بارداری پوچ - علائم بارداری پوچ از کی شروع می شود؟

بارداری پوچ یکی از انواع بارداری‌های ناموفق است که در آن ساک حاملگی تشکیل می‌شود اما جنینی در داخل آن رشد نمی‌کند. این وضعیت معمولاً به دلایل ژنتیکی، اختلالات کروموزومی و افزایش سن مادر رخ می‌دهد و اغلب در هفته‌های ابتدایی بارداری اتفاق می‌افتد.

نکته مهم اینجاست که علائم بارداری پوچ در روزهای اول می‌تواند کاملاً شبیه یک بارداری طبیعی باشد؛ علائمی مانند قطع قاعدگی، تهوع، حساس شدن سینه‌ها و مثبت شدن تست بارداری که باعث می‌شود بسیاری از مادران دیر متوجه مشکل شوند. اما برای بسیاری این سؤال مطرح است که علائم بارداری پوچ از کی شروع می‌شود؟ معمولاً با گذشت چند هفته و انجام آزمایش خون و سونوگرافی، عدم رشد جنین مشخص شده و علائمی مانند لکه‌بینی یا کاهش ناگهانی نشانه‌های بارداری ظاهر می‌شود.

متأسفانه بارداری پوچ درمان قطعی ندارد و در نهایت به سقط جنین ختم می‌شود، اما در ادامه این مقاله از مجله سلامت گهواره بررسی می‌کنیم آیا راهی برای پیشگیری از بروز آن وجود دارد یا خیر.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

چه کسانی دچار بارداری پوچ می شوند و علت آن چیست؟ 

دلیل بارداری پوچ چیست؟ بارداری پوچ یکی از دلایل اصلی سقط های سه ماهه اول بارداری است. حاملگی پوچ علت کاملا مشخصی ندارد و می‌تواند به صورت تصادفی در هر بارداری رخ بدهد.

موارد زیر در بروز بارداری پوچ نقش دارند :

• مشکلات ژنتیکی سلول‌های جنسی 
• اختلال در شکل یا تعداد کروموزوم‌های اسپرم و تخمک
• بارداری در سنین زیر 18 و بالای 40 سال

در ادامه بیشتر در مورد علائم حاملگی پوچ توضیح میدهیم.

* بارداری شیمیایی چیست و چه علائمی دارد؟

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

بارداری پوچ چه علائمی دارد و از چه زمانی شروع می شود؟ 

بارداری پوچ (Blighted Ovum) حالتی است که در آن بارداری از نظر هورمونی آغاز می‌شود، اما جنینی برای رشد وجود ندارد. به همین دلیل، در هفته‌های ابتدایی، علائم آن می‌تواند کاملاً شبیه یک بارداری طبیعی باشد و همین موضوع تشخیص را دشوار می‌کند.

در پاسخ به این سؤال که آیا در حاملگی پوچ حالت تهوع وجود دارد؟ باید گفت بله. به دلیل افزایش هورمون hCG در ابتدا که توسط جفت ترشح می‌شود، مادر ممکن است علائمی مانند تهوع صبحگاهی، ویار و خستگی را تجربه کند. این علائم معمولاً از هفته پنجم یا ششم بارداری ظاهر می‌شوند، اما تفاوت مهم اینجاست که در بارداری پوچ، این نشانه‌ها ممکن است به‌طور ناگهانی کاهش یابند یا از بین بروند.

از جمله اولین نشانه‌ها می‌توان به مثبت شدن تست بارداری و قطع شدن قاعدگی اشاره کرد. با این حال، با گذشت زمان و عدم رشد جنین، علائم هشداردهنده‌تری بروز می‌کنند؛ از جمله لکه‌بینی یا خونریزی واژینال و درد یا گرفتگی زیر شکم. در نهایت، بارداری پوچ معمولاً به سقط خودبه‌خودی یا سقط با مداخله پزشکی ختم می‌شود.

بارداری پوچ و گرسنگی

برخی مادران از احساس گرسنگی شدید به‌عنوان یکی از علائم همراه یاد می‌کنند، اما از نظر علمی باید گفت بارداری پوچ و گرسنگی ارتباط مستقیمی با هم ندارند و این حالت بیشتر به نوسانات هورمونی یا شرایط فردی بدن مربوط می‌شود.

ترشحات در بارداری پوچ

زنانی که حاملگی مولار دارند بیشتر احتمال دارد لخته های خون را دفع کنند یا ترشحات واژن قهوه ای آبکی داشته باشند. ترشحات در بارداری پوچ می‌تواند یکی از علائم هشداردهنده باشد. برخی زنان دچار لکه‌بینی یا خونریزی واژینال همراه با ترشح لخته‌های خونی می‌شوند. این ترشحات ممکن است به رنگ قهوه‌ای، صورتی یا قرمز باشند و در مواردی با درد زیر شکم همراه شوند.

نکته مهم این است که در بارداری پوچ، به‌دلیل کوچک ماندن یا رشد نکردن ساک بارداری، بدن به‌تدریج روند سقط را آغاز می‌کند و این موضوع خود را به‌صورت خونریزی یا دفع لخته‌ها نشان می‌دهد.

علائم بارداری پوچ در هفته‌ها و ماه‌های مختلف

نکته : تشخیص قطعی بارداری پوچ تنها با سونوگرافی و بررسی روند هورمون hCG امکان‌پذیر است. در صورت مشاهده هرگونه خونریزی، درد غیرطبیعی یا کاهش ناگهانی علائم بارداری، مراجعه سریع به پزشک ضروری است.

بارداری پوچ در چند هفتگی مشخص می شود؟

حاملگی پوچ بین هفته ششم تا هشتم بارداری مشخص می‌شود. بارداری پوچ در هفته پنجم به علت کوچک بودن قطر ساک حاملگی به طور صد در صد قابل تشخیص نیست.  

راه‌های تشخیص بارداری پوچ

حاملگی پوچ در سه ماهه اول بارداری و از طریق سونوگرافی و آزمایش خون در کنار هم قابل تشخیص است.

سونوگرافی در بارداری پوچ

تشخیص قطعی حاملگی پوچ ازطریق انجام سونوگرافی در هفته ششم تا هشتم بارداری است. در بارداری پوچ سونوگرافی ساک حاملگی را نشان می‌دهد اما هیچ جنین و کیسه زرده‌ای که نقش در رشد جنین دارد در آن وجود نداشته و بارداری پوچ اعلام می‌شود. حاملگی پوچ در سونوگرافی با اصطلاح Blightedovum گزارش می‌شود.

آزمایش خون و حاملگی پوچ

معمولا زمانی که بارداری رخ می‌دهد هورمون HCG درخون ترشح می‌شود و مقدار آن به صورت تصاعدی بالا می‌رود زمانی که سطح هورمون HCG افزایش طبیعی نداشته باشد احتمال حاملگی پوچ وجود دارد. حاملگی پوچ با آزمایش خون به تنهایی مشخص نمی‌شود.   

بارداری پوچ و IVF

گاهی اوقات زوجین برای باردار شدن نیاز به مصرف داروها و یا استفاده از روش‌های کمک باروری و لقاح آزمایشگاهی از جمله IVF دارند. ممکن است این نگرانی وجود داشته باشد که آیا در IVF هم احتمال بروز بارداری پوچ هست و یا اینکه امکان موفقیت lVF بعد از بارداری پوچ هست یا خیر؟ برای انجام lVF اسپرم مرد و تخمک زن را در محیط آزمایشگاهی لقاح داده و در حفره رحم قرار می‌دهند. معمولا سلول اسپرم و تخمک انتخاب شده برای lVF از نظر ژنتیکی بررسی شده و سالم هستند به همین دلیل احتمال بروز حاملگی پوچ کم می‌شود. اما گاهی اوقات ممکن است بعد از لقاح و انتقال سلول تخم به رحم و ادامه تقسیمات، سلول تخم دچار اختلالاتی شود و بارداری موفقیت آمیز نباشد و حتی حاملگی پوچ باشد. 

در بارداری پوچ مشکل از زن است یا مرد؟ 

در بارداری پوچ نمی‌توان مشکل را فقط به زن یا فقط به مرد نسبت داد. در بیشتر موارد، علت اصلی بارداری پوچ اختلالات ژنتیکی و کروموزومی در زمان لقاح است که می‌تواند از تخمک زن، اسپرم مرد یا ترکیب هر دو ناشی شود.

به‌صورت علمی، دلایل بارداری پوچ شامل موارد زیر است:

• کیفیت پایین تخمک یا اسپرم که باعث تشکیل جنین غیرقابل رشد می‌شود.
• اختلالات کروموزومی تصادفی که معمولاً خارج از کنترل زوجین است.
• افزایش سن مادر یا پدر (به‌ویژه سن بالای مادر)
• مشکلات تقسیم سلولی در روزهای ابتدایی پس از لقاح

در واقع، بدن با توقف رشد جنین ناسالم، به‌طور طبیعی مانع ادامه بارداری می‌شود. بنابراین بارداری پوچ تقصیر زن یا مرد نیست و اغلب یک اتفاق ناخواسته و غیرقابل پیشگیری است. خبر خوب این است که بیشتر زنانی که یک‌بار بارداری پوچ را تجربه کرده‌اند، در بارداری‌های بعدی می‌توانند بارداری سالم و موفقی داشته باشند.

تفاوت حاملگی مولار با حاملگی پوچ

 گاهی اوقات این سوال بوجود می‌آید که آیا بارداری پوچ همان حاملگی مولار است؟ باید گفت حاملگی مولار و بارداری پوچ با هم تفاوت دارند. همان‌طور که توضیح دادیم در بارداری پوچ ساک حاملگی تشکیل شده فاقد جنین است اما حاملگی مولار یک بیماری ژنتیکی مربوط به جفت است که به جای جنین توده غیرطبیعی به شکل انگور در رحم رشد میکند. بعداز ختم بارداری پوچ مادر نیاز به مراقبت خاصی ندارد اما بعد از ختم بارداری مولار مادر باید تا 6 الی 12  ماه تحت نظر پزشک باشد. 

به نقل از Mayo Clinic

بارداری مولار یک عارضه نادر بارداری است که در آن بافت غیر طبیعی در رحم رشد می‌کند به جای این‌که یک جنین سالم تشکیل شود، و هیچ جنین قابل‌زنده‌ای وجود ندارد.

“A molar pregnancy is a rare complication of pregnancy in which abnormal tissue grows inside the uterus instead of a normal embryo, and there is no viable fetus.” 

درمان بارداری پوچ

درمان حاملگی پوچ ختم بارداری است. گاهی اوقات بارداری پوچ قبل از تشخیص منجر به خونریزی می شود و سقط به صورت خود به خود رخ می‌دهد. درصورتیکه حاملگی پوچ به صورت خود به خود دفع نشود لازم است پزشک با تجویز دارو سقط را القا کند و یا با انجام کورتاژ بقایای بارداری پوچ را از رحم مادر خارج کند.

احتمال تکرار بارداری پوچ در حاملگی بعدی چقدر است؟

بارداری پوچ به صورت تصادفی در هر بارداری ممکن است اتفاق بیافتد و قابل پیشگیری هم نیست. معمولا احتمال تکرار بارداری پوچ در حاملگی‌های بعدی کم است. زوجین بعد از یک بار بارداری پوچ اجازه بارداری مجدد دارند اما اگر حاملگی پوچ تکرار شود، بهتر است زوجین پیش از اقدام به بارداری بعدی به مشاور ژنتیک مراجعه کنند. طب سنتی نیز راه حل علمی و تایید شده‌ای برای پیشگیری از بارداری پوچ مکرر ندارد.

چه مدت بعد از بارداری پوچ می توان باردارشد؟

برای اقدام به بارداری مجدد بعداز ختم حاملگی پوچ بهتر است حداقل سه ماه صبر کرد. بعد از ختم بارداری بدن برای بازیابی خود و بهبود کامل عوارض سقط نیاز به زمان دارد. در این مدت رژیم غذایی سالم و ورزش کردن به داشتن یک بارداری سالم در آینده کمک می‌کند. 

نکات مهم و پایانی

حاملگی پوچ یکی از شایع‌ترین علل سقط در اوایل بارداری است که معمولاً به دلیل اختلالات کروموزومی رخ می‌دهد و قابل پیشگیری نیست. تشخیص به‌موقع با سونوگرافی و بررسی روند هورمون hCG اهمیت زیادی دارد تا از عوارض احتمالی مانند خونریزی شدید یا عفونت جلوگیری شود.

تجربه بارداری پوچ از نظر روحی می‌تواند برای مادر و خانواده دشوار باشد، اما باید دانست که در اغلب موارد، این اتفاق نشانه ناباروری یا مشکل دائمی نیست و بیشتر زنان پس از آن می‌توانند بارداری سالمی را تجربه کنند. پیگیری پزشکی، استراحت کافی و آمادگی جسمی و روانی قبل از بارداری بعدی نقش مهمی در بهبود روند باروری دارد.

منبع :

https://www.mayoclinic.org