انجام آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری برای زنانی انجام میشود که به مشکلاتی برخورده‌اند. سطوح بالای پرولاکتین ممکن است باعث ناباروری شود. اصطلاح دیگر برای سطوح بالای پرولاکتین هیپرپرولاکتینمی است. زنانی که باردار نیستند و شیر نمی‌دهند باید سطح پرولاکتین پایینی داشته باشند. اگر یک زن غیر باردار سطح پرولاکتین غیرطبیعی بالایی داشته باشد، ممکن است باردار شدن او را با مشکل مواجه کند.
پرولاکتین ممکن است به طرق مختلف باعث ناباروری شود. در درجه‌ی اول، پرولاکتین ممکن است مانع از تخمک‌گذاری زن شود. اگر این اتفاق بیفتد، سیکل‌های قاعدگی زن متوقف میشود. در موارد شدیدتر، سطوح بالای پرولاکتین ممکن است تنها یک بار در تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کند. این امر منجر به تخمک گذاری نامنظم یا تاخیر طولانی در آن میشود. زنان در این دسته ممکن است پریودهای نادر یا نامنظم را تجربه کنند.
زنانی که در آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری دارای سطوح بالای این هورمون هستند ممکن است به طور منظم تخمک‌گذاری کنند اما هورمون پروژسترون کافی پس از تخمک‌گذاری تولید نکنند. این به عنوان نقص فاز لوتئال شناخته میشود. کمبود مقدار پروژسترون تولید شده پس از تخمک گذاری ممکن است باعث ایجاد پوشش داخلی رحمی شود که کمتر قادر به کاشت رویان است. برخی از زنان مبتلا به این مشکل ممکن است مدت کوتاهی پس از تخمک گذاری ببینند که دوره قاعدگی آنها فرا می‌رسد. به جز این اختلا در تولید پرولاکتین منجر به کاهش میل جنسی در زنان و مردان، نعوظ در مردان و قاعدگی نامنظم میشود.
چه مقدار پرولاکتین خطرناک است؟
در آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری بیش از 100 نانوگرم در میلی لیتر می‌تواند عملکرد طبیعی دستگاه تناسلی زنان را تغییر دهد و باعث علائم یائسگی (عدم قاعدگی، گرگرفتگی، خشکی واژن) و ناباروری شود.
احتمال بارداری با پرولاکتین بالا
پرولاکتین بیش از حد می‌تواند منجر به تخمک گذاری نامنظم شود و می‌تواند بر کیفیت فاز لوتئال یا نیمه دوم چرخه قاعدگی تأثیر بگذارد و بر باروری تأثیر منفی بگذارد. پرولاکتین بیش از حد می‌تواند ترشح هورمون محرک فولیکول (FSH) - هورمونی که فولیکول‌های تخمدان را به بلوغ تحریک می‌کند - مهار کند. بدون FSH، تخمک گذاری وجود ندارد - و بدون تخمک گذاری، باردار شدن غیرممکن است.
چه چیزی باعث افزایش سطح در آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری میشود؟
- اختلالات هیپوفیز
- کم کاری تیروئید
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- بیماری کلیوی
- بیماری کبد
- بی‌اشتهایی عصبی
- پرولاکتینوما
- تشنج
- عفونت توسط هرپس زوستر، که باعث زونا میشود
- سرطان ریه
- استرس ناشی از بیماری
- ضربه به دیواره قفسه سینه
علل دیگر نیز عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون بالا، داروهای ریفلاکس اسید، داروهای حاوی استروژن، و قرص‌های ضد بارداری
- مصرف حشیش
احتمال بارداری با پرولاکتین پایین
ممکن است در جواب آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری، سطوح آن کمتر از نرمال باشد. سطوح پایین غیر طبیعی پرولاکتین باعث ناتوانی در شیردهی میشود. داروهای افزایش دهنده سطح پرولاکتین برای اطمینان از شیردهی داده میشود. در مردان، سطح پایین پرولاکتین عمدتاً با کاهش تحرک اسپرم همراه است. با این حال، درمان در از بین بردن علائم موثر است.
آزمایش پرولاکتین چیست؟
آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری به چه صورت انجام میشود؟ این آزمایش یکی از انواع آزمایشات هورمونی ست. برای این آزمایش پزشکان ممکن است به فرد توصیه کنند تا حد امکان از استرس دوری کند و حداقل 30 دقیقه قبل از آزمایش ورزش نکند. این فعالیت‌ها می‌توانند سطح پرولاکتین را در خون افزایش دهند و نتیجه کاذب ایجاد کنند. فرد باید به همین دلیل از تحریک نوک سینه‌های خود از 24 ساعت قبل از آزمایش خودداری کند. در برخی موارد، ممکن است لازم باشد فرد قبل از آزمایش ناشتا باشد.
سطح طبیعی پرولاکتین در بدن در طول روز تغییر می‌کند. سطوح آن به تدریج در طول شب افزایش می‌یابد و در صبح به بالاترین حد خود می‌رسد. به همین دلیل معمولاً فرد باید حدود 3 ساعت پس از بیدار شدن آزمایش بدهد. این آزمایش به صورت آزمایش خون انجام میشود. شما می‌توانید سطح پرولاکتین خود را در هر نقطه از چرخه قاعدگی بررسی کنید و نیازی به انجام آزمایش پرولاکتین در زمان پریود نیست.
در نهایت جواب آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری توسط آزمایشگاه پاتوبیولوژی صادر میشود. اگر فردی پرولاکتین بالایی داشته باشد، بسته به سطح آن، ممکن است به دنبال وجود یک بیماری زمینه‌ای بگردند. فرد احتمالاً برای تشخیص صحیح نیاز به آزمایشات اضافی دارد.
در زنان یا مردان غیر باردار، پزشکان پرولاکتین بین 50 تا 100 نانوگرم در میلی لیتر را نسبتاً بالا می‌دانند. بیشتر علل پرولاکتین بالا سطح آن را از 200 نانوگرم در میلی لیتر بالاتر نمی‌برد. یک استثنا پرولاکتینوما است که در موارد شدید می‌تواند سطح پرولاکتین را تا 50000 نانوگرم در میلی لیتر افزایش دهد.
درمان سطوح بالای پرولاکتین چگونه است؟
پزشک معمولاً قبل از انجام آزمایش سطح پرولاکتین در مورد سابقه پزشکی و داروهایی که فرد مصرف می‌کند سؤال می‌کند. درمان سطوح بالا معمولاً با دو دارو انجام میشود: بروموکریپتین (پارلودل) و کابرگولین (دوستینکس). اگر فردی به پرولاکتینوما (تومور غیر سرطانی در غده هیپوفیز) مبتلا باشد، معمولاً دارو می‌تواند اندازه تومور را کاهش دهد. مصرف دارو برای درمان سطوح بالا می‌تواند عوارض جانبی مانند حالت تهوع و مشکلات معده ایجاد کند. به همین دلیل، پزشکان فقط به تدریج مقدار داروهایی را که برای فرد تجویز می‌کنند افزایش می‌دهند.
اگر نتایج آزمایش پرولاکتین قبل از بارداری سطوح بالایی را نشان دهد، ممکن است فرد به آزمایش‌های بیشتری نیاز داشته باشد. اگر پزشک مشکوک باشد که پرولاکتینوما باعث افزایش سطوح میشود، ممکن است سی تی اسکن یا ام آر آی را توصیه کند. پرولاکتینوم‌ها معمولا کوچک می‌مانند، اما گاهی اوقات می‌توانند بزرگ باشند. پرولاکتینوم‌های کوچک اغلب باعث مشکلات سلامتی دیگری نمی شوند، اگرچه می‌توانند بر سطح هورمون ها تأثیر بگذارند. پرولاکتینومای بزرگ می‌تواند به اعصاب بین مغز و چشم فشار وارد کند. این می‌تواند باعث مشکلات بینایی و سردرد شود. به ندرت، به خصوص اگر دارو مؤثر نباشد، ممکن است فرد نیاز به جراحی با منبع مطمئن یا پرتودرمانی داشته باشد. به طور کلی درمان شما متناسب با علت هیپرپرولاکتینمی شما خواهد بود. پزشک ممکن است بخواهد آزمایش‌های خون اضافی و احتمالاً MRI غده هیپوفیز انجام دهد تا احتمال رشد تومور خوش‌خیم را رد کند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.