داروهای مجاز و غیرمجاز در دوران شیردهی کدامند

آیا تاکنون اسم داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی به گوشتان خورده است؟ گاهی ممکن است پزشکتان از شما بخواهد که به علت مصرف دارویی خاص شیردهی را متوقف کنید؛ یا اینکه به شما بگوید تا زمانی که شیردهی به نوزاد خود را ادامه می‌دهید، نمی‌توانید درمان خود را آغاز کنید. مصرف داروهای غیرمجاز به اندازه غذاهای ممنوع در شیردهی مهم هستند. برخی داروهای عیرمجاز و مجاز باعث کم شدن و بی‌کیفیت شدن یا افزایش شیرمادر می‌شوند. خوشبختانه داروهای ممنوع در دوران شیردهی بسیار محدود هستند و شما می‌توانید اکثر داروها را در صورت نیاز و پس از مشورت با پزشک، مصرف کنید. حتی خیلی از داروهای منع مصرف در شیردهی نیز جایگزین‌های بی‌خطری دارند که می‌توانید از آن‌ها بدون هیچ‌گونه نگرانی استفاده کنید.

لیست داروهای مجاز در دوران شیردهی

داروهای مجاز در دوران شیردهی آن‌هایی هستند که در صورت مصرف توسط مادر، باعث مسمومیت غذایی دوران شیردهی و یا دارویی او نشده و هیچ‌گونه آسیبی به کودک شیرخواره وارد نمی‌کنند. از داروهای مجاز در دوران شیردهی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مسکن‌های مجاز در دوران شیردهی شامل دوره‌های کوتاه مصرف پاراستامول، استیل اسیدسیلیک اسید (آ اس آ) و ایبوپروفن؛ دوزهای گاه‌به‌گاه مورفین و پتیدین.
• آنتی‌بیوتیک‌های مجاز در دوران شیردهی شامل آمپی‌سیلین، آموکسی سیلین، کلوکساسیلین و سایر پنی‌سیلین‌ها و اریترومایسین.
• داروهای ضد سل، داروهای ضد جذام
• داروهای ضد مالاریا (به‌جز مرفلوکین، فنسیدار)
• داروهای ضد انگل و ضد قارچ
• داروهای بازکننده ریه (برونکودیلاتور) مانند سالبوتامول برای درمان آسم
• کورتیکواستروئیدها
• آنتی‌هیستامین‌ها (می‌تواند سبب کاهش تولید شیر شود)
• ضد انعقادها مانند هپارین
• داروهای دیابت مانند انسولین (دوز آن در دوران شیردهی کاهش داده می‌شود)
• داروهای فشار خون
• دیگوکسین برای درمان مشکلات قلبی
• مکمل‌های غذایی ید، آهن و انواع ویتامین‌ها
• مصرف قرص معده در دوران شیردهی یا به‌طورکلی آنتی‌اسیدها، با دوز معمول مجاز است (به‌عنوان‌مثال رانیتیدین).
• مصرف برخی از داروهای روان‌شناختی و ضد تشنج نیز معمولاً مجاز است. مثلاً مصرف داروی ضد افسردگی در شیردهی می‌تواند مجاز باشد اما نه همه داروها. خیلی از مادرها می‌توانند تحت نظر پزشک از قرص آرام‌بخش در دوران شیردهی استفاده کنند. از داروهای ضد افسردگی مجاز در دوران شیردهی می‌توان به پاروکستین، سرترالین و آمی تریپتیلین اشاره کرد. در صورت مصرف می‌بایست نوزاد را تحت کنترل داشته باشید و در صورت بروز علائمی نظیر خواب‌آلودگی، سریعاً با پزشک مشورت کنید.
• سولفونامیدها، داپسون، سولفامتوکسازول + تریمتوپریم (کوتریموکسازول) و سولفادوکسین + پیریمامین (fansidar) نیز از داروهای مجاز در دوران شیردهی هستند، اما می‌بایست در صورت بروز زردی نوزادی مصرف داروی و یا شیردهی را قطع کنید.

لیست داروهای ممنوع در دوران شیردهی

داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی آن‌هایی هستند که در صورت مصرف توسط مادر، در شیر مادر وارد شده و می‌توانند به کودک آسیب برسانند؛ بنابراین در صورت مصرف آن‌ها، می‌بایست شیردهی به نوزاد قطع شود.

1. مصرف استامینوفن کدئین در دوران شیردهی ممنوع می‌باشد. برخی از داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی نیز حاوی کدئین هستند؛ بنابراین مصرف آن‌ها معمولاً مجاز نیست. گاهی اوقات در صورت مصرف داروهای حاوی کدئین، پزشک از مادر باردار می‌خواهد که وضعیت خواب و تغذیه نوزاد را بررسی کند. درصورتی‌که خواب‌آلودگی کودک افزایش یافت و یا الگوی تغذیه او به هم ریخت، می‌بایست شیر دادن به نوزاد را قطع کنید و با پزشکتان تماس بگیرید.
2. از دیگر داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی می‌توان به داروهای ضد سرطان و یا شیمی‌درمانی اشاره کرد. در زمان مصرف این داروها، شیردهی به نوزاد به‌طور کامل قطع می‌شود و تا چند ماه بعد از مصرف آن نیز نباید انجام شود. هنگام مصرف داروهای رادیواکتیو (مانند ید رادیواکتیو) نیز، شیردهی به‌طور موقت متوقف خواهد شد.
3. استروژن‌ها، ازجمله قرص‌های ضد بارداری حاوی استروژن، دیورتیکهای تیازید (ادرارآور) و ارگومترین به دلیل اینکه باعث کاهش تولید شیر می‌شوند، از داروهای منع مصرف در شیردهی هستند. در صورت نیاز، پزشکتان از درمان‌های جایگزین استفاده خواهد کرد.

راه‌های کاهش خطر داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی

تقریباً همه داروها در زمان شیردهی با درجات مختلف وارد شیر مادر می‌شوند. عوارض مصرف یک دارو توسط مادر بر روی نوزاد، به غلظت آن دارو در خون نوزاد و تأثیرات دارو بستگی دارد. برای کاهش خطر داروهای غیر مجاز در دوران شیردهی و همچنین داروهایی که محتاطانه باید مصرف شوند، موارد زیر را در نظر بگیرید:

• همه مادران باید بدانند که در هنگام شیر دادن به نوزاد قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه و یا با نسخه باید با پزشک خود مشورت کنند.
• از ایمن‌ترین داروهای موجود استفاده کنید. برخی داروها گزینه‌های دیگری دارند که برای مادران شیرده ایمن‌تر هستند. از دارویی که کمترین و ایمن‌ترین سطح دارو را به شیر مادر وارد می‌کند، استفاده کنید.
• از استفاده طولانی‌مدت از داروهای بدون نسخه خودداری کنید. سطح دارو ممکن است به‌سرعت در نوزاد به محدوده خطرناک برسد.
• در مورد بهترین زمان برای مصرف دارو از پزشک خود سؤال تا اثرات دارو بر روی کودک شما به حداقل برساند. بهترین زمان برای مصرف دارو در دوران شیردهی معمولاً بعد از تغذیه نوزاد با شیر مادر می‌باشد.
• مراقب عوارض جانبی دارو در نوزاد خود باشید. در صورت بروز علائمی چون نق زدن نوزاد، بثورات پوستی، تغییر در تغذیه یا الگوی خواب یا هرگونه علامت غیرعادی دیگری، فوراً با پزشکتان مشورت کنید.

مصرف داروهای گیاهی در دروان شیردهی

بسیاری از مادران شیرده می‌خواهند بدانند که آیا داروهای گیاهی جزو داروهای مجاز در دوران شیردهی هستند یا داروهای غیر مجاز. برخی از زنان شیرده از داروهای گیاهی برای زیاد شدن شیر خود استفاده می‌کنند. گیاهان متداول مورد استفاده برای این اهداف شامل رازیانه، شنبلیله یا انواع چای‌های گیاهی هستند؛ مانند هر دارویی، بدون مشورت با پزشک از گیاهان دارویی نیز استفاده نکنید. تأثیر بیشتر داروهای گیاهی بر روی نوزادان ناشناخته است. برخی از کارشناسان معتقدند که برخی از گیاهان ازجمله شنبلیله، رازیانه و گل‌گاوزبان ممکن است به کودک آسیب برسانند. گیاهان دارویی همچنین ممکن است باعث ایجاد واکنش‌های آلرژیک در مادر یا کودک شوند.

در مورد چای‌های گیاهی حتی احتیاط بیشتری نیز لازم است، زیرا میزان قوی بودن یک چای یا محصول گیاهی، به نحوه تهیه آن بستگی دارد. محاسبه مقدار واقعی گیاه به‌کاررفته هنگام تهیه چای، کار بسیار سختی است. برخی از افراد فکر می‌کنند که داروهای گیاهی جزو داروهای منع مصرف در شیردهی نیستند؛ درصورتی‌که گاهی گیاهان می‌توانند حتی خطرناک‌تر باشند.