عوارض و فواید مصرف همزمان شیرمادر و شیرخشک
دادن شیرخشک همراه شیرمادر یک نوع از تغذیه نوزاد است که گاهی توسط والدین یا پزشک انتخاب میشود. مثلاً اگر شیرمادر کم باشد یا اگر مادر بیمار شده و یا دچار زخم سینه شده و تا درمان شقاق سینه ، استفاده از شیرخشک در کنار شیرمادر می‌تواند گزینه‌ای کاملا مناسب و بی‌خطر باشد. مزایای تغذیه با شیرمادر بسیار مهم هستند و بطور کامل در مقاله دیگری به این موضوع پرداخته‌ایم. در این مقاله قصد داریم به‌طور کامل به موضوع تغذیه نوزاد با شیرخشک و شیرمادر به‌طور همزمان، بپردازیم و درباره مزایا و عوارض مصرف همزمان شیرمادر و شیرخشک آن صحبت کنیم.
با نصب اپلیکیشن گهواره به ابزارهای بسیار کاربردی فرزند پروری از جمله تغذیه نوزادی و مراقبت‌های مربوط به او دسترسی پیدا کرده و با دیگر مادران تبادل نظر می‌کنید. همچنین ابزارهای دیگر، مقالات و ویدئوهای آموزشی زیادی وجود دارد که می‌توانید از آنها بهره‌مند شوید.
استفاده از شیرخشک در کنار شیرمادر در چه مواردی انجام میشود؟
مزایای تغذیه با شیر مادر به حدی زیاد است که آکادمی اطفال آمریکا (AAP) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) اکیداً توصیه می‌کنند که برای چهار تا شش ماه اول، منحصراً از شیر مادر استفاده کنید و بعدازآن در کنار معرفی غذای جامد به نوزاد، همچنان شیردهی را تا یک سال یا حتی بیشتر ادامه دهید و به‌تدریج کم کنید. بااین‌وجود برخی از افراد به دلایلی تصمیم به دادن شیر خشک همراه شیر مادر می‌گیرند؛ مهم‌ترین این دلایل عبارت‌اند از:
فرزند شما دارای مشکلات پزشکی است
اگر کودک شما زودرس یا با شرایط پزشکی خاص به دنیا آمده باشد، ممکن است به چیزی بیش از شیر مادر نیاز داشته باشد. استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر می تواند به وزن گیری بهتر این نوزادان کمک کند. در این مقاله با بهترین شیر خشک برای وزن گیری نوزاد بیشتر آشنا شوید.
اگر شیرمادر کم باشد
کاهش شیر می تواند برای هر زنی اتفاق بیفتد. به‌طورکلی خود فرایند شیردهی به نوزاد می تواند باعث افزایش شیرمادر در پستان شود؛ اما در برخی از افراد به دلایلی نظیر داشتن سابقه جراحی بر روی پستان یا شرایط پزشکی خاص، ممکن است در روند تولید شیر مادر اختلال ایجاد شده باشد. اگر شما یا پزشکتان احساس کردید که نمی‌توانید شیر کافی برای تأمین نیاز کودکتان تولید کنید، دادن شیر خشک همراه شیر مادر گزینه خوبی است.
می‌خواهید فعالیت‌های اجتماعی‌تان را از سر بگیرید
گاهی اوقات شما تصمیم می‌گیرید که به سر کار خود برگردید یا دیگر فعالیت‌هایتان را از سر بگیرید. در این شرایط ممکن است پمپاژ سینه در محل کار بسیار دشوار یا استرس‌زا باشد، یا ممکن است به‌محض بازگشت به فعالیت‌هایتان، با کاهش شیر مواجه شوید. اگر نمی‌توانید میزان شیر مورد نیاز نوزاد را برای این مواقع در فریزر ذخیره کنید، استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر می تواند نیاز کودکتان را برطرف کند و شرایط شما را تسهیل کند.
شریک زندگی شما می‌خواهد در تغذیه نوزاد مشارکت کند
شریک زندگی شما ممکن است بخواهد در برنامه تغذیه نوزاد مشارکت کند. شما نیز ممکن است بخواهید از این مسئولیت‌پذیری استقبال کنید تا فرصت بیشتری برای خودتان داشته باشید. برای این مواقع هم می‌توانید از شیر خودتان که پمپ و ذخیره کرده‌اید، استفاده کنید و هم می‌توانید از شیر خشک استفاده کنید.
شما چند قلو دارید
به‌طورکلی تغذیه دوقلو یا سه‌قلو و یا به‌طورکلی چند قلوها با شیر مادر می تواند یک چالش بزرگ باشد. اگرچه این کار شدنی است اما می تواند شرایط را برای شما سخت کند. علاوه بر اینکه باید مقدار زیادی شیر تولید و نگهداری کنید، دائماً هم باید در حال تغذیه نوزادانتان باشید. شما در این شرایط ممکن است روزی چند بار به استراحت (ازنظر جسمی و روحی) احتیاج داشته باشید و استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر می تواند در مدیریت این شرایط به شما کمک کند.
ممکن است فقط یک انتخاب شخصی باشد
برخی از والدین بدون هیچ دلیل خاصی، تصمیم می‌گیرند که فقط برخی اوقات تغذیه با شیر مادر را انجام دهند و بقیه مواقع، از شیر خشک استفاده می‌کنند.
گاهی اوقات پزشک این کار را توصیه می‌کند
اگرچه اکثر پزشکان در اکثر مواقع، توصیه به شیردهی نوزاد دارند، اما در مواقع خاصی ممکن است استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر را توصیه کنند:
- اگر مادر دچار عفونت خاصی شده است و یا از داروهای خاصی استفاده می‌کند (تا پایان درمان توصیه میشود که شیردهی متوقف شود و یا روال آن تغییراتی پیدا کند).
- اگر نوزاد شما در چند روز اول زندگی بیش از 10٪ از وزن بدن خود را از دست بدهد.
- اگر فرزند شما بعد از چند روز اول به‌آرامی وزن گیری می‌کند.
- اگر کودک شما در یک دوره 24 ساعته کمتر از شش پوشک را خیس می‌کند.
- اگر نوزاد شما بسیار بی‌قرار است و بعد از تغذیه راضی به نظر نمی‌رسد.
نکاتی برای شروع تغذیه همزمان نوزاد با شیرمادر و شیرخشک
دادن شیر خشک همراه شیر مادر چه به انتخاب خود والدین باشد و چه به صلاحدید پزشک، کاری کاملاً ممکن و بی‌خطر است. درهرحال تغذیه همزمان با شیر مادر و شیر خشک به‌مراتب بهتر از محرومیت کامل نوزاد از شیر مادر است. بااین‌وجود لازم است به تفاوت شیر مادر با شیر خشک و نکات زیر توجه کنید:
- تغذیه همزمان نوزاد با شیرمادر و شیرخشک را تا جای ممکن به تعویق بیندازید
بهتر است این کار را حداقل تا 4 تا 8 هفتگی کودک به تعویق بیندازید. شروع زودتر، می تواند ذخایر شیر شما را تحت تأثیر قرار دهد. در این مدت علاوه بر اینکه کودک از مزایای تغذیه با شیر مادر بهره‌مند میشود، شما نیز می‌توانید ذخایر مناسبی از شیر خود تهیه و فریز کنید.
- در مورد نوع شیر خشک مناسب برای نوزادتان با پزشک مشورت کنید
برای انتخاب بهترین شیرخشک کمکی برای نوزاد با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. اکثر پزشکان یک شیرخشک غنی‌شده با آهن را در طول سال اول زندگی نوزاد توصیه می‌کنند. اگر کودک شما پس از شروع مصرف شیر خشک، دچار بثورات پوستی، استفراغ، اسهال، گریه بیش‌ازحد، نفخ یا گاز معده شد، ممکن است نشانه آلرژی باشد. استفاده از آن شیر خشک را متوقف کرده و به پزشک کودکتان اطلاع دهید تا نوع دیگری از شیر خشک را به شما پیشنهاد دهد.
- دادن شیر خشک همراه شیر مادر را به‌صورت تدریجی شروع کنید
قبل از بازگشت به محل کار یا وقتی می‌خواهید شیر مادر را به هر دلیل دیگری کاهش دهید، سعی کنید به‌تدریج دفعات شیردهی را کاهش دهید. این کار باعث میشود دچار ورم پستان نشوید و سینه‌های شما نشتی نداشته باشد. سعی کنید هفته‌ای یک وعده از شیردهی نوزاد را در ساعت خاصی حذف کنید و شیر خشک را جایگزین آن کنید. ساعاتی را انتخاب کنید که به آنها نیاز دارید، مثلاً ساعتی که قرار است در آن ساعت، سر کار باشید.
بدن شما به‌طور روزانه شیر مادر را بر اساس مفهوم عرضه و تقاضا تولید می‌کند. حدود سه روز تا هفت روز طول خواهد کشید تا سینه‌های شما به وضعیت جدید عادت کند و دیگر در آن زمان از روز، شیر کمتری تولید خواهد کرد. ولی شما همچنان در بقیه ساعات روز، مقدار کافی از شیر را تولید می‌کنید. تغذیه با شیر مادر هنگام بازگشت از کار، راهی دوست‌داشتنی است برای اینکه شما و نوزادتان را بعد از جدا شدن چندساعته از یکدیگر، مجدداً به هم وصل کند.
* علت تغییر رنگ شیر مادر چیست؟ | معرفی رنگ شیرهای خطرناک
آیا میشود شیرمادر را با شیرخشک مخلوط کرد؟
- اگرچه شما می‌توانید در همان شیشه شیری که شیرخشک درست می‌کنید، شیر خودتان را هم بریزید، اما مخلوط شیر مادر با شیر خشک کار درستی نیست؛ شما به دلایل ایمنی مجاز نیستید که شیر مادر را با پودر شیر خشک مخلوط کنید و به کودک بدهید. شما باید برای آماده کردن شیر خشک، درست بر طبق دستورالعمل روی بطری آن عمل کنید.
- حتی شیر خشک آماده‌شده را هم با شیر مادر مخلوط نکنید، زیرا اگر کودک شیشه شیر را تمام نکند، منجر به هدر رفتن شیر شما میشود. در صورت امکان، ابتدا شیر خود را به او بدهید، سپس تغذیه با شیر خشک را انجام دهید.
- به کودکتان برای سازگار شدن با شرایط جدید زمان بدهید
- هرگاه استفاده از شیرخشک در کنار شیر مادر را آغاز کردید، مواردی وجود دارد که لازم است به آنها توجه کنید.
- ممکن است کودک شما از گرفتن بطری امتناع کند، به‌خصوص اگر خودتان این کار را انجام دهید. بهتر است از شریک زندگی یا شخص دیگری بخواهید که این کار را انجام دهد.
- نکته دیگر این است که کودک خود را در موقعیتی متفاوت از زمان شیردهی معمول قرار دهید. کودک خود را در حالتی قرار دهید که از شما دور شود و به سینه‌های شما نزدیک نباشد. این ممکن است باعث شود کودک شما به شیوه جدید تغذیه عادت کند.
- برخی از نوزادان ممکن است به دلیل اینکه از طعم یک شیر خشک خوششان نمی‌آید و یا در استفاده از یک شیشه شیر خاص مشکل دارند، از خوردن شیر خشک امتناع می‌کنند. پس بهتر است راه‌های دیگری را هم امتحان کنید و زود ناامید نشوید.
- ازآنجاکه کودک شما شیر مادر را راحت‌تر از شیر خشک هضم می‌کند، زودتر برای وعده بعدی درخواست می‌کند. ممکن است آنها بعد از تغذیه با شیرخشک به‌سرعت قبل گرسنه نشوند و این موضوع جای نگرانی ندارد.
- گاهی اوقات قضیه برعکس میشود؛ نوزاد به خوردن شیر خشک عادت می‌کند و از گرفتن سینه مادر امتناع می‌کند. مکیدن پستان مادر نسبت به شیشه شیر کار سخت‌تری است؛ به همین علت است که اکثر نوزادان بعد از مدتی، خوردن شیر خشک را ترجیح می‌دهند.
- اضافه کردن شیر خشک به رژیم غذایی کودک ممکن است باعث تغییر رنگ و قوام مدفوع کودک شود، به عنوان مثال ممکن است رنگ آن تیره‌تر شود و بوی قوی‌تری نسبت به گذشته داشته باشد. همچنین ممکن است کودکتان بعد از دادن شیر خشک، دفعات کمتری دفع مدفوع داشته باشد که این‌ها کاملاً طبیعی هستند.
در مورد روش صحیح شیر خشک دادن به نوزاد در این مقاله بیشتر بخوانید
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.