زایمان دیرتر از موعد و علت‌های آن

زایمان دیرتر از موعد به شرایطی گفته می‌شود که تا هفته 40 بارداری نشانه‌ای از زایمان در بدن مادر ظاهر نگردد. زایمان دیرتر از موعد می‌تواند سبب خسته یا مضطرب شدن مادر گردد. در ابتدای بارداری درمانگر شما بر اساس تاریخ آخرین قاعدگی، زمان زایمان شما را تخمین می‌زند. اما ممکن است زایمان شما دیرتر یا زودتر از موعد تعیین شده اتفاق بیفتد. چنین شرایطی کاملا طبیعی است. اما اگر حدود دو هفته بیشتر از موعد تعیین شده برای زایمان بگذرد و نشانه‌های تولد نوزاد در بدن مادر بروز ننماید، ما شاهد زایمان دیرتر از موعد می‌باشیم.

اکثر نوزادان بین هفته ۳۸ تا ۴۲ بارداری به دنیا می‌آیند. اگر پس از گذشتن از هفته ۴۲ بارداری، نوزاد به دنیا نیاید، زایمان دیرتر از موعد خواهد بود. از هر ۱۰ تولد بارداری آن‌ها زایمان دیرتر از موعد هستند.

علت‌های زایمان دیرتر از موعد

ممکن است شما به دلایلی دچار زایمان دیرتر از موعد شوید. اما علت به تأخیر افتادن زایمان هنوز به طور کامل مشخص نیست. زایمان دیررس به اعمال و رفتار شما طی بارداری بستگی ندارد. در این میان عواملی وجود دارند که می‌توانند مساعدکننده بروز زایمان دیرتر از موعد گردند. در ادامه به بررسی این عوامل خواهیم پرداخت.

1. بارداری و زایمان اول
2. سابقه زایمان دیرتر از موعد
3. سابقه زایمان دیرتر از موعد در خانواده شما
4. سابقه تولد دیرتر از موعد خودتان
5. پسر بودن جنین
6. چاق بودن بیش از اندازه مادر
7. تخمین نادرست تاریخ زایمان. در این شرایط ممکن است شما تاریخ اولین روز آخرین پریود خود را به درستی به خاطر نداشته باشید. از طرفی در برخی مواقع درمانگر به اشتباه براساس سونوگرافی های سه ماهه دوم و سوم تاریخ زایمان را تخمین می‌زند که سبب نادرست شدن تاریخ تخمین‌زده خواهد شد.
8. در موارد نادر، ممکن است علت بروز زایمان دیرتر از موعد وجود مشکلات جفت و جنین باشد. در هر صورت، علت هر چه باشد شما از بارداری طولانی خسته خواهید شد. اما بهتر است در نظر داشته باشید که زایمان دیرتر از موعد تا ابد ادامه نمی‌یابد و هر لحظه ممکن است زایمان شروع شود.

عوارض زایمان دیرتر از موعد

تحقیقات نشان می‌دهند که اگر بارداری تا هفته 41 یا 42 به طول بیانجامد، جنین در معرض عوارض جدی خواهد بود. از طرفی حین زایمان  نیز مشکلاتی برای مادر به وجود خواهد آورد. ضمنا باید در نظر داشته باشید که اگر زایمان حدود دو هفته بعد از موعد تخمین زده شده به طول بیانجامد، عوارض جدی به دنبال خواهد داشت. در ادامه به بررسی عوارض تاخیر در زایمان می‌پردازیم.

• ماکروزومی جنین؛ در این شرایط جنین از حالت عادی بزرگتر است. وزن زیاد جنین سبب می‌شود زایمان واژینال سخت شود و احتمال استفاده از وسایل کمک زایمانی افزایش می‌یابد. از طرفی ریسک زایمان سزارین افزایش می‌یابد. اگر زایمان طبیعی انجام شود احتمال گیر کردن شانه جنین در کانال زایمان افزایش می‌یابد. به این وضعیت دیستوشی شانه گفته می‌شود.
• سندرم پست مچوریتی؛ این سندرم با علائم کاهش چربی پوست، کاهش پوشش ورنیکس، کاهش پرز‌های مویی روی پوست، کاهش حجم مایع آمنیوتیک و دفع مکونیوم (مدفوع جنینی) توسط جنین، بروز می‌نماید. 
• الیگوهیدرامنیوس؛ کاهش بیش از حد حجم مایع آمنیوتیک را الیگوهیدرامنیوس می‌گوییم. این عارضه سبب می‌شود با هر انقباض زایمانی فشار زیادی به بندناف وارد شود و سبب ایجاد مشکل برای جنین گردد. از طرفی بر ضربان قلب جنین نیز تأثیر سوء دارد.
• افزایش دیسترس جنینی یا همان مشکلات تنفسی جنین و کاهش ضربان قلب جنین
• پارگی‌های شدید واژن
• عفونت
• خونریزی پس از زایمان
• اختلالات رشد یا توقف آن به دلیل نارسایی جفت
• افزایش احتمال جراحی زایمان سزارین
• مرده‌زایی

مراقبت‌های لازم برای زایمان دیرتر از موعد

پس از گذشتن از وقت زایمان تعیین‌شده برای شما، مراقبت‌ها آغاز خواهد شد. در طی معاینات روتین، که هر دو هفته یک بار تکرار می‌گردد، درمانگر شما به بررسی وزن جنین، اندازه او، ضربان قلب، وضعیت قرارگیری او، حجم مایع آمنیوتیک و حرکات او می‌پردازد. متدهای بررسی وضعیت جنین را در ادامه بررسی می‌نماییم.

• بررسی حرکات جنین؛ در این روش حرکات جنین شما بررسی می‌شود. خود شما در منزل می‌توانید با تمرکز کردن الگوی حرکات جنین خود را بسنجید. در نتیجه هر زمان احساس کنید که تعداد حرکات کمتر از حد معمول است، می‌توانید به درمانگر خود گزارش نمایید. در واقع کاهش حرکات جنین می‌تواند نشانه‌ای از زجر جنین باشد. هر زمان احساس کردید حرکات جنین کاهش یافته، یک ماده غذایی شیرین میل کنید. به پهلوی چپ دراز بکشید و حرکات جنین را در نیم ساعت بشمارید. اگر از ۴ حرکت کمتر بود باید به پزشک خود گزارش دهید و بررسی شوید.
• تست NST؛ اگر بیش از یک هفته از زمان زایمان تعیین‌شده برای شما گذشته باشد، تست NST یا بررسی ضربان قلب جنین برای شما تجویز خواهد شد. در این روش ضربان قلب جنین حین حرکات او سنجیده می‌شود. در نتیجه در صورت بروز زجر جنین علائمی بروز خواهد کرد.
• تست CST؛ زمانی که رحم شما دچار انقباض می‌شود ضربان قلب جنین سنجیده می‌شود. این روش شرایط جنین حین زایمان را بررسی می‌نماید. در نتیجه شرایط زجر جنین مشخص خواهد شد.
• سونوگرافی بایوفیزیکال؛ ممکن است درخواست سونوگرافی بایوفیزیکال برای شما داده شود. در این سونو سطح فعالیت و سلامت جنین به علاوه حجم مایع آمنیوتیک سنجیده می‌شود. اندازه، وضعیت قرارگیری، سطح تنفس، ضربان قلب و حرکات جنین با سونوگرافی سنجیده می‌شود. از طرفی حجم مایع آمنیوتیک نیز سنجیده خواهد شد. زیرا سطح مایع آمنیوتیک در زایمان دیرتر از موعد بسیار مهم است. ضمنا سایز و موقعیت جفت هم سنجیده می‌شود. بررسی جفت از این نظر حائز اهمیت می‌باشد که جفت مواد غذایی و اکسیژن جنین را تأمین می‌کند.  
• القای زایمان؛ در برخی موارد تحریک یا القای زایمان انجام خواهد شد. القای زایمان یعنی تحریک بروز دردهای زایمانی به وسیله دارو.
• بررسی وضعیت سرویکس

روش القای زایمان در هنگام گذشتن از وقت زایمان

اگر تصمیم بر القای زایمان دیرتر از موعد گرفته شود برخی اقدامات برای شما انجام خواهد شد. یکی از روش‌های القای زایمان طبیعی، تجویز دارو برای تحریک دردهای زایمانی در رحم می‌باشد. اقدام بعدی تحریک دهانه رحم به وسیله سوند است. این عمل دردناک نبوده و خطری برای شما و جنین نخواهد داشت. از طرفی ممکن است درمانگر شما اقدام به پاره کردن کیسه آمنیوتیک نماید که سبب تحریک زایمان خواهد شد. 

در هر صورت درست است که زایمان دیرتر از موعد سبب نگرانی و استرس خواهد شد. اما بهتر است که آرامش خود را حفظ نمایید. تا زمانی که بررسی‌ها سلامت جنین را تأیید می‌نمایند جایی برای نگرانی نیست.