همه چیز در مورد مصرف متوکلوپرامید در بارداری

خوردن متوکلوپرامید در بارداری یکی از اقداماتی است که می‌تواند در کاهش حالت تهوع ناشی از بارداری و افزایش هورمون‌های بارداری موثر باشد. استفاده از متوکلوپرامید در دوران بارداری با مسدود کردن گیرنده‌های دوپامین، منجر به کاهش یا متوقف شدن و درمان استفراع و حالت تهوع در بارداری می‌شود. به علاوه این دارو سبب تحریک بخش فوقانی دستگاه گوارش شده، تون عضلانی اسفنکتر پایینی مری را افزایش می‌دهد و همچنین با کمک به افزایش تحرکات بخش پایینی دستگاه گوارش به بالا بردن سرعت تخلیه معده کمک کند. بنابراین استفاده از این دارو برای درمان تهوع و استفراغ ناشی از هورمون‌های بارداری می‌تواند موثر باشد.

آیا مصرف متوکلوپرامید در بارداری مضر است؟

این سوال که آیا متوکلوپرامید در بارداری ضرر دارد؟ از جانب بسیاری از مادران باردار پرسیده می‌شود. باید بدانید که مصرف متوکلوپرامید در بارداری در دسته B داروهای حاملگی قرار دارد. به این معنی که برای دارو‌های گروه B در دوران بارداری مطالعات در حیوانات خطری را برای جنین نشان نداده است، اما مطالعات کافی در زنان حامله وجود ندارد؛ یا مطالعات در حیوانات بیانگر ایجاد عارضه جانبی در جنین بوده است، ولی مطالعات کافی در زنان حامله خطری را برای جنین در سه ماهه اول بارداری نشان نداده است و شواهدی از خطر در مورد مصرف دارو در باقی دوران حاملگی نیز وجود ندارد.

توصیه‌هایی در مورد مصرف متوکلوپرامید در بارداری

باید بدانید که وضعیت انتقال متوکلوپرامید از جفت در همه مراحل بارداری به قطعیت مشخص نشده است، اما متوکلوپرامید در اواخر بارداری به راحتی از جفت عبور می‌کند و همین مسأله منجر به نگرانی در میان پزشکان شده است. لذا در مورد مصرف این دارو حتما توصیه‌های زیر را در نظر بگیرید؛

• این دارو در دوران بارداری باید فقط در صورت نیاز واضح و با صلاحدید پزشک متخصص، استفاده شود.
• با اینکه بر طبق مطالعات حیوانی، به نظر نمی رسد که استفاده از متوکلوپرامید در سه ماهه اول بارداری با افزایش خطر ناهنجاری‌های ساختاری، سقط خود به خودی یا کاهش وزن هنگام تولد همراه باشد، اما از آنجا که هیچ مطالعه آینده‌نگری در مورد ایمنی متوکلوپرامید در دوران بارداری وجود ندارد، بنابراین در صورت امکان باید از استفاده از آن در طی سه ماهه اول و سه ماهه سوم بارداری خودداری شود. در حقیقت می توان گفت تعداد بیشتری از مطالعات برای رسیدن به نتیجه قطعی در این مورد لازم هستند.
• به علاوه استفاده از این آنتاگونیست دوپامین می‌تواند باعث بروز علائم اکستراپیرامیدال (اختلالات حرکاتی عضلانی همچون انقباض عضلات گردن، لرزش بدن، ناتوانی در شروع و یا توقف حرکات) و یا افسردگی (به ویژه در افرادی که سابقه این بیماری را دارند) در مادران شود. بنابراین اگر از متوکلوپرامید در بارداری استفاده می‌کنید، هرگونه تغییر در خلق و خو یا هر نوع اختلالات حرکتی مانند لب زدن، حرکات تند چشم یا حرکات تند اندام‌ها را به پزشک خود اطلاع دهید.

نحوه استفاده از متوکلوپرامید در بارداری

داروی متوکلوپرامید هیدروکلراید (Metoclopramide HCl) که با نام‌های تجاری پلازیل (Plasil)، رگلان (Reglan) و کلوپرا (Clopra) نیز شناخته می‌شود، از دسته داروهای آنتاگونیست دوپامین یا آنتی دوپامنیرژیک است. به این معنی که گیرنده دوپامین را در منطقه تحریک‌کننده گیرنده شیمیایی (CTZ) مسدود می‌کند. مقدار مصرف این دارو  10 تا 15 میلی‌گرم تا 4 بار در روز است و بهتر است نیم ساعت قبل از غذا استفاده شود. طول اثر این دارو در حدود 1 الی 2 ساعت بوده و نیمه عمر آن در بدن در حدود 4 تا 6 ساعت است. توجه داشته باشید که بهتر است مقدار مصرف دارو به صورت اختصاصی برای هر کس و بر اساس شرایط خاص، مشخص شود. بنابراین هرگز بدون مشورت با پزشک خود اقدام به استفاده از این دارو نکنید.

عوارض مصرف متوکلوپرامید در دوران بارداری

• سرگیجه و خواب آلودگی
• سردرد و یا بی قراری
• اسهال خفیف
• خشکی دهان
• بالا رفتن یا کاهش در تعداد ضربان قلب
• ضایعات پوستی
• مشکلات ادراری همچون بی اختیاری یا تکرر ادرار
• کاهش میل جنسی

دمیترون بهتر است یا متوکلوپرامید؟

پیدا کردن بهترین دارو برای تهوع بارداری گاهی آنقدر سخت می‌شود که مادران باردار ترجیح می‌دهند با شرایط خاص خود بسازند و اقدام خاصی نکنند. اول آنکه اگر می‌توانید بدون مصرف داروها و با گیاهانی مانند زنجبیل حالت تهوع خود را کنترل کنید و اساسا با این وضعیت سازگار شوید، حتما این کار را انجام دهید؛ حداقل تلاش کنید در طول دوران بارداری کمتر داروهای شیمیایی مصرف کنید؛ اما چنانچه ناچار به استفاده از داروهای کنترل کننده تهوع هستید، باید بدانید که دمیترون و متوکلوپرامید هر داروهای امنی در بارداری هستند، اما هرگز نباید در مصرف آنها زیاده‌روی کرد یا بدون نظر پزشک استفاده کرد.

بنابراین در مورد مصرف دمیترون در بارداری یا متوکلوپرامید در درجه اول باید پزشک معالج شما نظر بدهد. در واقع پزشک بر اساس وضعیت خاص بارداری شما و حالاتی که دارید، در مورد مصرف دمیترون، ویتامین B6 یا متوکلوپرامید در بارداری تصمیم می‌گیرد تا بهترین نتیجه شامل حال شما شود.

لازم است این نکته را بدانید که از لحاظ هزینه، قیمت قرص متوکلوپرامید با دمیترون یا ویتامین B6 تفاوت زیادی ندارد و همگی تقریبا در یک رنج قیمتی هستند.

آیا مصرف متوکلوپرامید و افسردگی با هم مرتبط هستند؟

افسردگی می‌تواند یکی از عوارض خطرناک مصرف متوکلوپرامید باشد. چنانچه بعد از مصرف متوکلوپرامید با عوارض جانبی خطرناکی مانند تغییرات روحی و روانی مانند اضطراب، گیجی، افسردگی و افکار خودکشی، کاهش قوای جنسی، بی‌قراری حرکتی، اسپاسم عضلانی، حرکات کنترل نشده‌ ماهیچه‌ها مانند پیچش گردن و قوز شدن پشت، علائم غیر قابل کنترل پارکینسون مانند لرزش، کند شدن حرکات یا مشکل در حرکت و ناتوانی در بروز حالات چهره، ترشح غیر عادی شیر از پستان‌ها، بزرگ شدن و نرم شدن پستان‌ها، تورم دست‌ها و پاها و تغییر در زمان قاعدگی را تجربه کردید، حتما و سریعا پزشک را در جریان قرار دهید.

اشکال دارویی

متوکلوپرامید در بازار دارویی به سه شکل قرص 10 میلی گرمی، محلول خوراکی یا قطره و فرم تزریقی (آمپول) در دسترس است. پزشک تعیین می‌کند که کدام شکل از دارو را مصرف کنید.

کلام آخر

در مورد مصرف متوکلوپرامید در بارداری حتما محتاط باشید و اجازه دهید که پزشک در این باره تصمیم بگیرد. به طور کلی هر قرص ضد تهوع در دوران بارداری باید با نظر پزشک مصرف شود. درست است که وضعیت رفلاکس معده، تهوع و استفراغ دوران بارداری بسیار سخت و خسته‌کننده است، اما به یاد داشته باشید که این وضعیت کاملا موقتی است و شما بیشتر از آنکه به فکر بهبود این وضعیت باشید، باید سلامت جنین خود را تضمین و تامین کنید.