عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد

شهریور ۱۴۰۱ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه

به اشتراک بگذارید

عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد از مشکلات بسیار مهمی ست که ذهن زنان باردار زیادی را درگیر کرده است به ویژه زنانی که دارای گروه خونی منفی هستند. گروه‌های خونی به انواع A ، B و O طبقه‌بندی شده و بسته به وجود یا عدم وجود Rh به ترتیب مثبت یا منفی قلمداد می‌شوند. ناسازگاری A-B-0 و Rh وقتی اتفاق می‌افتد که گروه خونی مادر با کودک متولد شده خود مغایرت داشته باشد. ممکن است گلبول‌های قرمز یک مادر در دوران بارداری به جفت یا جنین منتقل شود.

در این مقاله می‌خوانید:

علت ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد
عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد
علت استفاده از آمپول روگام در بارداری

علت ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد

ناسازگاری A-B-O هنگامی رخ می‌دهد که:

گروه خونی مادر نوع O و گروه خونی نوزاد B ، A یا AB است

گروه خونی مادر نوع A و گروه خونی نوزاد B یا AB است

گروه خونی مادر نوع B و گروه خونی نوزاد A یا AB است

ناسازگاری Rh هم هنگامی رخ می‌دهد که مادر خون Rh منفی داشته باشد و کودک خون Rh مثبت داشته باشد. درنتیجه بدن مادر نوعی پاسخ ایمنی ایجاد می‌کند طوری که انگار یک باکتری یا ویروس به جنین یا سلول‌های خونی نوزاد حمله کرده است. این پاسخ ایمنی نسبتاً کُند است و به ندرت در بارداری‌های اول یک مسئله‌ی جدی محسوب می‌شود. با این حال، در حاملگی‌های بعدی، ناسازگاری Rh خطر قابل‌توجهی ایجاد می‌کند.

عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد

همولیتیک در بارداری

از انواع عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد، می‌توان به همولیتیک و ناسازگاری rh و زردی اشاره کرد.در دوران بارداری، برخی از آنتی‌بادی‌های مادر از طریق جفت جنین منتقل شده و وارد گردش خون جنین می‌شوند. انجام این اتفاق ضروری است زیرا در زمان تولد، نوزادان فقط دارای سیستم ایمنی بدوی هستند و حضور آنتی‌بادی‌های مادر باعث می شود تا بالغ شدنِ سیستم ایمنی خودشان، از آنها محافظت شود. نکته‌ی منفی این است که آنتی‌بادی‌های مادر با هدف قرار دادن گلبول‌های قرمز خونی جنین‌، می‌توانند باعث همولیتیک (مشکلات انعقادی) در جنین شوند.

همولیتیک در بارداری

همولیتیک از عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد است. rh آنتی‌ژن‌های مختلفی دارد و معمولاً بیماری همولیتیک توسط آنتی‌ژن D آن ایجاد می‌شود، اگرچه سایر آنتی‌ژن‌های Rh نیز می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. همولیتیک در بارداری رخ می‌دهد که در آن مادر Rh منفی، فرزند RhD مثبت باردار می‌شود (کودکی که آنتی‌ژن D را از پدر به ارث برده است). در اثر پاسخ ایمنی مادر به آنتی‌ژن D جنین، آنتی‌بادی بر علیه آن تشکیل می‌شود (ضد D). این آنتی‌بادی‌ها معمولاً از نوع IgG هستند، که از طریق جفت منتقل شده و از این رو به گردش خون جنین وارد می‌شوند.

همولیتیک می‌تواند ناشی از ناسازگاری گروه خون ABO باشد و هنگامی بروز می‌کند که مادری با گروه خونی O با جنین با گروه خونی متفاوت باردار شود. سرم مادر حاوی آنتی‌بادی ضد A و ضد B است که معمولاً از جنس ایمونوگلوبین G است و بنابراین می‌تواند از جفت و همولیز جنین عبور کند.

همولیتیک ناشی از ناسازگاری گروه خونی، معمولاً شدیدتر از ناسازگاری Rh است. یک دلیل این است که گلبول‌های قرمز خون جنین در مقایسه با بزرگسالان، آنتی‌ژن‌های گروه خونی ABO کمتری را بیان می‌کنند. علاوه بر این، برخلاف آنتی‌ژن‌های Rh، آنتی‌ژن‌های گروه خونی ABO با انواع بافت‌های جنینی (و بزرگسالان) بیان می‌شود و شانس اینکه ضد A و ضد B، آنتی‌ژن‌های هدف خود را بر روی گلبول‌های قرمز جنین بهم متصل کنند را کاهش می‌دهد.

Rh خون چیست

رزوس (Rh)یک پروتئین ارثی است که در سطح گلبول‌های قرمز یافت می‌شود. اگر خون، پروتئین Rh داشته باشد گروه خونی مثبت و اگر خون شما فاقد پروتئین باشد، منفی ست.

Rh مثبت شایع‌ترین گروه خونی است. داشتن گروه خونی Rh منفی یک بیماری نیست و معمولاً بر سلامتی شما تأثیر نمی‌گذارد. با این حال، می‌تواند بر بارداری شما تأثیر بگذارد. در صورتی که Rh مادر منفی و کودک شما Rh مثبت (ناسازگاری Rh) باشد، بارداری شما نیاز به مراقبت ویژه دارد. کودک می‌تواند فاکتور Rh را از هر یک از والدین به ارث ببرد. درغربالگری سه ماه دوم بارداری، گروه خونی و فاکتور Rh بررسی و اقدامات لازم انجام می‌شود.

علت ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد

علت استفاده از آمپول روگام در بارداری

روگام یک محلول استریل شده از خون انسان است. فردی که Rh منفی دارد می‌تواند از طریق انتقال خون ناسازگار و یا در دوران بارداری و زمانی که کودکش از نظر خونی مخالف باشد، در معرض خون Rh مثبت قرار بگیرد. وقتی این اتفاق بیفتد، خون Rh منفی با ساختن آنتی‌بادی‌هایی که سعی در تخریب سلول‌های خونی Rh دارند، پاسخ خواهد داد. این موضوع می‌تواند باعث مشکلات پزشکی مانند کم خونی (گلبول‌های قرمز کم)، نارسایی کلیه یا شوک شود. تزریق آمپول روگام در بارداری می‌تواند از این واکنش تهاجمی بدن جلوگیری کند.

گروه خونی o مثبت و زردی نوزاد

از شایعترین عوارض ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد بروز زردی ست. در واقع بین گروه خونی O مثبت و زردی نوزاد یک ارتباط مستقیم وجود دارد. وقتی گروه خونی مادر o مثبت و نوزاد منفی باشد احتمال وقوع زردی افزایش می‌یابد. سلول‌های خونی مادر آنتی‌بادی‌هایی ایجاد می‌کنند که می‌توانند به سلول‌های خونی نوزاد حمله کرده و باعث زردی شوند. خطر این امر در نزدیکی یا هنگام زایمان بیشتر است.

ناسازگاری نوع خون با آزمایش خون در اوایل بارداری قابل پیشگیری است. اگر ناسازگاری Rh پیدا شود، یک درمان Rh ایمونوگلوبین، از حدود هفته 28 بارداری آغاز می‌شود. اگر ناسازگاری به درستی تشخیص داده نشود، ممکن است نوزاد دچار زردی شدید شود که منجر به آسیب مغزی می‌گردد. با وجود آنکه زردی می‌تواند عواقب جدی داشته باشد، با این حال متداول و قابل درمان است. با مشاهده‌ی اولین نشانه‌ی‌ ظهور رنگ زرد در پوست یا چشم، مراجعه به پزشکی ضروری است. ناسازگاری Rh و ABO منجر به زردی نوزاد می‌شود که از طریق هیدراتاسیون و فتوتراپی درمان می‌گردد. پتوهای مخصوص و سایر تجهیزات فتوتراپی به نوزاد کمک می‌کند تا بیلی روبین، که همان علت زردی ست، را بیرون کند.

سوالات رایج: