یبوست بارداری و راه درمان آن
در دوران بارداری زنان به دلیل تغییرات هورمونی پیش آمده بیشتر از هر زمان دیگری ممکن است دچار یبوست شود. این عارضه در واقع باعث تغییر عادت سیستم گوارشی بدن و کم تحرکی روده‌ها شده که منجر به دفع سخت مدفوع می‌شود. افزایش آگاهی مادران در زمینه سبک زندگی سالم می‌تواند سهم بسزایی در پیشگیری از یبوست شدید بارداری داشته باشد که در ادامه بیشتر در موردش توضیح خواهیم داد.
با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.
علت و عوامل ایجادکننده یبوست بارداری
در بروز عارضه یبوست بارداری علت‌های مختلفی نقش دارند. یکی از آنها کاهش حرکت روده‌ها است که ناشی از افزایش ترشح هورمون پروژسترون بارداری است. کندی حرکت روده‌ها باعث طول کشیدن زمان حضور مواد غذایی در روده و درنتیجه خشک و سفت شدن مدفوع می‌شود. با پیشرفت بارداری به‌علت بزرگترشدن رحم و جنین روده‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند و احتمال بروز یبوست بالاتر می‌رود. همچنین تغذیه نامناسب و ویارهای خاص می‌تواند در ایجاد یبوست نقش داشته باشد. یبوست می‌تواند یکی از عوارض مصرف آنتی‌بیوتیک در بارداری و مکمل‌ها مثل آهن نیز باشد.
عوامل تشدید کننده یبوست حاملگی کدامند
عوامل و رفتارهایی وجود دارند که می‌توانند باعث تشدید یبوست حاملگی شوند. ازجمله مصرف بعضی داروها و مکمل‌ها.
آهن که یکی مکمل‌های ضروری دوران بارداری است، در ایجاد و شدت یبوست موثر است. در مواردی ممکن است پزشک دوز قرص آهن مصرفی شما را کم کند. کم تحرکی و عدم فعالیت نیز از عامل‌های مهم ایجاد کننده و تشدید کننده یبوست هستند. انتظار نداریم مادر باردار یکباره ورزش حرفه‌ای را شروع کند، اما داشتن پیاده روی ساده روزانه هم می‌تواند در کاهش عوارض یبوست کمک کند. ویارهای خاص، مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده مثل انواع ساندویچ و پیتزا، ماکارونی، شیرینی‌ها نیز افزایش دهنده یبوست هستند. مثل همیشه توجه هر بیشتر به سلامت خوراک روزانه عامل مهمی در پیشگیری، کاهش و درمان یبوست‌های بارداری می‌باشد.
خطرات یبوست در بارداری برای جنین چیست
مادرانی که دچار یبوست می‌شوند ممکن است این نگرانی را داشته باشند که آیا یبوست و تحت فشار بودن بدن هنگام دفع برای جنین عوارضی دارد یا نه. یبوست در موارد خفیف خطری برای جنین ندارد اما بهتر است یبوست بارداری زودتر درمان شود زیرا با شدیدتر شدن این عارضه ممکن است مشکلاتی برای مادر و جنین بوجود بیاید. چون در یبوست بدن مادر کم آب شده و سیستم گوارش او عملکرد مناسبی ندارد، همچنین مادر خسته و دچار کمبود انرژی می‌شود، ممکن است املاح و مواد معدنی به حد کافی به جنین نرسد.
راه‌کارهای پیشگیری از یبوست در بارداری
یبوست بارداری در صورت شدید بودن، همچنین همراه بودن با خونریزی مقعد و یا دردهای شکم در بارداری می‌تواند، عارضه دردناکی باشد. ولی با رعایت نکات زیر قابل پیشگیری است.
- مصرف کافی مایعات
- اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های دارای کافئین
- افزایش مصرف غذاهای پرفیبر مثل انواع غلات مثل حبوبات، میوه و سبزی‌ها
- ورزش کردن و داشتن تحرک کافی
- استفاده از نان‌های سبوس‌دار مثل نان سنگک و نان جو
درمان یبوست بارداری چگونه انجام می‌شود
برطرف کردن یبوست بارداری بهبود بخشیدن به حرکت روده‌ها است. قدم اول برای درمان و رفع یبوست بارداری، اصلاح سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی است. مصرف ملین‌های گیاهی و دارویی در اولویت‌های بعدی قرار دارند. برای کمک به تنظیم حرکت روده‌ها و درمان سریع یبوست در منزل نکات زیر توصیه می‌شود:
- درطول روز به مقدار زیاد مایعاتی مثل آب، آب میوه و سوپ مصرف کنید
- مصرف آلو تازه، برگه و یا آب آلو خیس خورده و انجیر خشک توصیه می‌شود
- همراه سالاد از روغن زیتون استفاده کنید
- داشتن تحرک کافی و ورزش‌های سبک مثل پیاده روی و شنا در رفع یبوست بسیار موثر است
- در وعده صبحانه نان و عسل استفاده کنید
- در برنامه غذایی روزانه غذاهای پرفیبر مثل حبوبات و غلات، نان های سبوس دار، میوه و سبزیجات را بگنجانید
- مصرف غلات فرآوری شده مثل انواع شیرینی و نان سفید را محدود کنید
- درموارد یبوست شدید در بارداری با مشورت پزشک از ملین‌ها استفاده کنید
در مورد درمان سریع یبوست در منزل در این مقاله بیشتر بخوانید
غذاهای مناسب برای رفع یبوست بارداری
زمانی که فرد به یبوست در بارداری مبتلا است، سوپ و آش از مناسب‌ترین غذا ها برای کمک به رفع این عارضه می‌باشد. بهتر است غذاهای جامد و سنگین و انواع فست فود محدود شود. انواع سبزیجات به صورت خام مثل سبزی خوردن و همراه سالاد علاوه بر رساندن املاح ومواد معدنی مفید به بدن از کم آبی نیز جلوگیری می‌کند. مصرف غذاهای دارای فیبر زیاد نان و غلات کامل مثل نان جو و میوه هایی مانند بادام تازه، انجیر، مویز، گلابی و به برای رفع یبوست توصیه می‌شود. خوردن غذا در حجم کم اما دفعات بیشتر نیز در رفع این عارضه موثر است. مصرف پروبیوتیک‌ها که درواقع باکتری‌های مفید و کمک کننده به سیستم گوارش هستند، توصیه می‌شود و معمولا به صورت ماست‌های حاوی پروبیوتیک دربازار موجود هستند. داشتن الگوی تغذیه‌ای سالم در دوران بارداری یکی از آسان‌ترین روش‌های پیشگیری و درمان انواع عوارض شایع بارداری از جمله یبوست است.
درمان گیاهی یبوست در بارداری
داروهای گیاهی و طب سنتی همیشه یکی از گزینه‌های رفع یبوست در بارداری بوده است. داروهای طبیعی و گیاهی زیادی وجود دارند ازجمله پودرشیرخشت، ریشه قاصدک و... که ممکن است مصرف آنها برای رفع مشکل یبوست در زنان باردار بسیار مفید باشد. اما، مادران باردار و اطرافیان آنها حتما باید قبل از مصرف این گیاهان دارویی، برای اطمینان از ممنوعیت یا بی‌خطر بودن این درمان‌ها با پزشک و ماما خود مشورت کنند. بطور مثال استفاده از روغن کرچک در بارداری بدلیل ایجاد زایمان زودرس ممنوع می‌باشد. اگر درمورد درمان یبوست در بارداری با خاکشیر کنجکاو هستید، باید گفت خاکشیر بدلیل اثراتی که ممکن است روی نرم و باز شدن دهانه رحم در برخی زنان داشته باشد در بارداری خصوصا ماه‌های اول توصیه نمی‌شود.
یبوست در ماه نهم بارداری
ابتلا به یبوست در ماه نهم بارداری، عارضه‌ای بسیار شایع در بین خانم‌های باردار است، زیرا در ماه نهم بارداری جنین بزرگ شده است و فشار زیادی به احشاء بدن از جمله روده وارد می‌کند. شدید شدن یبوست در ماه نهم بارداری، غیر طبیعی نیست. اما حتما لازم است برای کنترل آن اقدامات و تمهیدات لازم را انجام دهید تا پس از زایمان به بواسیر و شقاق مقعدی (فیشر) مبتلا نشوید.
خوردن ملین‌ها در کنترل این عارضه موثر است. از جمله می‌توان به ترکیبات زیر اشاره کرد:
- ترکیب آب ولرم و روغن زیتون و خوردن آن به صورت ناشتا
- خیساندن انجیر خشک در آب به مدت 12 ساعت و خوردن این ترکیب به طور کامل به صورت ناشتا
- مصرف روزانه یک عدد کیوی
- خوردن سبزیجات فراوان
- استفاده مدام از روغن زیتون در رژیم غذایی
- استفاده از شربت خاکشیر
- استفاده از شربت M O M
- خوردن بادام زمینی
- خوردن کلم بروکلی بخارپز
- استفاده از گلابی و هلو
- استفاده از آلو
درمان دارویی یبوست در بارداری و مراجعه به پزشک
در مواردی که یبوست حاملگی شدید است و با درمان‌های خانگی و توصیه بهداشتی قابل رفع نباشد، نیاز است درمان دارویی ازجمله ملین‌ها زیر نظر پزشک شروع شود. مصرف دارو برای رفع یبوست در بارداری مثل هر عارضه دیگری به‌صورت خودسرانه ممنوع است. داروهایی که برای درمان یبوست زن حامله کاربرد دارد ملین‌ها هستند که به شکل‌های مختلف شربت یا پودر قابل حل در آب وجود دارند. انتخاب نوع دارو برای درمان یبوست در بارداری برعهده پزشک است و باید از مصرف دارو بدون نظر پزشک اجتناب کرد.
یکی از داروهای رایج درمان یبوست در بارداری استفاده از شربت هیدروکسید منیزیوم یا شیری منیزی است. یکی دیگر از داروهای رفع یبوست شربت لاکسی ژل است. مصرف لاکسی ژل در سه ماهه اول بارداری و بیماران کلیوی ممنوع است. بدلیل نبود تحقیقات کافی در مورد عوارض لاکسی ژل در بارداری بهتر است مصرف این دارو زیر نظر پزشک باشد. شربت لاکتولوز و پودر پسیلیوم نیز از دیگر ملین‌های رایج هستند. انتخاب نوع دارو برای درمان یبوست در بارداری برعهده پزشک است باید از مصرف هرنوع دارو بدون نظر پزشک در دوران بارداری اجتناب کرد.
مراجعه به پزشک در صورت ابتلا به یبوست شدید در بارداری
یبوست‌های مکرر و مزمن، همچنین بواسیر در بارداری و خونریزی مقعد در بارداری نیازمند مشاوره و پیگیری پزشکی است. پرولاپس رکتوم، هموروئید وشقاق از عوارض یبوست‌های طولانی و درمان نشده است. یبوست بسته به شدت و دفعات بروز نیازمند درمان‌های مختلفی است. این درمان‌ها شامل انواع درمان‌های گیاهی، خانگی و درمان دارویی است. با توجه به تغییرات مختلف جسمی و روحی که در بارداری برای مادر رخ می‌دهد، برای انتخاب روش درمان یبوست بارداری باید دقت کرد و از پزشک یا ماما کمک گرفت.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.