نارسایی دهانه رحم در بارداری چه نشانه‌هایی دارد؟

انتشار: شهریور ۱۳۹۹ | بروزرسانی: بهمن ۱۴۰۳
نارسایی دهانه رحم در بارداری

نارسایی دهانه رحم در بارداری، عدم توانایی دهانه ‌رحم (گردن رحم یا سرویکس) در حفظ جنین، در صورت عدم انقباضات رحمی یا زایمان، به دلیل نقص عملکردی یا ساختاری است. نارسایی دهانه رحم معمولاً بسته به شدت نارسایی، در اواسط سه ماهه دوم یا اوایل سوم رخ می‌دهد. در بعضی از خانم‌ها، دهانه رحم در دوران بارداری خیلی زود باز می‌شود یا کوتاه‌تر از حد طبیعی است. این شرایط می‌تواند در دوران بارداری مشکلاتی ایجاد کند. در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد که نارسایی دهانه رحم در بارداری چه نشانه‌هایی دارد و چگونه درمان می شود.

پادکست خلاصه مقاله نارسایی دهانه رحم در بارداری:

 

با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.

نارسایی دهانه رحم چیست؟

نارسایی دهانه رحم در بارداری، به این معنی است که دهانه رحم خیلی زود در دوران بارداری باز می‌شود، این اتفاق معمولاً بدون درد و انقباض است. اما علت پایین آمدن طول سرویکس یا نارسایی دهانه رحم چیست؟

نارسایی دهانه رحم، ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد. شایع‌ترین علت مادرزادی نارسایی دهانه رحم، نقص در رشد مجاری مولر(پیش‌ساز لوله‌های رحمی در دوران جنینی) است. 

در سندرم اهلرزدانلوس یا سندرم مارفان(یک اختلال ژنتیکی)، به دلیل کمبود کلاژن، دهانه رحم قادر به عملکرد مناسب نیست و منجر به نارسایی دهانه رحم می‌شود. نارسایی دهانه رحم، می‌تواند باعث زایمان زودرس و سقط جنین شود. زایمان زودرس، زمانی است که کودک شما قبل از هفته سی و هفتم بارداری متولد شود. سقط جنین، خاتمه یافتن حاملگی قبل از هفته بیستم است.

* مقاله سونوگرافی واژینال در بارداری را مطالعه کنید.

علائم نارسایی دهانه رحم چیست؟

سونوگرافی ترانس واژینال، یکی از روش‌های تشخیصی است که برای بررسی طول سرویکس به کار می‌رود. اگر نارسایی دهانه رحم دارید، ممکن است در اوایل بارداری علائمی نداشته باشید. برخی از خانم‌ها ممکن است از شروع هفته 14 تا 20 بارداری، احساس ناراحتی خفیف یا لکه‌بینی کنند. سایرعلائم نارسایی یا کوتاه شدن طول سرویکس در بارداری عبارتند از:

علائم نارسایی دهانه رحم چیست؟

اقدامات درمانی برای نارسایی دهانه رحم

  • غربالگری طول سرویکس (دهانه رحم) را در زنان دارای سابقه زایمان زودرس توصیه می‌کنند. اگر طول سرویکس کمتراز ۲۵ میلی‌متر باشد، پزشک یا مامای شما ممکن است سرکلاژ را توصیه کند. 
  • سرکلاژ، بخیه‌ای اطراف دهانه رحم است که آن را بسته نگه دارد. شما می‌توانید از اوایل هفته 13 تا 14 بارداری، سرکلاژ انجام دهید و حدود هفته 37 بارداری، سرکلاژ بریده و برداشته می‌شود.
  • در زنانی که فاقد سابقه زایمان زودرس هستند اما نارسایی دهانه ‌رحم به صورت تصادفی در سونوگرافی تشخیص داده می‌شود، به جای سرکلاژ، درمان با پروژسترون برای جلوگیری از زایمان زودرس صورت می‌گیرد.
  • پروژسترون یکی از هورمون‌های بارداری است که به جلوگیری از انقباضات رحمی و زایمان زودرس کمک می‌کند (همچنین توسط روش‌های مختلف به رشد کودک کمک می‌کند).  زنان مبتلا به نارسایی دهانه رحم، باید از درمان پروژسترون بهره‌مند شوند. افزایش هورمون پروژسترون در بارداری می‌تواند خطر زایمان زودرس را حدود یک سوم کاهش دهد. 

در چه مواردی، سرکلاژ برای مادران توصیه می‌شود

  • اگر در سونوگرافی ترانس واژینال، طول سرویکس کمتر از ۲۵ میلی‌متر باشد و بارداری تک قلویی داشته باشید، ممکن است سرکلاژ برای شما مناسب باشد.
  • شما سابقه سرکلاژ در بارداری قبلی داشته‌اید.
  • قبل از هفته سی و چهارم، زایمان زودرس خودبه‌خودی، با دهانه رحم کوتاه‌تر از 25 میلی‌متر و قبل ازهفته بیست و چهارم بارداری داشته‌اید. 
  • در این بارداری، دهانه رحم شما در سه ماهه دوم باز شده است.
  • اگر حاملگی دوقلویی دارید، حتی اگر دهانه رحم شما کوتاه‌تر از 25 میلی‌متر باشد، سرکلاژ توصیه نمی‌شود.

چه عواملی در ایجاد نارسایی دهانه رحم دخالت دارند؟

  • عمل جراحی روی دهانه رحم شما انجام شده است.
  • کوتاهی دهانه رحم در بارداری دارید. هرچه دهانه رحم کوتاه‌تر باشد، احتمال ابتلا به نارسایی دهانه رحم بیشتر است. ممکن است شما با یک دهانه رحم طبیعی ضعیف یا کوتاه متولد شده باشید؛ درنتیجه نارسایی دهانه رحم ممکن است ژنتیکی باشد. از علائم کوتاه شدن طول سرویکس، می‌توان به احساس فشار در ناحیه لگن، کمردرد نابه‌هنگام، گرفتگی خفیف شکم، تغییر در ترشحات واژن و ... اشاره کرد. علائم طول سرویکس کوتاه را جدی بگیرید. علائم سرویکس کوتاه می‌تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد.
  • صدماتی که به دهانه رحم در هنگام زایمان قبلی وارد شده است، می‌تواند باعث نارسایی دهانه رحم در بارداری بعدی شود.
  • ممکن است شما با اختلال در بافت همبند مانند سندرم Ehlers Danlos متولد شده باشید که باعث ایجاد کلاژن درون بافت‌های دهانه رحم شده و باعث ضعف آن می‌شود.
  • ممکن است شما در معرض DES (دی اتیل استیل بسترول) در رحم مادرتان قرار گرفته باشید.   DES  تا سال 1971 به زنان داده می‌شد، زیرا گمان می‌کردند از سقط جنین جلوگیری می‌کند. 
  • ممکن است ناهنجاری رحم داشته باشید. نشان داده شده که ناهنجاری‌های رحمی، بر ساختار دهانه رحم تأثیر نمی‌گذارد اما با زایمان زودرس مرتبط است.
  • اگر به شما گفته شده که در معرض خطر زایمان زودرس هستید یا هر یک از مشکلات دهانه رحم که در بالا ذکر شد دارید، مهم است که به‌طور مرتب در بارداری خود تحت نظر باشید. این نظارت شامل بررسی طول دهانه رحم شما خواهد بود.

چه عواملی در ایجاد نارسایی دهانه رحم دخالت دارند؟

خودمراقبتی مادر در صورت وجود نارسایی دهانه رحم برای داشتن بارداری موفق

  • به‌طور منظم مراقبت‌های دوران بارداری را انجام دهید. ویزیت‌های قبل از زایمان می‌تواند به پزشک یا مامای شما کمک کند، سلامت خود و جنینتان را کنترل کند. در طی جلسات، علائمی را که نگران‌کننده هستند ذکر کنید، حتی اگر به نظر ساده یا بی‌اهمیت باشد.
  • برای سفت شدن دهانه رحم در بارداری، یک رژیم غذایی سالم داشته باشید. در دوران بارداری به اسید فولیک، کلسیم، آهن و سایر مواد مغذی ضروری احتیاج دارید.  
  • اضافه وزن درست و اصولی طی بارداری داشته باشید. به دست آوردن وزن مناسب می‌تواند سلامت کودک شما را تضمین کند.  افزایش وزن 25 تا 35 پوند (حدود 11 تا 16 کیلوگرم) اغلب برای خانم‌هایی که وزن متناسبی قبل از بارداری دارند، توصیه می‌شود.
  • از مصرف مواد خطرناک خودداری کنید. مثلا اگر سیگار می‌کشید، باید ترک کنید. مصرف الکل و مواد مخدر نیز در طی بارداری مجاز نیستند. علاوه براین، قبل از مصرف هرگونه دارو یا مکمل (حتی داروهای بدون نسخه) با پزشک خود مشورت کنید.
  • اگر نارسایی دهانه رحم در بارداری دارید، در بارداری‌های بعدی در معرض خطر زایمان زودرس یا سقط هستید. اگر تصمیم به بارداری مجدد دارید، با پزشک خود صحبت کنید تا خطرات و کارهایی که می‌توانید برای پیشبرد یک بارداری سالم انجام دهید را به شما پیشنهاد دهد.