به دهان بردن اشیا توسط کودک و خطرات آن

کودکان دائماً در حال کشف دنیای پیرامون خود هستند. کودک به دنبال تکامل سیستم ایمنی خود در سال اول زندگی، به‌مرور استفاده از حواس پنج‌گانه خود یعنی بویایی، لامسه، بینایی، چشایی و شنوایی را آغاز می‌کند. یک علت دست به دهان بردن نوزاد نیز همین است. درواقع دست به دهان بردن کودک جزئی از فرایند کشف جهان است و همیشه علت آن گرسنگی نیست. همین‌که مهارت اشیا گرفتن نوزاد آغاز شود به دهان بردن اشیا و میل به بلعیدن و جویدن آن‌ها نیز آغاز می‌شود.

همه این‌ها جزئی از فرایند رشد و تکامل کودک است و در یادگیری و شناخت دنیای پیرامون به آن‌ها کمک می‌کند؛ بنابراین نگران این نباشید که چرا کودکم همه چیز را به دهان می برد و یا می‌جود. شما باید بدانید که چگونه این مرحله از تکامل کودک را مدیریت کنید تا امنیت و سلامت کودکتان به خطر نیفتد. در این مقاله به این موضوع پرداخته‌ایم.

چرا کودکم همه چیز را به دهان میبرد؟

بسیاری از شما والدین گرامی وقتی‌که می‌بینید نوزادتان وقتی به حدود شش‌ماهگی رسید، هرچه در دست دارد یا به آن دسترسی دارد مستقیم به دهان خود می برد، خیلی نگران می‌شوید. بهتر است بدانید که این یک وضعیت غیرمعمول نیست و فرزند دلبند شما در حال تبدیل‌شدن به یک کاشف کوچک است و با به دهان بردن اشیا سعی می‌کند آن‌ها را حس کند. درواقع علت دست در دهان گذاشتن کودکان و به دهان بردن اشیا نیز همین است.

در حدود شش تا هفت‌ماهگی، دستان کودک شما بیش از انگشتان او کار می‌کنند. به این معنی که کودک می‌تواند با دستانش اشیاء را نگه دارد و به خود نزدیک کند اما هنوز نمی‌تواند از انگشتان دستانش برای کشف آن شی‌ء استفاده کند. از طرف دیگر لب و زبان از حساس‌ترین قسمت‌های بدن کودک هستند و به همین دلیل برای برطرف کردن حس کنجکاوی خود، شروع به گرفتن و به دهان بردن اشیایی می‌کند که به آن‌ها دسترسی دارد و از این طریق شکل، طعم و بافت آن‌ها را حس می‌کند. درواقع نگرفتن اشیا توسط نوزاد باید بیشتر شما را متعجب کند تا گرفتن آن‌ها! دهان به کودک شما اجازه می‌دهد قدمی در جهت کشف دنیای پیرامون خود بردارد؛ اما این ممکن است در برخی از موقعیت‌ها خطرناک نیز باشد.

همان‌طور که گفتیم دست به دهان بردن کودک یک مرحله بسیار مهم در رشد و تکامل اوست زیرا باعث افزایش خلاقیت و کنجکاوی در کودکان می‌شود. بااین‌حال، شما به‌عنوان والدین، باید اقدامات ایمنی کافی را برای جلوگیری از وقوع خطرات و آسیب‌دیدگی‌ها انجام دهید. مثلاً شما باید مراقب بلعیدن اشیا توسط کودک یا جویدن اشیا خطرناک نظیر سیم برق باشید. ایجاد محدودیت برای به دهان نبردن اشیا توسط کودک راه‌حل درستی نیست بلکه باید این مرحله را مدیریت کنید تا به‌خوبی طی شود.

خطرات دست به دهان بردن کودک و به دهان بردن اشیا

خفگی در کودکان

قطعات کوچک اسباب‌بازی‌ها یا هر شی‌ء کوچکی که نوزاد بتواند به دهان ببرد و راه هوایی وی را مسدود کند، می‌تواند تهدیدی برای ایجاد خفگی باشد. این حتی می‌تواند شامل مواد غذایی ریز و سفت مانند دانه انار، انگور یا مغزیجات باشد. بلعیدن اشیا توسط کودک اتفاق بسیار شایعی است که باید نسبت به آن هشیار باشید. اسباب‌بازی‌هایی که برای کودکان 0 تا 2.5 ساله طراحی می‌شوند هرگز به اندازه دهان کودک نیستند و قابل تقسیم به قطعات کوچک نیستند چراکه در غیر این صورت می‌تواند باعث خفگی کودک شود.

گاهی هم بلعیدن اشیا توسط کودک ممکن است باعث خفگی نشود اما گاهی ممکن است برای خروج شی‌ء بلعیده‌شده نیاز به انجام عمل جراحی باشد. به‌عنوان‌مثال سالیانه تعداد زیادی از والدین به دلایلی مانند بلعیدن آهنربا توسط کودک و یا بلعیدن تیله توسط کودک و همچنین بلعیدن باتری به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.

مسمومیت در کودکان

گاهی هم بلعیدن اشیا توسط کودک خطر خفگی کودک را در پی ندارد و می‌تواند باعث ایجاد مسمومیت شود. دست در دهان بردن نوزاد وقتی به یک ماده خطرناک و سمی دست زده باشد یا زمانی که کودک لوازم آرایشی یا داروهای اطراف خود را به دهان ببرد و ببلعد، همگی خطر مسمومیت را در پی دارند. باید مطمئن شوید که محیط اطراف کودکتان از هر ماده‌ای به‌خصوص مواد سمی و خطرناک پاک‌سازی شده باشد.

عفونت در کودکان

عادت دست به دهان بردن کودک و به دهان بردن اشیا تا زمانی که کودک یاد بگیرد از انگشتان دست خود برای حس کردن اشیاء استفاده کند، ادامه خواهد داشت و این مرحله می‌تواند تا 2 سالگی یا بیشتر به طول بینجامد. در طی زمان، اگر کودک در یک بازی گروهی قرار بگیرد و چیزی که توسط کودک دیگر استفاده شده را به دهان ببرد و یا دست در دهان بردن نوزاد بعد از لمس یک شی آلوده به میکروب، می‌تواند منجر به عفونت شود. این اتفاق در مورد لمس هر چیز آلوده‌ای صدق می‌کند حتی اگر کف پارکت شما باشد! همیشه باید از تمیز و بهداشتی بودن اشیاء و اسباب‌بازی‌های پیرامون کودک و تمیز بودن دستان او مطمئن باشید.

نکات مهم برای حفظ امنیت کودک هنگام به دهان بردن اشیا

1. از به دهان بردن اشیا توسط کودک نترسید!

نوزادان همیشه چیزهایی را از سر کنجکاوی در دهان خود قرار می‌دهند که گاهی ممکن است ایمن نباشند؛ بنابراین کودک خود را به خاطر به دهان بردن اشیا سرزنش نکنید. در عوض، تلاش کنید که هیچ‌چیز سمی، آلوده یا خطرناک در اطراف کودک وجود نداشته باشد. این شما هستید که باید اقدامات ایمنی را انجام دهید نه کودکتان! سرزنش کردن، روحیه یادگیری کودک را سرکوب می‌کند.

2. به دهان نبردن اشیا توسط کودک را به او آموزش دهید!

شما باید این نکته را به‌تدریج به کودک خود آموزش دهید که فرمان شما را وقتی از او می‌خواهید چیزی را به دهانش نبرد، درک کند. اگرچه این یک جنبه رفتاری است و ممکن است درک آن توسط کودک طول بکشد، اما شما می‌توانید به‌تدریج این آموزش را به او بدهید. البته این کار را تنها در مورد اشیا و مواد خطرناک انجام دهید؛ آموزش به دهان نبردن اشیا توسط کودک به‌صورت مطلق یک استراتژی غلط است و خلاقیت کودک را سرکوب خواهد کرد. شما باید همیشه روی کودک نظارت داشته باشید و او را در مورد چیزهایی که نباید در دهان خود بگذارد، آگاه کنید. کودکان باهوش‌تر از چیزی هستند که فکر می‌کنید.

3. اشیاء خطرناک را از محیط اطراف کودک حذف کنید!

برای جلوگیری از بلعیدن اشیا توسط کودک و یا جویدن اشیا خطرناک و سمی که می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد، مطمئن باشید که محیط اطراف کودک را کاملاً پاک‌سازی کرده‌اید. به این نکته توجه کنید که بچه ها با خزیدن و رسیدن به گوشه و کنار اتاق‌ها نیز می‌توانند به چیزهایی دسترسی پیدا کنند که حتی فکرش را نمی‌کردید!

بهترین راه برای اطمینان از بی‌خطر بودن محیط اطراف کودک این است که خودتان را هم‌سطح کودک کنید یعنی روی زمین بخوابید و با دقت محیط را رصد کنید که چه چیزهایی در محیط هست که ممکن است توسط کودک شکار شود. به همین ترتیب، به بچه‌های دیگر در خانه اطلاع دهید تا هرگونه اشیاء ریزودرشت را از کودک دور نگه دارند. دقت کنید که اسباب‌بازی‌هایی که در اختیار کودک قرار می‌دهید متناسب سن او بوده و برای او خطرساز نباشد.

4. حس به دهان بردن اشیا توسط کودک را خودتان ارضا کنید!

به‌جای اینکه همیشه کودک را تحت نظر داشته باشید و فضای کافی برای کاوش را در اختیار او قرار ندهید، خودتان چیزهایی به کودک بدهید تا به دهانش ببرد و بجود. اسباب‌بازی‌هایی امن با ابعاد، رنگ‌ها و اندازه‌های مختلف بخرید و در اختیار کودک قرار دهید. بهتر است هر تعدادی از آن‌ها را در اختیار کودک بگذارید تا برایش جذابیت داشته باشد.