گروه خونی جنین کی مشخص می‌شود؟

انتشار: تیر ۱۳۹۹ | بروزرسانی: فروردین ۱۴۰۴
گروه خونی جنین کی مشخص می‌شود

گروه خونی جنین کی مشخص می‌شود و چه عواملی در نوع آن موثر هستند؟ هر فرد دارای یک گروه خونی خاص، (B، A، O یا AB) و فاکتور Rhمثبت یا منفی است. گروه خونی و فاکتورRh، ویژگی‌های خاصی به افراد می‌دهند. تعیین نوع گروه خونی به پروتئین روی سلول‌های قرمز خون و مایعات بدن بستگی دارد. فاکتور Rh پروتئینی است که در پوشش گلبول‌های قرمز یافت می‌شود. اگر پروتئین Rh بر روی سلول‌ها وجود داشته باشد،  Rh  فرد مثبت است. اگر پروتئین فاکتور Rh  وجود نداشته باشد، Rh فرد منفی است.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

زمان تعیین گروه خونی جنین

به‌طورعادی، گروه خونی نوزاد در بیمارستان،  بعد از تولد نوزاد از طریق گرفتن خون از بند ناف، مشخص می‌شود. گروه خونی نوزاد روی کارت واکسن نوشته می‌شود.

آیا تشخیص گروه خونی جنین قبل از تولد ممکن است؟ بله. روش‌ها و آزمایشاتی وجود دارد که می‌تواند پیش از زایمان نیز گروه خونی جنین را مشخص نماید. این کار با انجام یک آزمایش خون ساده انجام می‌شود که می‌تواند RH گروه خونی نوزاد را تعیین کند. در هفته پنجم حاملگی، سلول‌های خونی در جنین تولید می‌شوند و از این زمان به بعد، می‌توان گروه خونی وی را تعیین کرد. در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم که گروه خونی جنین چگونه تعیین می‌شود.

زمان تعیین گروه خونی جنین

انواع گروه خونی ممکن برای افراد عبارتند از:

انواع خون Rh مثبت:

A + ، B + ، O+ و AB +

انواع خون Rh منفی:

A- ، B- ، O- و AB-

فرق داشتن گروه خونی کودک با پدر و مادر

آیا ممکن است که گروه خونی کودک با پدر و مادرش تفاوت داشته باشد؟ خیر به هیچ عنوان این امکان وجود ندارد که گروه خونی نوزاد با پدر و مادرش تفاوت داشته باشد. گروه خونی یک ویژگی ژنتیکی است و کودک یا گروه خونی یکی از والدینش را دارد یا ترکیبی از آن دو را. 

فرمول محاسبه گروه خونی جنین

گروه خونی بچه به کی میره؟ نوع گروه خون و سایر عوامل مربوط با آن ژنتیکی هستند. بسیاری از والدین، علاوه بر این‌که برایشان سوال است که گروه خونی جنین کی مشخص می‌شود، دوست دارند بدانند گروه خونی جنینشان چیست. ممکن است کودک از نظر گروه خونی یا فاکتور Rh، مانند یکی از والدین یا ترکیبی از هر دو باشد. فرمول محاسباتی گروه خونی نوزاد چندان هم پیچیده نیست و در ادامه برایتان توضیح می‌دهیم: 

همان‌طور که می‌دانید چهار گروه خونی وجود دارد: A ، B ، O  و AB

وقتی می‌گوییم فرد گروه خونی A دارد، این فرد یا AA است یا AO. به فردی که گروه خونی AA دارد، گروه A خالص گفته می‌شود و به فردی که گروه خونی AO دارد، گروه خونی A ناخالص گفته می‌شود. در مورد گروه خونی B و O نیز همین‌طور است. پس در مجموع ما شش گروه خونی داریم:

  • AB
  • OO
  • BB
  • BO
  • AA
  • AO

حالا برای تعیین گروه خونی نوزاد یک فرمول ساده وجود دارد: فرض کنید گروه خونی مادر BOو گروه خونی پدرAO است. آن گاه چهار گروه خونی برای جنین وجود خواهد داشت که ترکیبی از پدر و مادر هستند. جدول گروه خونی والدین و فرزند به شکل زیر است:

O B مادر
    پدر
AO AB A
OO BO O

مثال دو: پدر AA و مادر BO:

O B مادر
    پدر
AO AB A
AO AB A

پس با کمک این دو جدول گروه خونی پدر و مادر و فرزند، ثابت شد که گروه خونی نوزاد یا گروه خونی یکی از والدین است یا ترکیبی از آن دو. 

اگر گروه خونی پدر و مادر یکی باشد

در این شرایط سه حالت داریم یا گروه خونی والدین هر دو A یا B است که این خود بسته به خالص بودن یا نبودن، احتمالات متفاوتی ایجاد می‌کند. همچنین ممکن است گروه خونی والدین هر دو O ‌ یا  هر دو AB باشد. 

اگر پدر مادر هر دو A یا B باشند: 

اگر هردو خالص باشند یعنیAA  یا BB، آن‌گاه گروه خونی نوزاد صد در صد برابر با والدینش می‌شود:

A A مادر
    پدر
AA AA A
AA AA A

اگر هر دو ناخالص باشند یعنی مثلاً هر دو AO باشند، آن‌گاه سه حالت وجود دارد: A خالص، A ناخالص و O

O A مادر
    پدر
AO AA A
OO AO O

اگر یکی خالص و دیگری ناخالص باشد، مثلاً یکی AA و دیگری AO باشد. آن‌گاه دو حالت وجود دارد: A خالص و A ناخالص که هر دو به صورت کلی A خوانده می‌شوند. 

O A مادر
    پدر
AO AA A
AO AA A

اگر هر دو ناخالص باشند یعنی BO: آن‌گاه سه حالت داریم: B خالص، B ناخالص و O

O B مادر
    پدر
BO BB B
OO BO O

اگر گروه خونی پدر و مادر هر دوAB  باشد، گروه خونی فرزند سه حالت دارد:  A  خالص، B خالص و AB

B A مادر
    پدر
AB AA A
BB AB B

اگر گروه خونی پدر و مادر هر دو O باشد، چون در این حالت خالص و ناخالص معنایی ندارد، گروه خونی کودک صد در صد O می‌شود.

O O مادر
    پدر
OO OO O
OO OO O

گروه خونی rh منفی چیست

اما تعیین گروه خونی تنها به چهار دسته اصلی محدود نمی‌شود، بلکه همان‌طور که می‌دانید، یک عامل مثبت یا منفی نیز در کنار گروه خونی هر فرد قرار می‌گیرد. این ویژگی تحت تأثیر آنتی‌ژن Rh است که بر سطح گلبول‌های قرمز وجود دارد. اگر فرد این آنتی‌ژن را داشته باشد، Rh  او مثبت است و در غیر این صورت، Rh منفی خواهد بود. در حالی که گروه خونی جنین می‌تواند بسته به ترکیب گروه خونی پدر و مادر متفاوت باشد، بدون اینکه مشکلی ایجاد شود، وضعیت Rh چنین نیست. گاهی تفاوت Rh بین مادر و جنین می‌تواند خطرناک و حتی کشنده باشد.

* مقاله آزمایش سلفری چیست را مطالعه کنید.

کدام گروه خونی خطر مرگ برای نوزاد دارد؟

بدون درمان‌های محافظتی، ناسازگاری Rh می‌تواند سلول‌های قرمز خون کودک شما را در طول بارداری از بین ببرد (کم خونی همولیتیک) که بسیار خطرناک است. سقط جنین زمانی اتفاق می‌افتد که گروه خونی مادر Rh منفی و گروه خونی جنین Rh مثبت باشد. بنابراین، هنگامی که بین فاکتور Rh مادر و جنین اختلاف وجود داشته باشد، بدن مادر، جنین را به عنوان یک ماده‌ی خارجی تشخیص می‌دهد و می‌تواند باعث سقط او شود اما نگران نباشید، برای جلوگیری از این منظور، یک غربالگری RH وجود دارد که در ادامه بیشتر در مورد آن توضیح می‌دهیم.

روگام بعد از زایمان

از هفته‌ی بیست و هشتم بارداری به بعد، امکان اختلاط خون مادر و جنین وجود دارد. از این رو به شما آمپول روگام تزریق می‌شود. این آمپول مخصوص مادرانی است که RH منفی دارند. آن‌ها مدام در طول بارداری خود، مورد بررسی قرار می‌گیرند تا پزشک مطمئن شود که خطر سقط، جنین را تهدید نمی‌کند. آمپول روگام مانع از تولید آنتی بادی RH در خون مادر علیه RH جنین می‌‌شود و از این رو مانع از سقط جنین می‌گردد. این آمپول یک بار بین هفته 26 تا 28 و یک بار بعد از تولد نوزاد تزریق می‌شود. روگام یک آمپول عضلانی است و مانند هر داروی دیگری، عوارضی را به همراه دارد:

  • سفتی عضلات
  • درد و تورم و احساس تیر کشیدن در عضلات
  • جوش یا قرمزی پوست

این عوارض فقط مختص مادر هستند و به جنین منتقل نمی‌شوند.

تاثیر گروه خونی پدر و مادر بر جنسیت جنین

یک آزمایش‌های دوران بارداری، آزمایش خون است که می‌تواند به تعیین جنسیت جنین کمک کند و نتایج آن بسیار دقیق هستند. آزمایش خون مادر، نشانه‌های مشخصی از جنسیت جنین را در اختیار پزشک قرار می‌دهد و صحت این تست‌ها به روش انجام آن‌ها بستگی دارد. این آزمایش می‌تواند در هفته‌ی هفتم انجام شود و روش نسبتاً دقیقی است. البته بیشتر زمانی این آزمایش تجویز می‌شود که پزشک گمان کند جنین در خطر است، در غیر این صورت، انجام این آزمایش غیرضروری است و تعیین جنسیت، به زمان انجام همان آزمایشات سونوگرافی موکول می‌شود.

این‌که گروه خونی جنین کی مشخص می‌شود، تنها یکی از سوالاتی است که در مورد گروه خونی جنین مطرح می‌شود. سوال بعدی این است که آیا تاثیر گروه خونی پدر و مادر بر جنسیت جنین نیز اثبات علمی دارد یا خیر. هیچ مقاله‌ی علمی وجود ندارد که بین این دو موضوع ارتباطی برقرار کرده باشد اما مشخص شده که گروه خونی والدین بر باروری موثر است. در افرادی که گروه خونی آن‌ها O است، تعداد و کیفیت تخمک‌ها ضعیف‌تر است، از این رو در باروری با مشکلات بیشتری همراه هستند و کسانی که گروه خونیA  دارند، بارورترین زنان هستند. 

* مقاله عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد را مطالعه کنید.

کدام گروه خونی خطر مرگ برای نوزاد دارد

آیا گروه خونی O مثبت و زردی نوزاد با هم ارتباط دارند؟

اگر گروه خونی پدر و مادر O مثبت باشد می‌تواند مشکلاتی برای نوزاد ایجاد کند. متاسفانه زنانی که گروه خونی O دارند، نه تنها در باروری دچار مشکلات بیشتری هستند، بلکه جنین آن‌ها نیز با ناسازگاری‌های بیشتری همراه است. یکی از این مشکلات، زردی است.

زردی در چه صورت رخ می‌دهد؟

رنگ زرد ادرار ناشی از ماده‌ای به نام بیلی‌روبین است که در نتیجه تخریب گلبول‌های قرمز خون تولید می‌شود. در مادرانی با گروه خونی O، احتمال ناسازگاری خونی بیشتر است و بدن آن‌ها ممکن است آنتی‌بادی‌هایی علیه گلبول‌های قرمز جنین تولید کند. این فرایند باعث تخریب بیشتر گلبول‌های قرمز شده و در نتیجه سطح بیلی‌روبین افزایش می‌یابد که می‌تواند خطر بروز زردی در نوزاد را بیشتر کند.