زمان چرخش جنین در رحم
زمان چرخش جنین در رحم از مادری به مادر دیگر، متفاوت است؛ حتی زمان چرخش جنین در رحم مادر در دو یا چند بار حاملگی میتواند متفاوت باشد. به طور کلی حرکت جنین در رحم و وضعیت قرارگيري جنين در رحم مادر به فضای رحم بستگی بسیار دارد. بدیهی است که در اواخر بارداری به دلیل بزرگ شدن جنین، فضای رحم کمتر و کوچکتر است؛ لذا چرخش و جابهجایی برای جنین سخت است؛ اما با این حال بسیاری از جنینها در اواخر بارداری تغییر وضعیت میدهند و سرشان پایین قرار میگیرد. در ادامه بیشتر در مورد زمان و نحوه چرخش جنین در رحم توضیح خواهیم داد.
با نصب اپلیکیشن گهواره شما به ابزارهای کاربردی دوران بارداری از جمله مراقبت بارداری و ضربه شمار دسترسی پیدا کرده و با دیگر مادران میتوانید تبادل نظر داشته باشید.
از کجا بفهمیم جنین چرخیده است؟
نگرانی در مورد زمان چرخش جنین در رحم در بین مادران بسیاری وجود دارد. خصوصا مادرانی که قصد زایمان به روش طبیعی دارند و هنوز سر جنینشان پایین قرار نگرفته است. باید گفت که اغلب این نگرانیها بیجاست.
ممکن است در اوایل بارداری جنین از حالت سربالا به حالت سرپایین و برعکس تغییر وضعیت دهد؛ علت آن هم فضای آزاد و باز رحم است؛ زیرا جنین هنوز خیلی بزرگ نشده است و به راحتی میتواند در فضای رحم حرکت کند؛ اما به مرور زمان و با بزرگتر شدن جنین و کمتر شدن فضای آزاد رحم، جنینها تغییر وضعیت میدهند. اغلب جنینها در ابتدای سه ماهه سوم بارداری سر و ته (سر رو به پایین) میشوند و در همان حالت باقی میماند.
گفته میشود زمان چرخش جنین در رحم نهایتا تا هفته ۳۵ تا ۳۶ بارداری است؛ اما خانمهای باردار بسیاری هستند که جنینشان تا نزدیک زایمان هم به سمت پایین تغییر وضعیت نمیدهد. برای این دسته توصیههایی وجود دارد تا منجر به چرخش جنین در رحم شود؛ اما نهایتا اگر این اتفاق نیفتد، جایی برای نگرانی نیست؛ زیرا زایمان به روش سزارین انجام میشود و خطری ندارد؛ در واقع زایمان سزارین برای جنین بریچ و جنين عرضي است و روشی مطمئن برای تولد سالم نوزاد است.
آیا مادر متوجه نحوه چرخش جنین در رحم و شکم میشود؟
درست است که مادر حرکت جنین در شکم خود را متوجه میشود، اما تشخیص تغییر وضعیت جنین از بریچ به سفالیک برای مادر ساده نیست. به عبارت دیگر ممکن است مادر متوجه شود که پاهای جنین در بالا و سرش در پایین قرار گرفته است، اما اینکه دقیقا این اتفاق چه زمانی رخ داده است، برای مادر مشخص نیست. به طور کلی بهترین راه برای اینکه بفهمیم جنین چرخیده است یا نه انجام سونوگرافی است.
معمولا مادران تا این اندازه میتوانند تشخیص دهند که مثلا پاهای جنین در قسمت پایین شکم و سر او را در نزدیکی معده قرار گرفته است؛ با چرخش جنین، وضعیت قرارگیری جنین تغییر میکند؛ مادر میتواند این تغییر وضعیت را احساس کند، اما قطعا نمیتواند زمان دقیق این تغییر وضعیت را حدس بزند.
معمولا تا هفته ۳۶ بارداری جنین تغییر وضعیت میدهد. گرچه این امر ممکن است تا اواخر بارداری هم به طور بیانجامد.
بسیاری از خانمها در مورد چرخیدن جنین در هفته 29 بارداری سوال میپرسند. باید گفت که تغییر وضعیت جنین در هفتههای پایین به دلیل کوچک بودن جنین و آزاد بودن فضای رحم، طبیعی است. در هفته 29 که ابتدای سه ماهه سوم بارداری است، احتمال تغییر وضعیت جنین وجود دارد. اگر جنین شما مدام در حالت چرخش است و مدام تغییر وضعیت میدهد، نگرانی خاصی ندارد؛ مهم این است که سونوگرافیها سلامت جنین را تایید کرده باشند. احتمالا کودک پرجنب و جوشی خواهید داشت که انرژی بسیار زیادی دارد.
اگر به دنبال دعا برای چرخش جنین بریچ خود هستید، باید بگوییم که این کار را کنار بگذارید. حتی در صورتی که جنین شما تا لحظه زایمان به صورت بریچ باقی بماند، جایی برای نگرانی نیست؛ زیرا زایمان به صورت سزارین انجام میشود. گرچه بسیاری از خانمهایی که جنینشان به حالت سفالیک است، ترجیح میدهند به جای طبیعی، سزارین زایمان کنند.
زمان چرخش جنین در رحم دقیقا کی است؟
اغلب جنینها بین هفته ۳۲ تا ۳۶ بارداری سر و ته میشوند. حتی بعضی از جنینها بعد از هفته ۳۷ سرشان برمیگردد. درحالیکه برخی هنگام زایمان میچرخند. هرچند بهترین زمان برای این اتفاق بین هفته ۳۲ تا ۳۶ بارداری است و احتمال چرخیدن جنین به صورت خود به خود بعد از هفته 36 بارداری بسیار کم است؛ اما با انجام اقداماتی این امکان نیز وجود دارد.
احتمال چرخش جنین در هفته های آخر چه قدر است؟
احتمال چرخش جنین در هفتههای آخر بارداری کم نیست. این قدرت خداوند است که به طور طبیعی شرایط زایمان را فراهم میکند.
انجام شنا، تمرینات عضلات لگنی، تمرینات وارونگی تکیه به جلو و حتی پخش موسیقی در تغییر وضعیت جنین یا چرخاندن جنین تاثیر دارند. البته گفته میشود پیادهروی سبک در اواخر بارداری برای سفالیک شدن جنین موثر است.
چرخش جنین از سفالیک به بریج چه قدر محتمل است؟
اگر در حال تجربه کردن روزهای پایانی بارداری خود هستید و جنین شما در حالت سفالیک قرار دارد و به دلایلی تمایل به چرخش جنین از سفالیک به بریچ هستید، باید بدانید که در اواخر بارداری احتمال چنین اتفاقی بسیار نادر است.
برای روشن شدن مطلب باید توضیح دهیم که برخی از خانمها به دلیل ترس از زایمان طبیعی، ترجیح میدهند که سزارین زایمان داشته باشند؛ از آنجا که زایمان سزارین در بیمارستانهای دولتی اختیاری نیست و اولویت با زایمان طبیعی است؛ لذا تمایل دارند تا کاری کنند که جنین از سفالیک به بریچ تغییر وضعیت دهد. این در حالی است که معمولا چنین اتفاقی رخ نمیدهد.
باید به این نکته همین جا اشاره کنیم که موقعیتی که در آن جنین سرش به سمت پایین رحم است به موقعیت قدامی یا سفالیک شناخته میشود و هنگامیکه سر بچه بهسمت پایین و صورتش بهسمت شکم مادر است، در موقعیت خلفی سر (OP) قرار دارد که بهطور خلاصه به آن موقعیت خلفی میگویند. همچنین به وضعیت قرار گیری جفت در جلوی رحم و به سمت شکم مادر، جفت قدامی میگویند؛ قرارگیری جنین در هر یک از این موقعیتها در شکل زایمان تاثیر دارد. بهترین موقعیت قرارگیری جفت جنین در زایمان راحت تاثیر دارد.
علت بریچ بودن جنین چیست؟
بارداری های پشت سر هم، بارداری دوقلو، مشکل افتادگی جفت و سابقه زایمان زودرس برخی از علل بریچ شدن جنین است. البته هنگامی که در رحم مایع آمنیوتیک خیلی زیاد یا خیلی کم باشد یا هنگامی که شکل رحم غیرطبیعی است یا رشد غیرطبیعی در رحم رخ داده است، احتمال بریچ شدن جنین زیاد است. گرچه بسیاری از خانمها هستند که بدون هیچ یک از این مشکلات، جنین بریچ دارند.
آیا جنین بریچ سالم است؟
چرا که نه؛ اگر تصور میکنید جنین بریچ شما مشکل دار است؛ در اشتباهید. جنین بریچ به صورت سزارین به دنیا میآید. بدیهی است عمل سزارین برای پزشکی که تجربه و مهارت کافی دارد، چه با جنین بریچ و چه با جنین سفالیک، موفقیتآمیز خواهد بود و نهایتا یک نی نی معصوم به دنیا خواهد آمد.
اگر به هر دلیلی جنینی با وضعیت بریچ از روش طبیعی به دنیا بیاید، احتمال سالم به دنیا آمدن او به همان اندازه احتمال سالم به دنیا نیامدن اوست؛ به عبارت دیگر اگرچه بسیاری از جنینها در وضعیت بریچ به صورت سالم به دنیا میآیند، اما احتمال وجود مشکل وجود دارد. نقص تولد در وضعیت بریچ بسیار رایجتر است؛ نقص ممکن است به دلیل حرکت نامناسب جنین به سمت کانال زایمان باشد. البته این نقص در مورد زایمان طبیعی با جنین پرزانتاسیون بریچ مطرح است.
از كجا بفهميم جنین چرخیده است؟
به جز انجام سونوگرافی، راه دقیق دیگری برای تشخیص وضعیت قرارگیری جنین در شکم وجود ندارد؛ گرچه پزشکان با تجربه میتوانند با معاینه شکم این موضوع را تشخیص دهند. اما اساسا سونوگرافی مطمئنترین روش برای تشخیص وضعیت قرارگیری جنین است.
کلام آخر
به طور کلی در مورد زمان چرخش جنین در رحم نگرانی به خود راه ندهید. جنینها موجودات بسیار باهوشی هستند و میدانند در چه شرایطی قرار دارند و برای شرایط خاص خود بهترین تصمیم را میگیرند. اگر چکاپهای بارداری خود را به طور مرتب انجام میدهید و از سلامت جنین خود مطمئن هستید، در مورد سفالیک یا بریچ بودن آن نگران نباشید. در نهایت برای تغییر وضعیت جنین از بریچ به سفالیک از راهکارهایی که در همین مطلب اشاره کردیم، کمک بگیرید.