دکولمان جفت چیست و چه نشانه‌هایی دارد؟

دکولمان جفت (abuptio placentae) یک عارضه شایع و در عین حال جدی در دوران بارداری است.  جفت در دوران بارداری در رحم ایجاد می‌شود، به دیواره رحم می‌چسبد و مواد غذایی و اکسیژن را برای جنین تامین می‌کند. دکولمان جفت زمانی اتفاق می‌افتد که جفت به طور جزئی یا کاملاً از دیواره داخلی رحم قبل از زایمان جدا شود. دکولمان جفت می‌تواند باعث کاهش یا مسدود شدن میزان اکسیژن و مواد مغذی جنین شود و باعث خونریزی شدید در مادر شود.

شبکه‌های عروقی دیواره رحم را به بخش مادری جفت وصل می‌کنند، در دکولمان جفت این شبکه‌های عروقی پاره می‌شوند. رحم یک عضله الاستیک (کشسان) است در حالی که جفت نسبت به رحم کمتر الاستیک است.  بنابراین هنگامی که بافت رحم ناگهانی کشیده‌شود، جفت باقی می‌ماند و ساختار عروقی که دیواره رحم را به جفت جنین متصل می‌کند، پاره می‌شود.

علائم دکولمان جفت

 دکولمان جفت به احتمال زیاد در سه ماهه‌سوم  بارداری، به ویژه در چند هفته قبل از زایمان رخ‌می‌دهد. علائم و نشانه‌های دکولمان جفت شامل موارد زیر است:

• انواع خونریزی در بارداری از واژن اگرچه ممکن است دربعضی موارد وجود نداشته باشد.
• درد شکم
• کمردرد
• حساسیت یا سفتی رحم
• انقباضات رحمی 

 درد شکم و کمر اغلب ناگهان شروع می‌شود. میزان خونریزی واژن می‌تواند بسیار متفاوت باشد و لزوماً مشخص نمی‌کند که چه مقدار از جفت جدا شده است. ممکن است خون در داخل رحم جمع شود، بنابراین حتی با دکولمان شدید جفت، ممکن است خونریزی قابل مشاهده نباشد. در برخی موارد، دکولمان جفت به آرامی (دکولمان مزمن) ایجاد می‌شود، که می‌تواند باعث خونریزی متناوب از واژن شود. آگاهی از علائم دکولمان جفت به شما در پیشگیری از دکولمان جفت کمک می‌کند.

یافته‌های بالینی و دکولمان پنهان

نکته مهم این است که علایم و نشانه‌های دکولمان جفت به شدت متغییر هستند. در بعضی از زنان، خونریزی شدید است اما جدایی جفت هنوز به حدی گسترش نیافته که جنین را به مخاطره بیندازد. 

در موارد دیگر ممکن است خونریزی وجود نداشته باشد اما جداشدگی جفت به حدی باشد که سبب مرگ جنین شده‌باشد، به این اتفاق دکولمان پنهان‌ یا مخفی گفته می‌شود.

• دراکثر زنان مبتلا به دکولمان جفت شروع ناگهانی درد شکم، خونریزی واژینال و حساسیت رحم رخ‌می‌دهد. 
• خونریزی واژینال، در ۷۸ درصد زنان مبتلا به دکولمان جفت.  
• حساسیت رحم یا کمردرد در ۶۶درصد موارد.
• وضعیت غیراطمینال بخش قلب جنین در ۶درصد موارد دکولمان جفت.
• در۱/۵ موارد در زنان زایمان زودرس تشخیص داده شده بود و دکولمان تا زمان ایجاد دیسترس جنینی یا مرگ جنین مورد شک قرار نگرفته‌بود.

* نشانه ها و علائم جنین مرده در شکم چیست؟

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

علت‌های دکولمان جفت

 علت دکولمان جفت اغلب ناشناخته است. دلایل احتمالی عبارتند از:

• دکولمان جفت در حاملگي قبلي كه ناشي از آسيب‌هاي شكمي نبوده است.
• فشارخون بالا در بارداری به صورت مزمن (هایپرتنشن)
• هایپرتنشن مربوط به مشکلات دوره بارداری از جمله پره‌اکلامپسی، سندرم HELLP یا اکلامپسی
• افتادن یا نوع دیگری از ضربه به شکم
• سیگار کشیدن
• مصرف کوکائین در دوران بارداری
• پارگی زودرس پرده ها، که باعث نشت مایع آمنیوتیک قبل از پایان بارداری می‌شود.
• عفونت داخل رحمی در دوران بارداری (کوریوآمونیونیت)
• بالا بودن سن مادر ، به خصوص بزرگتر از 40 سال

دکولمان جفت یک وضعیت نسبتاً نادر است اما به مدیریت اضطراری احتیاج دارد. اكثر اختلالات جفت قبل از حاملگي 37 هفته اتفاق مي‌افتد، دکولمان جفت علت اصلی مرگ و میر مادر و جنین است. با دکولمان جفت، زن در معرض خونریزی است و نیاز به تزریق خون یا هیسترکتومی پیدا می‌کند. اختلالات خونریزی به طور خاص باعث انعقاد داخل عروقی منتشر(کواگولوپاتی‌مصرفی)، نارسایی کلیوی و سندرم شیهان یا نکروز غده هیپوفیز پس از زایمان می‌شود.

شرایط خاصی در بارداری فعلی که ممکن است خطر دکولمان جفت را افزایش دهد

• حاملگی چندقلویی
• پلی هیدرامنیوس
• پره‌اکلامپسی 
• بند ناف کوتاه
•  تروما به شکم مانند تصادف، سقوط، خشونت و ضربه به شکم ممکن است منجر به ایجاد دکولمان شود.

طبقه‌بندی دکولمان جفت

دکولمان جفت می‌تواند کامل یا ناقص و حاشیه‌ای یا مرکزی باشد.  طبقه بندی دکولمان جفت بر اساس یافته‌های بالینی زیر است:

class 0: دکولمان جفت بدون علامت

کشف لخته‌خون در سمت مادری جفت بعد از زایمان.

تشخیص به صورت گذشته‌نگر انجام می‌شود.

class1: دکولمان خفیف جفت

هیچ نشانه‌ای از خونریزی واژن حتی مقدار کمی خونریزی واژن وجود ندارد.

رحم کمی حساسیت به لمس دارد.

فشار خون مادر و ضربان قلب جنین WNL

هیچ نشانه‌ای از دیسترس جنین وجود ندارد.

class 2: دکولمان متوسط جفت

خونریزی واژینال وجود ندارد.

رحم حساسیت شدید به لمس دارد و انقباضات تتانیک رحم وجود دارد.

تغییر علائم‌ حیاتی مادر: افزایش ضربان‌قلب، تغییر فشارخون

شواهد دیسترس جنین

class3: دکولمان شدید جفت

هیچ علامتی از خونریزی واژن وجود ندارد.

انقباض رحم و سفت شدن رحم

شوک مادر

مرگ جنین

* علائم جدا شدن جفت از جنین چیست؟ + روشهای پیشگیری

تدابیردرمانی

درمان زنان مبتلا به دکولمان جفت، عمدتا باتوجه به وضعیت بالینی، سن حاملگی و مقدار خونریزی متغییر است. 

زایمان سزارین

بهترین روش زایمان برای جنین‌های دچار اختلال وضعیت زایمان سزارین است و سرعت عمل عامل مهمی محسوب می‌شود. درصورتی که جنین از قابلیت حیات برخوردار بوده و زایمان واژینال قریب‌الوقوع نباشد، اکثر متخصصان زایمان سزارین را انتخاب می‌کنند. 

زایمان واژینال

اگر جنین مرده باشد و با اگر چنین به نظر برسد که جنین به حدکافی برای ادامه حیات در خارج از رحم بالغ نشده است، زایمان واژینال ارجح خواهد بود.

درمان انتظاری برای زنان دارای جنین نارس

هنگامی که جنین بالغ نیست، به تاخیر انداختن زایمان ممکن است سودمند باشد. اگر وضعیت جنین ثابت باشد پایش مداوم ضربان قلب جنین ضرروی است. درمان انتظاری فقط برای مادرانی انجام می‌شود که از ثبات وضعیت مادر مطمئن باشیم و دکولمان جفت شدید نباشد.

عوارض دکولمان جفت برای مادر

• شوک به دلیل  خونریزی شدید
• مشکلات لخته شدن خون
• نیاز به انتقال خون
• نارسایی کلیه ها یا ارگان های دیگر ناشی از خونریزی
• در صورت عدم کنترل خونریزی رحم، نیاز به هیسترکتومی وجود دارد

عوارض دکولمان جفت برای جنین

• محدود شدن رشد ناشی از عدم دریافت مواد مغذی کافی
• اکسیژن کافی دریافت نمی کند
• زایمان زودرس
• در دکولمان شدید جفت ممکن است مرگ جنین رخ‌دهد

روش‌های رادیوگرافی تشخیصی دکولمان حفت

سونوگرافی

 سونوگرافی تقریباً همیشه اولین (و معمولاً تنها) روش تصویربرداری است که برای ارزیابی دکولمان جفت استفاده می‌شود.

سی تی اسکن

 از آنجا که دکولمان جفت یک نگرانی در مادر بارداری است که دچار آسیب‌دیدگی شده‌است، سی تی اسکن گاهی اوقات اولین روش تصویربرداری است که برای ارزیابی جفت استفاده می‌شود.

MRI

 تصویربرداری MRI می تواند بطور دقیق دکولمان جفت را تشخیص دهد.