فواید شیر مادر برای نوزاد چیست؟ 5 خاصیت درمانی مهم

شیردهی یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مادران است. از مهم‌ترین فواید شیر مادر برای نوزاد این است که مواد مغذی مورد نیاز بدن نوزاد را برایش فراهم می‌کند. از دیگر فواید شیر مادر برای نوزاد این است که به‌ راحتی هضم می‌شود و به ‌راحتی در دسترس است. با این‌ حال، میزان شیر در بعضی از مادران کمتر از میزان لازم برای شیرخوار است و نمی‌تواند نیازهای کودک را به‌ طور کامل تأمین کند. مطالعات مختلف نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مادر علاوه بر کمک به رشد هر چه بهتر شیرخوار از نظر روحی و روانی هم برای مادر و هم برای نوزاد بسیار مفید است. در این مقاله از مجله سلامت گهواره قصد داریم بررسی کنیم فواید شیر مادر برای نوزاد چیست و چطور می‌تواند به رشد کودک کمک کند.

با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره‌ تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.

فواید خوردن شیر مادر برای نوزاد و تامین مواد مغذی مورد نیاز

شیرمادر بی‌خطرترین و سالم‌ترین و بهترین ماده غذایی برای نوزادان و شیرخواران حداقل تا یک سالگی است و در واقع شیر تنها غذایی است که کودک شما در 6 ماه اول به آن نیاز دارد. یکی از فواید شیر مادر این است که حاوی مقدار کافی از تقریبا همه ترکیباتی است که کودک در این مدت به آن نیاز دارد. همچنین هضم آن برای کودک بسیار آسان است. شاید علت تپل شدن نوزاد با شیر مادر همین باشد. شیردهی به نوزاد باید تا کودکتان به سن 2 سالگی یا بیشتر برسد بر اساس تمایل کودک ادامه یابد. جالب این است که ترکیب شیر مادر با توجه به تغییر نیازهای کودک، به‌ویژه در ماه های اول زندگی او، تغییر می‌کند. از این رو مراقبت های لازم از سینه مادر و در صورت ابتلا به زخم سینه درمان شقاق سینه باید به موقع انجام شود. 

با اپلیکیشن گهواره، هر هفته در جریان تغییرات و نیازهای کودکت قرار بگیر.هر روز یک پیام مشاور متناسب با سن کودکت دریافت کن. قد و وزن کودکت رو هر ماه وارد کن تا بهت بگیم رشد کودکت مناسب هست یا نه.

نصب اپلیکیشن گهواره

تغذیه با شیرمادر و کاهش خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزادان

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (AAP) و سازمان بهداشت جهانی، همگی شیردهی با شیر مادر را توصیه می‌کنند؛ زیرا می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزادان (SIDS) در خواب کمک کند. یک مطالعه بزرگ نشان داد که شیردهی با شیر مادر به نوزاد به هر مقداری که باشد می‌تواند از نوزادان در برابر سندرم مرگ ناگهانی نوزادان محافظت کند. حداقل دو ماه تغذیه با شیر مادر، چه به‌ تنهایی و چه همراه با شیرخشک، خطر ابتلا به SIDS را تقریباً تا 50% کاهش می‌دهد. افزایش مدت‌ زمان تغذیه با شیر مادر باعث افزایش میزان حفاظت در برابر این سندرم می‌شود.

شیر دادن به نوزاد و پیشگیری از بیماری‌ها

فواید شیر مادر برای نوزاد و پیشگیری از بیماری ها

یکی از مهم‌ترین فواید شیر مادر، محافظت از کودک در برابر طیف وسیعی از بیماری‌ها در مدتی است که از شیر مادر تغذیه می‌کنند. آنتی‌بادی‌ها که به آن‌ها ایمونوگلوبین یا پادتن نیز گفته می‌شود، به سیستم ایمنی بدن کودک شما در برابر عوامل بیماری‌زا (مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها) کمک می‌کنند. این آنتی‌بادی‌ها در شیر مادر یافت می‌شوند اما نمی‌توان آن‌ها را به شیر خشک اضافه کرد.

آنتی‌بادی اصلی موجود در شیر مادر، ایمونوگلوبین A ترشحی (IgA) نامیده می‌شود. IgA به مقدار کمی در بدن نوزادان و به مقدار زیادی در آغوز (اولین شیری که بدن مادر تولید می‌کند) وجود دارد. با گذشت زمان، سطح آنتی‌بادی‌های موجود در شیر مادر کاهش می‌یابد زیرا سیستم ایمنی بدن کودک شروع به ساخت مقدار زیادی آنتی‌بادی می‌کند.

عفونت های گوارشی مثل اسهال ویروسی، عفونت های تنفسی مثل سرماخوردگی، ذات‌الریه و سایر، عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت گوش و مننژیت در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، کمتر دیده می‌شود و در صورت بروز نیز، شدت آن اغلب بسیار کمتر می‌باشد. حتی شیر دادن مادر باعث می‌شود که نوزادانی که اطرافشان شلوغ است و با افراد زیادی در تماس هستند نیز، کمتر بیمار شوند.

فواید شیرمادر برای پیشگیری از بیماری‌های بعد از دوران شیرخوارگی

فواید شیر مادر در برابر بیماری‌ها فراتر از زمان شیردهی کودک است. مطالعات نشان داده است که شیردهی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان‌های خاص دوران کودکی، مانند سرطان خون را نیز کاهش دهد. دانشمندان دقیقاً نمی‌دانند که چگونه شیر مادر خطر این بیماری را کاهش می‌دهد، اما فکر می‌کنند آنتی‌بادی‌های موجود در شیر مادر ممکن است باعث تقویت سیستم ایمنی کودک شود.

تغذیه با شیر مادر همچنین ممکن است از بروز دیابت نوع 1 و نوع 2، کلسترول بالا و بیماری التهابی روده در کودکی یا بزرگسالی پیشگیری کند. همچنین خطر بروز فشارخون بالا را در نوجوانی کاهش می‌دهد و در برابر بیماری‌هایی چون بیماری کرون و کولیت اولسراتیو از کودک شما محافظت می‌کند.

فواید شیرمادر برای نوزاد و کاهش خطر ابتلا به آلرژی و اگزما

مطالعات نشان می‌دهد نوزادانی که در معرض خطر ابتلا به آلرژی و حساسیت هستند، در صورتی‌ که حداقل 4 ماه از شیر مادر تغذیه شوند کمتر از کودکانی که از شیر مادر تغذیه نکرده‌اند، در معرض خطر حساسیت نسبت به شیر، اگزما و خس‌خس سینه در سال‌های اول کودکی هستند. هنوز مطالعات مشخص نکرده‌اند که آیا این اثر طولانی‌مدت و برای تمام عمر است یا نه و اینکه آیا در کودکانی که در معرض خطر آلرژی نیستند نیز مؤثر است یا نه.

به نقل از UNICEF

شیردهی مادر به نوزادان، آن‌ها را در برابر طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله عفونت، دیابت، آسم، بیماری‌های قلبی و چاقی محافظت می‌کند.

Breastfeeding protects children from a vast range of illnesses, including infection, diabetes, asthma, heart disease and obesity.

 تغذیه با شیرمادر و افزایش هوش کودک

تحقیقات نشان می‌دهد که بین شیردهی به نوزاد و رشد شناختی کودک یک رابطه مستقیم وجود دارد. در این مطالعات مشخص شد که شیر دادن به نوزاد باعث می‌شود که آن‌ها در تست‌های هوش دوران کودکی و نوجوانی نمره بالاتری نسبت به کودکانی که از شیر مادر تغذیه نشده‌اند، کسب کنند. این مورد حتی با در نظر گرفتن تفاوت‌های تربیتی، محیط خانواده، ژنتیک و ضریب هوشی مادران باز هم وجود داشت.

مزایای تغذیه با شیر مادر برای رشد مغز به‌ ویژه برای نوزادان نارس مهم است. در یک مطالعه مشخص شد که تغذیه با شیر مادر به مدت 28 روز در نوزادان نارسی که قبل از هفته 30 بارداری به دنیا آمده باشند، منجر به افزایش حجم مغز، پیشرفت تحصیلی و بهبود مهارت‌های حرکتی در 7 سالگی شد.

کارشناسان می‌گویند پیوند عاطفی که در دوران شیردهی اتفاق می‌افتد احتمالاً به افزایش ارتباطات مغز کمک می‌کند، اما احتمالاً مواد مغذی موجود در شیر مادر (به‌ویژه اسیدهای چرب) بیشترین نقش را در این زمینه ایفا می‌کنند.

تغذیه با شیر مادر و رشد سالم استخوان‌ها و دندان‌ها

تغذیه با شیر مادر نقش مهمی در رشد سالم استخوان‌ها و دندان‌های نوزاد دارد. شیر مادر سرشار از کلسیم، فسفر، ویتامین D و سایر مواد مغذی ضروری است که به استحکام استخوان‌ها و تشکیل صحیح دندان‌ها کمک می‌کنند. همچنین، جذب کلسیم از شیر مادر بسیار بالاست و ترکیب آن به گونه‌ای است که نیازهای تغذیه‌ای نوزاد را در ماه‌های نخست زندگی به‌خوبی تأمین می‌کند. به‌علاوه، مکیدن سینه باعث تقویت عضلات فک و هماهنگی دهان و زبان می‌شود که برای رشد طبیعی دندان‌ها و گفتار آینده کودک نیز اهمیت دارد.

بهبود کیفیت خواب و آرامش نوزاد با شیر مادر

تغذیه با شیر مادر به بهبود کیفیت خواب و آرامش نوزاد کمک می‌کند. شیر مادر حاوی موادی مانند ملاتونین، تریپتوفان و هورمون‌های تنظیم‌کننده خواب است که باعث ایجاد احساس آرامش و خواب عمیق‌تر در نوزاد می‌شوند. همچنین تماس پوستی و نزدیکی به مادر هنگام شیردهی، احساس امنیت و آرامش را در نوزاد افزایش می‌دهد و به تنظیم ریتم خواب و بیداری او کمک می‌کند.

فواید شیردهی به نوزاد برای مادران چیست؟

همان‌طور که گفته شد شیر دادن به نوزاد می‌تواند به رشد جسمی، عاطفی و ذهنی کودک شما کمک کند؛ اما فواید شیر مادر تنها برای کودک نیست بلکه بر اساس تحقیقات علمی، شیر دادن مادر برای خود او نیز سودمند است، ازجمله:

1. این کار به شما کمک می‌کند تا با کودک خود پیوند عاطفی بیشتری برقرار کنید.
2. شیر دادن به نوزاد روند بهبودی بعد از تولد نوزاد را تسریع می‌کند.
3. ممکن است به شما در بازگشت به وزن قبل از بارداری کمک کند.
4. شیردهی خطر ابتلا به سرطان پستان را کاهش می‌دهد و همچنین ممکن است در کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان و دیابت نیز مؤثر باشد.
5. شیردهی نوزاد از افسردگی پس از زایمان و استرس شما را کاهش می‌دهد.
6. کاهش خطر بیماری‌هایی چون دیابت نوع 2، پوکی استخوان، آرتریت روماتوئید، بیماری‌های قلبی

اینها تنها بعضی از فواید تغذیه با شیر مادر برای نوزاد هستند.

نکات و توصیه‌هایی برای زیاد شدن شیر مادر

برای زیاد شدن شیر مادر چه بخوریم؟

حال که با فواید شیر مادر برای نوزاد آشنا شدید احتمالاً می‌خواهید درباره راه های افزایش شیر مادر و مقوی شدن شیر مادر بدانید. به‌طورکلی هرچه کودک شما بیشتر از شیر شما تغذیه کند، میزان تولید شیر نیز بیشتر می‌شود. از یک برنامه دقیق پیروی نکنید بلکه فقط مواقعی که کودکتان گرسنه بود و درخواست کرد، به او شیر بدهید. هرگاه شیر یکی از سینه‌ها خالی شد، سینه دیگر را برای شیردهی به کار ببرید؛ دقت داشته باشید که از شیر دادن بیش از حد هم باید خودداری کنید و درواقع زمان مناسب برای شیر دادن هر یک و نیم ساعت تا سه ساعت یک بار می باشد و از شیردادن بیش از حد هم باید خودداری کرد.

دریافت آب کافی نیز در افزایش تولید شیر بسیار اهمیت دارد. این ایده خوبی است که همیشه هنگام شیر دادن به نوزاد یک بطری آب در کنار خود داشته باشید. نوع تغذیه مادران شیرده برای افزایش شیر بسیار نقش دارد. برای زیاد شدن شیر و بهره مندی بیشتر از مزایای شیر مادر استفاده از مواد غذایی زیر توصیه می‌شود:

• جو حاوی مقدار زیادی آهن است. یک کاسه جو دوسر جو همچنین می‌تواند به آرامش شما کمک کند. هردوی این‌ها به زیاد شدن شیر مادر کمک می‌کنند. همچنین از دلستر هم جهت افزایش شیر میتوان کمک گرفت علی الخصوص دلسترهای تلخ یا بدون اسانس.
• سیر فواید زیادی برای سلامتی دارد، ازجمله زیاد شدن شیر مادر. همچنین طعم فوق‌العاده‌ای به غذای شما می‌بخشد.
• مقدار زیادی سبزیجات مانند هویج و سبزیجات با برگ تیره مصرف کنید. این‌ها نه‌ تنها باعث افزایش شیر در بارداری و بعد از زایمان می‌شوند، بلکه مزایای بی‌شمار دیگری نیز برای سلامتی شما دارند.
• از دانه‌های کنجد استفاده کنید. کنجد به مقوی شدن شیر مادر و افزایش مقدار آن کمک می‌کند.
• مادرانی که تمایل به استفاده از کله پاچه داشته باشند می توانند جهت افزایش شیر از سیرابی بیشتری تغذیه کنند
• قلم گوسفندی و گوساله نیز در افزایش شیر کمک کننده است.
• ترکیبات شیرافزای موجود در داروخانه های معتبر هم بی تاثیر نیستند.

ولی نکته ای که در پایان باید به آن مجددا تاکید کرد این هست که مهمترین عامل افزایش شیر مادر مکیدن شیرخوار است.

برای مقوی شدن شیرمادر چه بخوریم؟

برای مقوی شدن شیر مادر ممکن است روزانه به 2 تا 3 وعده غذایی اضافی نیاز داشته باشید. به‌عنوان‌مثال می‌توانید از میوه و ماست برای میان وعده یا یک تکه اضافی نان تست هنگام صبحانه و یک لیوان شیر اضافی هنگام شام استفاده کنید.

نوشیدن مایعات فراوان حائز اهمیت است. آب سالم‌ترین گزینه است. شیر کم‌چربی نیز انتخاب خوبی است. شیر می‌تواند کلسیم و سایر مواد مغذی مورد نیاز شما و را فراهم کند و در چرب شدن شیر مادر نیز مؤثر است. به مصرف مولتی‌ویتامین حاوی اسیدفولیک نیز همچنان ادامه دهید.

* بهترین قرص مولتی ویتامین در دوران شیردهی کدام قرص است؟

آیا کودک من به‌جز شیرمادر به چیزی نیاز دارد؟

شیر مادر مقادیر بسیار کمی ویتامین D دارد که برای رفع نیازهای کودک شما کافی نیست. برای جبران این کمبود، معمولاً قطره‌های ویتامین D کودک توصیه می‌شود. نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌شوند نیاز به مصرف روزانه مکمل ویتامین D 400 IU در هفته 2 تا 4 زندگی دارند. در حدود 6 ماهگی نیز بهتر است در کنار شیردهی، غذاهای نیمه جامد را برای کودک خود آغاز کنید و برای از ترکیبات آهن و مولتی ویتامین طبق نظر پزشک کودکتان استفاده کنید. در مواردی ممکن است نیاز به تغدیه همزمان شیرمادر و شیرخشک باشد.

نکات مهم و پایانی 

در پایان، چند نکته مهم درباره فواید شیر مادر برای نوزاد را به صورت موردی بررسی می‌کنیم:

• تأمین کامل نیازهای تغذیه‌ای نوزاد: شیر مادر تمام مواد مغذی لازم برای رشد و تقویت سیستم ایمنی را دارد.
• تقویت رشد مغزی و شناختی: ترکیبات خاص شیر مادر به رشد هوش و تمرکز نوزاد کمک می‌کند.
• افزایش ایمنی بدن: آنتی‌بادی‌های موجود در شیر مادر نوزاد را در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها محافظت می‌کنند.
• بهبود خواب و آرامش نوزاد: به دلیل وجود هورمون‌های طبیعی تنظیم‌کننده خواب.
• کمک به رشد سالم استخوان‌ها و دندان‌ها: به‌خاطر جذب بالای کلسیم و ویتامین D.تقویت پیوند عاطفی مادر و نوزاد: تماس پوستی و ارتباط چشمی در هنگام شیردهی باعث احساس امنیت در نوزاد می‌شود.
• کاهش خطر آلرژی و چاقی در آینده: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، کمتر در معرض ابتلا به آلرژی‌ها و چاقی دوران کودکی هستند.

نتیجه‌گیری: تغذیه با شیر مادر نه‌تنها بهترین منبع تغذیه برای نوزاد است، بلکه پایه‌گذار سلامت جسمی، روانی و عاطفی او در سال‌های آینده زندگی محسوب می‌شود.