تاثیر قرص فولات در بارداری، میزان و مدت مصرف آن

شهریور ۱۴۰۱ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه
فولات در بارداری

بارداری یکی از مهم‌ترین دوران در زندگی زنان محسوب می‌شود که باید تمام مواد مغذی و ضروری در بدن مادر چه بصورت طبیعی و چه به شکل مکمل‌ها و قرص‌ها تامین شود. یکی از ضروری‌ترین و مهم‌ترین مکمل‌هایی که هر خانم باردار برای حفظ سلامت بارداری خود باید در دوران بارداری و یا حتی قبل از بارداری شروع به مصرف آن کند، قرص اسید فولیک و فولات است. در ادامه بیشتر با تاثیر این قرص آشنا می‌شویم.

فولات چیست؟

فولات یا فولیوم شاید یکی از کمتر ویتامین‌هایی باشد که اسم آن را شنیده‌ایم، اما باید بدانید که این ویتامین اهمیت بسیار زیادی برای بدن دارد. در واقع فولات شکل طبیعی ویتامین B9 است که در بدن برای سنتز و بازسازی DNA، بلوغ گلبول‌های قرمز، تقسیم سلولی و کمک به شکل گرفتن متیونین برای ساخت پروتئین ها لازم است. باید بدانید ما در هر زمینه‌ای برای کمک به عملکرد بدن به فولات نیاز داریم. فولات برای استفاده در بدن باید به شکل فعال آن تبدیل شود که این اتفاق عمدتا در دستگاه گوارش بدن اتفاق می‌افتد.

قرص اسید فولیک

با وجود اینکه بسیاری از متخصصان و کارشناسان بهداشت، فولات و اسید فولیک را باهم یکسان می‌دانند، اما باید بدانید که فولات و اسید فولیک باهم متفاوتند. اسید فولیک شکل مصنوعی و اکسید شده فولات یا همان ویتامین B9 است. اسید فولیک در گیاهان سبز تیره، جگر گاو، برخی از مرکبات و غیره یافت می‌شود و جایگزین پایدار و ارزان برای فولات در مکمل‌های غذایی است. بر خلاف فولات، اسید فولیک در دستگاه گوارش به شکل فعال خود تبدیل نمی‌شود، بلکه در کبد و دیگر بافت‌ها نیز تبدیل می‌شود. هرچند که از نظر ما فولات و اسید فولیک یکسان باشند، اما بدن تفاوت این دو را به خوبی احساس می‌کند.

قرص فولیک اسید 5 چیست؟

هر قرص فولیک اسید 5 حاوی 1 یا 5 میلی گرم فولیک اسید که در موارد مختلف ممکن است پزشک برای شما تجویز کند. میزان و نحوه مصرف این قرص باید طبق دستور پزشک انجام شود. این دارو معمولا برای کمبود فولیک اسید، پیشگیری از اثر سمی برخی از داروها و غیره مصرف می‌شود. بسته به دلیل مصرف شما پزشک ممکن است میزان مصرف دارو را از 1 تا 5 میلی گرم افزایش دهد.

مواد غذایی حاوی فولات

بیشتر غذاها حاوی فولات هستند، اما از آنجایی که فولات یک ویتامین محلول در آب است، پس به راحتی با پختن از بین می‌رود. بنابراین توصیه می‌شود که سبزیجات را بصورت نیمه پخته و یا حتی خام مصرف کنید، چرا که از غنی‌ترین منابع حاوی فولات هستند. مواد غذایی مانند: انواع سبزیجات با برگ سبز تیره، مرکبات، حبوبات (نخود، سویا، لوبیا، لوبیا قرمز، لوبیا سفید و عدس)، انواع مغزیجات، تخم مرغ، جگر گاو و نان حاوی مقدار زیادی فولات هستند. اما بهتر است برای تامین فولات برای بدن در دوران بارداری از مکمل‌ها و قرص‌های اسید فولیک استفاده کنید.

قرص بست فولات و فولیک اسید در بارداری 

باید بدانید که دریافت میزان کافی از فولات یا فولیک اسید در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد. بنابراین مرکز خدمات عمومی آمریکا (USPHS) توصیه می‌کند تا تمامی بانوان که در سن بارداری بوده و قادر به باردار شدن هستند روزانه مقداری از این ویتامین را مصرف کنند. باید بدانید که شروع مصرف این ویتامین باید تقریبا 1 تا 2 ماه قبل از اقدام بارداری و با توصیه و راهنمایی‌های پزشک باشد تا از نقایص لوله عصبی که در 3-4 هفته اول شروع می‌شود، پیشگیری کند. از جمله نقایص لوله عصبی اسپینا بیفیدا و آنانسفالی است. مصرف مکمل‌های اسید فولیک از لحظه‌ای که برای بارداری تصمیم می‌گیرید تا هفته 12 بارداری به شما توصیه می‌شود.

عوارض نخوردن فولیک اسید قبل از بارداری

همانطور که در بالا توضیح دادیم، کمبود ویتامین فولیک اسید در بارداری باعث بروز بیماری‌های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا، آنانسفالی، آنسفالوسل و اوتیسم در کودک می‌شود. مطالعات نشان داده است، زنانی که در دوران بارداری و قبل از آن اسید فولیک مصرف کرده‌اند، تا 70 درصد احتمال نقص لوله عصبی را در کودک خود کاهش داده‌اند. بنابراین فولیک اسید نقش بسیار مهمی در رشد و توسعه سلول‌ها و همچنین تشکیل بافت‌ها دارد.

میزان مصرف اسید فولیک در سنین مختلف

  • بدو تولد تا 6 ماهگی: 65 میکروگرم
  • 7 تا 12 ماهگی: 80 میکروگرم
  • 1 تا 3 سالگی: 150 میکروگرم
  • 4 تا 8 سالگی: 200 میکروگرم
  • 9 تا 13 سالگی: 300 میکروگرم
  • 14 تا 18 سالگی: 400 میکرو گرم
  • بزرگسالان: 400 میکروگرم
  • خانم‌های باردار: 600 میکروگرم
  • خانم‌های شیرده: 500 میکروگرم

میزان مصرف اسید فولیک در زنان باردار

بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که برای جلوگیری از ابتلای کودک به نقص‌های لوله عصبی، روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک مصرف کنید که حتی ممکن است میزان مصرف را به 600 میکروگرم نیز افزایش دهند. اما از آنجایی که بسیاری از بارداری‌ها برنامه ریزی نشده است، توصیه می‌شود تمام زنانی که در سنین بارداری قرار دارند روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند.

مدت زمان مصرف اسید فولیک در بارداری

مصرف اسید فولیک به شکل قابل توجهی تاثیر بسیاری در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مادرزادی در نوزاد دارد. اما سوال مهم این است که اسید فولیک در بارداری تا چه زمانی باید مصرف شود؟ باید بدانید که بسته به شرایط جسمانی شما پزشک متخصص مدت و میزان مصرفی این نوع مکمل را برای شما تعیین می‌کند. اما بطور کلی، 12 هفته نخست بارداری از مهم‌ترین دوره زمانی برای مصرف فولیک اسید است که در سلامت جنین بسیار تاثیر می‌گذارد و پس از آن و با مشورت با پزشک می‌توانید آن را قطع کنید. همچنین توصیه می‌شود حداقل از 1 ماه و ترجیحاً 3 ماه قبل از اقدام به بارداری مصرف مکمل‌های اسید فولیک شروع شود.

چه ساعتی از روز قرص اسید فولیک بخوریم؟

مصرف قرص اسید فولیک باید طبق دستور پزشک و دقیقا سر ساعت مصرف شود. اما در صورتی که پزشک برای شما زمان خاصی را مشخص نکرده باشد، بهترین زمان برای مصرف اسید فولیک حداقل یک تا دو ساعت قبل یا بعد از غذا، چای و لبنیات است. 

عوارض فولیک اسید 5 در بارداری

اول از همه باید بدانید که مصرف اسید فولیک برای شما باید حتما با مشورت پزشک انجام شود. ممکن است مصرف اسید فولیک 5 به فردی توصیه شود در صورتی که برای شما اسید فولیک 1 نیز مناسب است. بنابراین توصیه می‌شود که بصورت سر خود از این مکمل استفاده نشود. مصرف بیش از اندازه فولیک اسید می‌تواند باعث افزایش  اسید فولیک متابولیزه نشده در خون شود. توجه داشته باشید که این افزایش به دلیل مصرف مواد غذایی طبیعی حاوی فولیک اسید نیست بلکه به دلیل مصرف بیش از اندازه مکمل‌های فولیک اسید و فولات است. از عوارض دیگر آن می‌توان به مخفی نگه داشتن علائم کمبود ویتامین B12، ایجاد زوال عقل در بزرگسالان، برخی از سرطان‌های زنانه، خطر مقاومت انسولین، کم خونی، چاقی در کودکان برخلاف جدول وزن گیری نوزاد و کاهش سرعت رشد مغزی در کودکان اشاره کرد.