علت سفت شدن شکم در بارداری | درمان، ارتباط با جنسیت و شروع آن

سفت شدن زیر شکم در بارداری هم می‌تواند کاملاً عادی و بی‌خطر باشد و هم خطرناک و پرریسک. نکته مهم این است که این سفتی، در چه دوره‌ یا هفته چندم بارداری، چه مدت و با چه شدتی اتفاق بیفتد. در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم که سفت شدن شکم در بارداری از چه زمانی شروع می‌شود و دلایل آن چیست.

پادکست خلاصه مقاله علت سفت شدن شکم در بارداری:

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

آیا سفت شدن زیر شکم در بارداری خطرناک است؟

در بارداری مهم است که بتوانیم خطرات واقعی را در زمان درست تشخیص داده و برای مقابله با آن‌ها اقدام کنیم. می‌دانیم که در دوران بارداری، نوسانات هورمونی شدید است و شرایط ایده‌آل برای زیست جنین در رحم را مهیا می‌کنند‌. به همین دلیل، تغییراتی زیادی در بدن مادر رخ می‌دهد.

یکی از این تغییرات، تغییر مرکز ثقل بدن است که باعث ایجاد درد در مفاصل، تاندون‌ها و بروز مشکلاتی در دستگاه گوارش و سیستم گردش خون می‌شود. سفت و منقبض شدن شکم در بارداری (زیر شکم یا بالای شکم) اغلب با اسپاسم و گرفتگی عضلات اشتباه گرفته می‌شود اما دلایل دیگری هم دارد. به تدریج و همراه با پیشرفت بارداری و بزرگ شدن جنین، دیواره رحم سفت‌تر شده و به سطح پوست فشار وارد می‌کند. معمولاً مادران دارای اضافه وزن، سفت شدن شکم را دیرتر از مادران لاغر احساس می‌کنند. 

احساس سفت شدن شکم نباید زیاد ادامه داشته باشد. سفت شدن شکم، با افزایش وزن همراه است و در ماه‌های آخر بارداری، باعث کشیدگی پوست و به دنبال آن بروز انقباضات برکستون هیکس یا دردهای کاذب زایمان می‌شود. سفتی شکم زمانی خطرناک می‌شود که به مدت طولانی ادامه داشته باشد.

* مقاله درد زیر شکم بعد از رابطه نشانه بارداری است؟ را مطالعه کنید.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

دلیل سفت شدن شکم در سه ماهه اول بارداری

در ماه اول بارداری سفت شدن زیر شکم نشانه چیست؟ معمولاً رشد جنین و رحم در سه ماهه اول بارداری، کشیدگی رباط‌ها را به همراه دارد. در نتیجه به اندام‌های مختلفی از جمله شکم فشار وارد می‌شود. دردهای نامنظمی که بر اثر درد رباط گردن ایجاد می‌شود، امری رایج در طول ماه‌های ابتدایی بارداری است.

نفخ و یبوست ناشی از تغییرات هورمونی مسئله دیگری است که منجر به سفت شدن شکم در اوایل بارداری می‌شود. (در مورد انواع روان کننده شکم سریع برای درمان یبوست در این مقاله بیشتر بخوانید). خبر خوب این است که این موضوع به سقط جنین ربطی ندارد و جایی برای نگرانی نیست. اما درصورتی که با لکه‌بینی در بارداری یا کمردرد و دردهای شدید شکمی همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.

*مقاله درد زیر شکم در هفته سوم بارداری را مطالعه کنید.

دلیل سفت شدن شکم در سه ماهه دوم بارداری

سفت شدن شکم در سه ماهه دوم بارداری با ورزش‌های بارداری یا رابطه جنسی تشدید می‌شود. این انقباضات، عوارضی برای دهانه رحم ندارند و آسیبی به جنین نمی‌زنند.

آیا سفت و شل شدن شکم نشانه زایمان است؟

گاهی سفت شدن مکرر شکم در این دوران، از علائم زایمان زودرس است که با استراحت و نوشیدن آب کافی، بهتر نمی‌شود. پس اگر سفت شدن شکم در سه ماهه دوم بارداری، خیلی طولانی شد، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید تا اقدامات لازم برای حفظ بارداری انجام شود.

دلیل سفت شدن شکم در سه ماهه سوم بارداری

در خانم‌هایی که پیش از بارداری چربی شکمی داشته یا چاق بوده‌اند، سفتی شکم در اواخر بارداری (سه ماهه سوم بارداری)، احساس می‌شود. در حالی که خانم‌های لاغر، زودتر سفتی شکم را احساس می‌کنند. در اواخر بارداری، سفتی شکم ممکن است به عنوان انقباض و نشانه‌هایی از نزدیک شدن به زمان زایمان تفسیر شود اما شکل درد و انقباض زایمان فرق دارد و به طور متوسط از هر 8 الی 10 دقیقه شروع و این فاصله به مرور کوتاه‌تر می‌شود. بدیهی است که اگر سفت شدن شکم در ماه هفتم بارداری، نشانه‌ای از زایمان زودرس باشد، حتما باید اقدامات لازم صورت بگیرد.

* مقاله درد زیر شکم در اوایل بارداری و جنسیت را مطالعه کنید.

چرا جنین خودش را سفت می‌کند؟

جنین در حال رشد است و با تغییر موقعیتش، شکم شل و سفت می‌شود. اما این تنها دلیل نیست و در ادامه بیشتر در مورد دلایل این اتفاق توضیح خواهیم داد‌.

بررسی علل سفت شدن شکم در بارداری به صورت اجمالی

بعضی از شایع‌ترین دلایل سفت شدن شکم در بارداری عبارتند از:

انقباضات براکستون هیکس

انقباضات براکستون هیکس یا انقباضات رحمی در بارداری، سه ماهه دوم و سوم رایج است (اصلی‌ترین دلیل سفت شدن سمت راست شکم در بارداری) و منجر به سفت شدن شکم در این دوره از بارداری می‌شود. انقباضات برکستون هیکس یا دردهای کاذب زایمان، بدن را برای مواجه شدن با دردهای زایمان طبیعی آماده می‌کند. 

* مقاله درد پهلو راست در بارداری و جنسیت جنین را مطالعه کنید.

دکولمان یا جدا شدن زودرس جفت

جفت به خاطر رساندن اکسیژن و مواد غذایی به جنین، نقش بسیار مهمی در بارداری ایفا می‌کند. این ساختار در طی یک بارداری نرمال به دیواره عضلانی رحم متصل است ولی در برخی موارد، زودتر از موعد زایمان، به صورت کامل یا ناقص از دیواره رحم جدا شده و به بخش تحتانی رحم نزول می‌کند.

این عارضه همراه با خونریزی بوده و طی آن، رحم اغلب در هنگام لمس کردن، سفت به نظر می‌رسد. سفت شدن رحم در این شرایط موقتی نبوده و اغلب به مدت طولانی ادامه دارد. این عارضه که در اصطلاح دکولمان جفت یا جدا شدن زودرس جفت نامیده می‌شود، تهدیدی جدی برای سلامت مادر و جنین است. اگر علت سفت شدن شکم در بارداری، جدا شدن زودرس جفت باشد، باید سریعاً اقدامات پزشکی لازم را انجام دهید. سفتی شکم در این حالت ادامه‌دار و طولانی است و همین فاکتور مهم‌ترین نشانه برای انجام بررسی‌های سریعتر و بیشتر است.

خوردن وعده‌های غذایی سنگین

جدا شدن زودرس جفت نامیده می‌شود، تهدیدی جدی برای سلامت مادر و جنین است. اگر علت سفت شدن شکم در بارداری، جدا شدن زودرس جفت باشد، باید سریعاً اقدامات پزشکی لازم را انجام دهید. سفتی شکم در این حالت ادامه‌دار و طولانی است و همین فاکتور مهم‌ترین نشانه برای انجام بررسی‌های سریعتر و بیشتر است.

* مقاله تیر کشیدن واژن در اوایل بارداری نشانه چیست را مطالعه کنید.

یبوست

یبوست بارداری از جمله عوارض شایع و ناخوشایند دوران بارداری است. ابتلا به این عارضه با ایجاد نفخ و تولید گازهای روده، باعث احساس سفتی در شکم می‌شود. از سویی دیگر، با توجه به این‌که به دلیل رشد جنین، فضای ناحیه شکم تنگ‌تر و معده متراکم‌تر شده است، سفت شدن شکم در بارداری، در این شرایط بیشتر احساس خواهد شد. با رفع یبوست یا کنترل آن، وضعیت سفتی شکم بهتر می‌شود.

آیا در بارداری پسر شکم سفت می‌شود؟

سفت شدن شکم از علائم بارداری پسر است یا دختر؟ اساساً سفت شدن شکم در بارداری و تعیین جنسیت جنین هیچ ارتباط معناداری باهم ندارند. پس اگر شنیده‌اید که مثلاً سفت شدن زیر شکم در اوایل بارداری از علائم بارداری دختر است و اگر دور ناف سفت شود، جنین پسر است، باید بدانید که این موضوعات از دیدگاه علمی رد شده‌اند و تنها راه اطمینان از جنسیت جنین، سونوگرافی است.

* مقاله علائم بارداری از روی ناف را مطالعه کنید.

آیا سفت شدن زیر شکم از علائم بارداری است؟

می‌توان گفت که سفت شدن شکم در بارداری، دل درد در بارداری، معده درد در بارداری، یبوست در بارداری و مواردی از این قبیل همه از علائم بارداری هستند که بسته به هفته یا سن بارداری مورد بررسی قرار می‌گیرند و اقدامات لازم پزشکی در موردشان انجام می‌شود. 

تکنیک‌هایی برای درمان سفت شدن شکم در بارداری

روش‌های کنترل و درمان سفت شدن شکم در بارداری عبارتند از:

یوگا و تنفس عمیق 

تنفس عمیق باعث دریافت اکسیژن بیشتر می‌شود. دریافت اکسیژن بیشتر نیز به نوبه خود به بهبود عملکرد عضلات، اندام‌های اصلی و در نتیجه کاهش سفتی شکم کمک می‌کند.

* مقاله درد ناف در اوایل بارداری نشانه چیست را مطالعه کنید.

تغییر وضعیت 

تغییر حالت دهید تا انقباضات کم شوند. مثلا اگر نشسته‌اید، بلند شوید یا دراز بکشید. 

نوشیدن مایعات

هیدراته نگه داشتن بدن با نوشیدن مایعات به میزان روزانه 8 الی 12 لیوان در دوران بارداری، ضروری است. هیدراته بودن بدن مادر، به تعادل الکترولیتی کمک و از انقباضات جلوگیری خواهد کرد.

استراحت کافی

استراحت و آرامش درونی می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش سفتی شکم و رفع این حالت داشته باشد. 

وضعیت خواب مناسب

برای کاهش سفتی شکم در بارداری، حتماً به پهلو بخوابید. این راهکار می‌تواند خیلی از اسپاسم‌های ایجاد شده در ناحیه شکم را کاهش دهد.

کلام آخر

علت سفت شدن زیر شکم در بارداری هم می‌تواند طبیعی و عادی باشد و هم خطرناک و غیرعادی. کیفیت این سفتی و مدت زمان سفتی شکم و سن بارداری در تشخیص علت این عارضه بسیار مؤثر است. لذا چنانچه به این عارضه دچار شده‌اید، حتماً به موقع پزشک را در جریان قرار دهید. 

سوالات پرتکرار کاربران و پاسخ متخصص

من یازده هفته‌ام و شکمم سفت نیست، اشکالی ندارد؟

در هفته‌های اول بارداری، سفت شدن شکم معمول نیست و جای نگرانی نیست؛ رشد رحم هنوز محسوس نشده است.

هفته ۳۰ بارداری هستم، دو روز است شکمم از بالای ناف سفت شده، آیا خطر دارد؟

سفت شدن شکم در این هفته ممکن است ناشی از انقباضات براکستون هیکس باشد، اما اگر همراه با درد، خونریزی یا کاهش حرکات جنین باشد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

هفته ۱۵ هستم، از دیشب احساس می‌کنم شکمم شل شده، آیا علت خاصی دارد؟

شل شدن یا تغییر احساس شکم طبیعی است و معمولاً به تغییرات هورمونی و رشد جنین مربوط می‌شود، اما در صورت نگرانی یا علائم دیگر، با ماما یا پزشک مشورت کنید.