تعیین و پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد قبل از زایمان
اگرچه نوزادان با هر رنگ چشم، پوست و مویی، زیبا و دوست‌داشتنی هستند، با این وجود برای اکثر والدین پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد، بسیار هیجان‌انگیز است. رنگ چشم یک ویژگی ژنتیکی است که هر دو والد، در ایجاد آن نقش دارند. پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد کار چندان ساده‌ای نیست. از یک طرف، ژن‌های والدین ممکن است به طرق مختلفی با یکدیگر مخلوط شوند و رنگ چشم نوزاد را ایجاد کنند؛ پس تنها نمی‌توان بر اساس رنگ چشم مادر و پدر، پیش‌بینی دقیقی از رنگ چشم نوزاد داشت.
از طرف دیگر، رنگ چشمی که نوزاد شما با آن به دنیا می‌آید، به مرور زمان تغییر خواهد کرد؛ پس نباید زیاد دل‌بسته آن شوید! در ادامه این مقاله، اطلاعات بسیار مفیدی درباره نحوه شکل‌گیری رنگ چشم نوزادان و نقش ژنتیک در آن، خواهید یافت؛ پس با ادامه این مقاله همراه ما باشید.
چرا رنگ چشم نوزادان بعد از تولد تغییر می‌کند؟
قبل از پرداختن به موضوع پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد لازم است بدانید چرا رنگ چشم نوزادان تغییر می‌کند. برخی از نوزادان ممکن است با رنگ چشمان آبی خاکستری، طوسی، قهوه‌ای یا حتی مشکی به دنیا بیایند؛ اما والدین نباید زیاد به این رنگ وابسته شوند زیرا با برخورد نور به سلول‌های تولیدکننده رنگ در عنبیه، این رنگ به‌مرورزمان تغییر می‌کند. عنبیه بخشی از چشم است که در پشت قرنیه (بخش رنگی چشم) قرار دارد و در تعیین رنگ چشم نقش دارد. علاوه بر این، عنبیه اندازه مردمک را نیز تغییر می‌دهد تا میزان نور ورودی به چشم، تنظیم شود.
لازم به ذکر است که تغییرات رنگ چشم نوزاد معمولاً از روشن به سمت تیره است؛ به این معنا که اگر کودک شما در بدو تولد چشمان آبی داشته باشد، ممکن است رنگ چشم نوزاد به‌تدریج به سبز، فندقی یا قهوه‌ای تبدیل شود. اما اگر نوزادی با چشمان قهوه‌ای متولد شود، بسیار بعید است که رنگ چشم او به‌تدریج آبی شود؛ چون همانطور که گفتیم رنگ چشم نوزاد به‌تدریج تیره‌تر می‌شود نه روشن‌تر.
معمولاً این روند تغییر رنگ چشم نوزاد ممکن است تا شش ماه اول زندگی او ادامه داشته باشد، اما رنگ چشم ممکن است در برخی از بچه‌ها تا حدود سه سالگی نیز تغییر کند. در تعداد کمی از افراد (حدود 10%)، حتی ممکن است رنگ چشم تا بزرگسالی نیز تغییر کند.
رنگ چشم نوزاد چگونه تعیین می‌شود؟
در ارتباط با موضوع پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد لازم است بدانید به طور کلی، رنگ چشم توسط ملانوسیت ها تعیین می شود، سلول هایی که نقش آنها ترشح پروتئینی به نام ملانین است. اگر کودک شما چشم های آبی دارد، به این معناست که ملانوسیتهای چشم او فقط مقدار کمی ملانین ترشح می کنند. اگر کمی بیشتر ملانین ترشح کنند ، چشمان کودک سبز یا فندقی رنگ به نظر می رسند. و اگر کودک شما چشمان قهوه ای دارد، یعنی ملانوسیت های او مقدار زیادی ملانین ترشح می کنند. به گفته دانشمندان ، میزان تولید ملانوسیت ها توسط 15 ژن کنترل می شود که هر دوی والدین، در بروز هر یک از این ژنها مشارکت می کنند.
همانطور که گفتیم رنگ چشم کودک ترکیبی از ژن هایی است که از والدینشان به ارث می برند، که با توجه به تعداد و تنوع بالای این ژنها، پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد و تشخیص اینکه چشم نوزاد دقیقا چه رنگی می شود، کار ساده ای نیست. با این وجود، هنوز هم راههایی برای تشخیص تقریبی رنگ چشم نوزاد وجود دارد که ممکن است تا حدودی به واقعیت نزدیک باشد؛ مثلا:
- اگر هر دو والدین چشمان تیره داشته باشند، احتمال اینکه کودکشان نیز چشمان تیره داشته باشد، بسیار زیاد است.
- اگر هر دو والدین چشم آبی داشته باشند، احتمال اینکه کودکشان نیز چشم آبی داشته باشد، به طور قابل توجهی بیشتر است.
- اگر یکی از والدین چشمان قهوه‌ای داشته باشد و یکی از والدین چشم های آبی، احتمال اینکه رنگ چشم نوزاد آبی شود، 50/50 خواهد بود.
- البته این موضوع به هیچ وجه قطعی نیست و هنوز هم این احتمال وجود دارد که رنگ چشم نوزاد با والدینش متفاوت باشد. در قسمت بعدی، بیشتر به پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد پرداخته‌ایم.
چقدر احتمال دارد که رنگ چشم نوزاد با والدین تفاوت داشته باشد؟
سال‌ها رنگ چشم قهوه‌ای صفت "غالب" و رنگ چشم آبی صفت "مغلوب" در نظر گرفته می‌شد؛ به این معنا که اگر ژن رنگ چشم قهوه‌ای در کنار ژن رنگ چشم آبی قرار بگیرد، رنگ چشم قهوه‌ای می‌شود. اما دانش کنونی نشان داده است که تعیین رنگ چشم به همین سادگی نیست. رنگ چشم تحت تأثیر یک یا دو ژن نیست بلکه توسط چندین ژن تعیین می‌شود. به همین دلیل، داشتن رنگ چشم کاملاً متفاوت از هر یک از والدین، برای بچه‌ها چیز غیرقابل تصوری نیست. به عنوان مثال، اگرچه این اتفاق نادر است اما ممکن است پدر و مادری با چشم‌های آبی صاحب فرزندی با چشم‌های قهوه‌ای شوند! یا والدینی با چشم‌های قهوه‌ای صاحب فرزندی با چشم‌های آبی شوند. این پدیده به این دلیل رخ می‌دهد که رنگ چشم توسط چندین ژن تعیین می‌شود و اگر در خانواده‌های هر دو طرف، چشم‌هایی با رنگ متفاوت از شما و همسرتان وجود داشته باشد، ممکن است رنگ چشم نوزاد شما با خودتان متفاوت باشد. بنابراین، پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد بسیار پیچیده است.
آیا چشم‌های قهوه‌ای رنگ قوی‌تر هستند؟
به گفته پزشکان، افراد با چشم‌های آبی، خاکستری (طوسی) یا سبز نسبت به افرادی که دارای چشم‌های قهوه‌ای یا سیاه هستند، حساسیت بیشتری به نور دارند. درواقع، افرادی که چشم‌های روشن‌تری دارند اغلب از فوتوفوبیا یا حساسیت به نور رنج می‌برند که باعث می‌شود در معرض نور خورشید، چشمان خود را جمع کنند یا پس از مدتی نشستن زیر نورهای فلورسنت، احساس ناراحتی کنند. این حساسیت ناشی از این واقعیت است که چشم‌های روشن، رنگدانه های کمتری دارند. این رنگدانه ها از چشم در مقابل نورهای شدید نظیر نور خورشید، محافظت می‌کنند. پس طبیعی است که افرادی با چشم‌های روشن، حساسیت بیشتری نسبت به نورهای شدید داشته باشند.
اگر کودکانی با چشمان روشن دارید، آنها را تحت نظر داشته باشید و هرگاه احساس کردید که نور محیط زیاد است، یا نور را کم کنید یا به طریقی، از چشمان آنها محافظت کنید. البته همه کودکان بهتر است که هنگام خروج از منزل، از عینک آفتابی استفاده کنند تا از چشمان خود در برابر اشعه ماورا بنفش محافظت کنند؛ اما این مسئله در مورد کودکانی که چشمان روشن دارند، اهمیت بیشتری دارد. این نکته در مورد مراقبت از پوست نوزاد نیز مهم است. نوعی از عینک آفتابی را برای کودکتان بخرید که از چشمان او هم در برابر پرتوهای مضر UVB محافظت کند و هم از UVA. این نکات لازم است با پرستار کودک نیز هماهنگ شود. بنابراین، به این موضوع در انتخاب پرستار کودک نیز دقت کنید.
مراقبت چشمان نوزاد خود باشید
همه ما می‌دانیم که چشمان کودک شما هر رنگی که باشد، زیبا و منحصر به فرد خواهد بود. شاید شما دوست داشته باشید که رنگ چشم نوزاد یا مثلاً رنگ مو و پوست او روشن یا تیره باشد، ولی اندکی بعد از تولد او، متوجه خواهید شد که تنها چیزی که برایتان اهمیت دارد سلامتی و خوشبختی اوست. مهم است که در این زمان بر روی رابطه خود و فرزندتان متمرکز باشید و اهمیت بازی با نوزاد را فراموش نکنید.
درنهایت، همانطور که مطرح شد پیش‌بینی رنگ چشم نوزاد بسیار دشوار است. به هر حال، فارغ از این موضوع به یاد داشته باشید، چشمان کودک شما حساس است. بنابراین، یکی از نکات مهم در مراقبت اولیه از نوزاد این است که شما باید مراقب آنها باشید. در ماه‌های اولیه پس از تولد، ممکن است متوجه ترشحات جزئی از گوشه چشم کودکتان شوید. هنگام استحمام، این ترشحات را با دقت با یک پنبه خیس شده با آب گرم، پاک کنید. دوم، مراقب آنچه که کودکتان با آن بازی می‌کند، باشید. نوزادان کنترل عضلانی بسیار کمی دارند؛ بنابراین، غیر معمول نیست که آنها هر چیزی که در دستشان باشد را در چشم خود فرو کنند. آسیب‌های ناخواسته چشم در دوران نوزادی شایع است و در بعضی موارد، می‌تواند به مشکلات دائمی بینایی منجر شود. در عوض، اسباب بازی‌های بی‌خطر و با رنگ روشن را برای نوزاد انتخاب کنید که به تحریک بینایی او نیز کمک می‌کنند.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.