علت دیر راه افتادن کودک چیست؟

شهریور ۱۳۹۹ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه
علت دیر راه افتادن کودک

علت دیر راه افتادن کودک یک ساله چیست؟ برای پاسخ به این سوال لازم است سن طبیعی راه افتادن کودک را بدانیم. بیشتر بچه‌ها خودشان را بالا می‌کشند تا بتوانند بایستند و شروع به برداشتن اولین قدم‌‌ها بکنند، این اتفاق در سنی بین هشت تا هجده ماه می‌افتد. معمولا بچه‌ها بلافاصله بعد از اولین تولدشان یادمی‌گیرند اولین قدم‌های مستقلشان را بردارند. در سن کمتر از لبه‌های میز و وسایل اطرافشان برای تکیه دادن کمک می‌گیرند. اما اگر کودکتان علائم تاخیر در راه رفتن را نشان داد چه باید بکنید؟

زمان طبیعی راه افتادن کودک

تفاوت‌های زیاد و البته طبیعی زیادی بین زمان راه افتادن کودکان وجود دارد حتی ممکن است یک کودک 3 الی 4 ماه بعد از به راه افتادن کودکان هم سن و سالش اولین قدم را برندارد. ممکن است جایی هم برای نگرانی نباشد، احتمالا هر دوی این کودکان سالم هستند و با بزرگ شدن یاد می‌گیرند راه بروند و بدوند.

پایش دقیق رشد کودک با مراجعه منظم و در زمان‌های خواسته شده در مراکز بهداشتی باعث می‌شود از رشد کافی و به موقع کودکتان اطمینان داشته باشید. مراقبین سلامت اگر متوجه هر مشکل یا تاخیر در روند رشد کودک بشوند، شما را به پزشک مربوطه ارجاع خواهند داد تا علت دیر راه افتادن کودک را بررسی کند. اگر احساس می‌کنید کودکتان حرکتش کم شده یا مهارتی که قبلا آموخته بوده را دیگر انجام نمی‌دهد، مثلا اگر قبلا می‌توانسته راه برود و حالا نمی‌تواند، در سریع‌ترین زمان به پزشک مراجعه کنید.

علت دیر راه رفتن کودک چیست؟

با فرض این‌که علت دیر راه افتادن کودک خارج از دسته علل طبیعی باشد، دلیل دیر راه افتادن کودک یکی از موارد زیر است:

تاخیر در تکامل حرکتی

تاخیر تکامل حرکتی معمولا ارثی است و در کودکانی رخ می‌دهد که از دیگر جهت‌های رشد مثل وزن و قد، توانایی صحبت کردن و روابط اجتماعی طبیعی هستند. در این کودکان مهارت‌های حرکتی طبیعی اما با تاخیر هستند. ممکن است در این کودکان نوع خفیفی از هایپوتونی (کاهش قدرت عضلات ) وجود داشته باشد. این تشخیص بعد از رد شدن سایر علل تایید می‌شود.

ناتوانی یادگیری شدید

در این شرایط، تاخیر در تمام حیطه‌های رشد وجود دارد اما حرکات بزرگ اندام‌ها مثل راه رفتن کمتر از حرکات ظریف مثل در دست گرفتن مداد تحت تاثیر قرار گرفته‌اند. در این موارد ممکن است هاپیوتونی به همراه اختلالات ساختاری اندام‌ها وجود داشته باشد.

اختلالات قدرت عضلانی

  • هایپرتونی( انقباض بیش از حد ماهیچه‌ها) 
  • فلج مغزی یا سی پی که مشکل نسبتا شایعی است، ممکن است در موارد خفیف اولین علامتش به صورت تاخیر در راه افتادن کودک باشد.
  • بیماری‌های تحلیل برنده عضلات: یک علت دیر راه افتادن کودک ممکن است بیماری‌های تحلیل برنده عضلانی باشند؛ مبتلایان به این بیماری اغلب در هنگام تولد طبیعی هستند و در پسر بچه‌ها بیشتر رخ می‌دهند. اغلب این کودکان در اقوام دور یا نزدیک فردی با مشکلات مشابه دارند.

علت دیر راه رفتن کودک چیست

دلایل محیطی

این دلایل ممکن است روی تکامل مغزی اثر بگذارند یا به‌طور مستقیم علت دیر راه افتادن کودک  و علت رشد نکردن کودک باشند.

  • عفونت‌ها یا مسمومیت پیش از زایمان مادر
  • عفونت‌های نوزادی مثل مننژیت، عفونت مغز یا عفونت با سایتومگالو ویروس
  • ضربه به سر
  • سوء تغذیه

از بعضی کودکان انتظار می‌رود دیرتر به مراحل رشد برسند و جایی برای نگرانی نیست، این کودکان عبارتند از:

  • کودکان نارس که تکامل ماهیچه‌ای آرام‌تری دارند.
  • اختلالات ژنتیکی مثل سندرم داون
  • کودکان مبتلا به اختلالات عصبی عضلانی مثل دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی
  • مشکل رشدی مثل اوتیسم
  • کم‌کاری تیروئید 

تشخیص علت دیر راه افتادن کودک

برای پیدا کردن علت دیر راه افتادن کودک، پزشک کودک را هنگام حرکت تماشا می‌کند. بسته به سن او، از کودک می‌خواهد حرکات خاصی را انجام دهد و ماهیچه‌های کودک را آزمایش می‌کند.

اگر پزشک شک کند که مشکلی وجود دارد، از آزمایش‌ها و تست‌های دیگری کمک می‌گیرد که با توجه به مشکلی که به آن مشکوک شده می‌توانند متفاوت باشند. مثلا ممکن است در خواست ام آر آی یا آزمایش خون کند یا این‌که تست‌هایی برای اختلالات ژنتیکی، فلج مغزی یا مشکلات تیروئیدی درخواست کند.

تشخیص علت دیر راه افتادن کودک

آیا خمیده بودن پاهای کودک علت دیر راه افتادن اوست؟

پاهای خمیده کودک، پدر و مادرهای زیادی را نگران می‌کنند. مخصوصا پدر و مادرهای جوان که نمی‌دانند همه بچه‌ها در بدو تولد پاهایی به این شکل دارند. این خمیدگی رو به بیرون پا معمولا تا سن دو سالگی به‌طور کامل از بین خواهد رفت. کودکان نوپا معمولا بیشتر به بغل راه می‌روند تا به سمت جلو. همین مسئله باعث می‌شود خمیدگی پاهایشان شدیدتر به نظر برسد. پاهای خمیده کودک باعث دیر راه افتادن کودک نمی‌شوند و تاثیری روی تعادل کودک در راه رفتن ندارند.

در موارد نادری پاهای خمیده تا دو سالگی صاف نمی‌شوند و زانوهای کودک خارج از خط استخوان‌های پا قرار می‌گیرند. این اتفاق باعث آسیب به زانوهای کودک می‌شود. پس اگر کودک شما بیشتر از دو سال سن دارد و پاهایش هم‌چنان خمیده هستند، با پزشک کودک مشورت کنید.

بعضی مواقع پاهای خمیده و پرانتزی نشانه‌ای از بیماری ریکتز یا نرمی استخوان هستند. این بیماری ممکن است به دلیل کمبود ویتامین دی یا کلسیم در رژیم غذایی کودک یا به دلیل برخی بیماری‌های کلیوی، دفع بیش‌ازحد کلسیم از ادرار باشد. کمبود کلسیم و ویتامین دی در بدن کودک باعث مهار رشد استخوان‌های او می‌شود. این نقص استخوانی ممکن است راه افتادن کودک را به تاخیر بیاندازد. در این موارد شربت کلسیم برای راه افتادن کودک استفاده می‌شود و تاثیر به‌سزایی در حل این مشکل دارد. یک راه مناسب دیگر برای جبران کمبودهای تغذیه‌ای، استفاده از غذاهای مقوی راه افتادن کودک است. از جمله این غذاها می‌توان به انواع لبنیات متناسب با سن کودک و تغذیه کمکی مقوی اشاره کرد. به یاد داشته باشید در کودکان زیر یک سال نباید از شیر کامل گاو استفاده کنید.

پیشگیری از دیر راه افتادن کودک

تاخیر در راه افتادن کودک ممکن است دلایل بسیار زیادی داشته باشد و پیش‌گیری از آن دشوار است. این‌که به کودک شانس تمرین مهارت‌های حرکتی را بدهید همیشه کمک‌کننده است، کودک را تشویق به انجام مهارت حرکتی مناسب سنش کنید و کمک به راه رفتن کودک را فراموش نکنید. مثلا اسباب‌بازی‌ای را جلویش بگذارید تا تمایل پیدا کند به سمت آن برود. به کودک کمک کنید حرکت و بازی کند و با کمک شما مهارت‌های جدید را امتحان کند.

درمان دیر راه افتادن کودک

برخی مشکلات حرکتی خودبه‌خود و بدون هیچ درمانی بهبود می‌یابند. پزشک ممکن است پس از تشخیص علت دیر راه افتادن کودک پیشنهاد کمک گرفتن از فیزیوتراپی یا کاردرمانی برای راه رفتن کودکان را بدهد تا ماهیچه‌های کودک قدرت و هماهنگی کافی را به دست بیاورند. در کل درمان این مشکل بستگی خیلی زیادی به علت دیر راه فتادن کودک دارد. زیرا برای هر علت راه و روش درمان متفاوت است. پزشک متخصص بهترین راهنما برای درمان مشکلات تکاملی کودک شماست.