بهداشت دهان نوزادان و رعایت نکات لازم

توجه به بهداشت دهان نوزادان برای سلامتی کودک و سالم نگه ‌داشتن دندان‌ها برای بقیه عمر او بسیار مهم است. دندان‌های سالم به کودکان کمک می‌کند تا به‌ راحتی غذا بخورند و صحبت کنند. دندان‌های دوران نوزادی و کودکی به جهت‌گیری صحیح دندان‌های دائمی دوران بزرگ‌سالی و قرار گرفتن آن‌ها در موقعیت مناسب کمک می‌کنند. بعضی از دندان‌های کودکان ممکن است در سن 12 یا 13 سالگی با دندان‌های دائمی جایگزین می‌شوند.

رعایت بهداشت دهان و دندان نوزاد شامل تمیز کردن لثه نوزاد حتی قبل از رویش دندان‌ها در دهان می‌باشد. بعد از آنکه دندان درآوردن نوزاد فرارسید، می‌بایست علاوه بر لثه، دندان‌های کودکتان را نیز به ‌دقت تمیز کنید. تمیز نگه‌داشتن دندان‌ها و لثه‌های فرزندتان ساده‌ترین و مؤثرترین راه برای سالم نگه‌داشتن آن‌ها و پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان می‌باشد. در ادامه با مهم‌ترین مباحث مرتبط با بهداشت دهان نوزادان آشنا خواهید شد.

اهمیت رعایت بهداشت دهان و دندان نوزاد

توجه به تغذیه کودک یکى از اصول مهم در مراقبت اولیه از نوزاد و بهداشت دهان نوزادان است. باید دقت نمود در تغذیه کودک مواد لازم و کافى براى تشکیل دندان‌های سالم وجود داشته باشد. موادى چون کلسیم، فسفر و ویتامین‌های A و D بـراى تشکیل دندان‌ها ضرورى هستند. اىن مواد در غذاهایى نظیر شیر، تخم‌مرغ، سبزی‌ها و میوه‌ها وجود دارد و باید در برنامه غذایی مادران شیرده وجود داشته باشد. همچنین هنگامی‌ که کودک به غـذا خوردن می‌افتد این مواد در غـذاى روزانـه او موجود باشد.

نکته دیگر در مورد تغذیه کودک، پرهىز از مصرف بی‌رویه مواد قندى خصوصاً در بین وعده‌های غذایى است. موادى نظیر شکلات و نظایر آن باعث پوسیدگى دندان‌ها می‌شوند. تغذیه کودک با شیشه شیر خصوصاً با آب‌قند و مواد شیرین، باعث پوسیدگی دندان کودکان می‌شود. پوسیدگی دندان به‌ویژه در میان کودکانی که به خوابیدن با شیشه شیر عادت داده شده‌اند، به فراوانی دیده می‌شود.

مصرف داروها در هنگام دندان درآوردن نوزاد

قبل از پرداختن به موضوع بهداشت دهان نوزادان لازم است بدانید دوران شيرخوارگى دوره‌ای بسيار مهم در رشد و تحول کودک است. در اين دوران، طفل براى اولين بار غذاهاى جديد را می‌آزماید، دندان درمی‌آورد، می‌نشیند، می‌ایستد، راه می‌رود، شروع به حرف زدن می‌کند و هر روز زندگى او توأم با تحولى تازه است.

زمان دندان درآوردن نوزاد در افراد مختلف، متفاوت است. بعضى از اطفال زودتر و بعضى دیرتر دندان درمی‌آورند. معمولاً اولین دندان شیرى در سن 4 تا 13 ماهگى درمی‌آید و تا حدود 5/2 سالگى، کودک به‌ تدریج داراى 20 دندان شیرى می‌شود. به ‌طور معمول، ابتدا دندان‌های پیشین تحتانى و پس‌ از آن دندان‌های پیشین فوقانى درخواهند آمد. در صورتی ‌که طفل تا 13 ماهگی دندان درنیاورد، نیازمند بررسى است و باید به پزشک معرفى گردد.

قبل و به هنگام درآوردن هر دندان، علائم مختلفی مشاهده می‌شود نظیر آبریزش از دهان، گاز گرفتن و جویدن اشیا و گاه تغییر خلق‌ و خوی کودک. در بین مردم مرسوم است که دندان درآوردن نوزادان و اسهال، سرماخوردگی و تب را به هم ربط بدهند؛ البته این اعتقاد صحیح نیست. هرچند در هنگام دندان درآوردن خلق و حال مزاجى کودک اندکى تغییر می‌کند ولی اىن مشکلات همیشه به دندان درآوردن نوزاد مربوط نمی‌باشند؛ مواردی که همزمان با رویش اولین دندان ها ممکن است مشاهده شود گرم شدن مختصر بدن تا 38 درجه و یا شل شدن بیشتر مدفوع است ولی تب بالای 38 درجه یا اسهال یا علائم سرماخوردگی با رویش دندان ها ارتباطی ندارد.

مادران معمولاً وسایلى براى گاز گرفتن در اختیار کودکان قرار می‌دهند که به آن اصطلاحاً دندان‌گیر می‌گویند. دندان‌گیر از اسباب‌بازی‌هایی برای زمان تولد تا شش ماهگی کودک است که در این مورد اولا باید در انتخاب آن دقت شود تا مواد و رنگ آن‌ها از موادى که برای کودک زیان‌آور است، نباشد. ثانیاً باید در نظافت آن دقت نمود تا باعث انتقال بیماری در طفل نشود. بهتر است در هنگام دندان درآوردن، براى درمان خارش لثه نوزادان، دندان گیرهای استاندارد و خنک در اختیار طفل گذاشته شود. در این صورت نوزاد با عمل جویدن هم آشنا شده کم‌کم به خوردن غذاهاى جامد و نیمه جامد نیز علاقه مند خواهد شد.

* برای ثبت نام در کاملترین دوره مراقبت از نوزاد و کسب اطلاعات بیشتر کلیک نمایید:👈 دوره جامع مراقبت از نوزاد 

مسئله دیگر مصرف داروها در هنگام دندان درآوردن نوزاد و نیز قبل از 6 سالگى است. قطره آهن که به‌عنوان مکمل به طفل داده می‌شود اگر به‌درستی مصرف نگردد می‌تواند باعث سیاه شدن دندان‌ها گردد. هرچند سیاه شدن دندان های شیری هم به مراتب کم اهمیت تر از عدم مصرف آهن به این دلیل می باشد.  برای کاهش احتمال سیاه شدن دندان ها قطره آهن را حتی المقدور باید در عقب زبان کودک ریخت تا با دندان‌ها تماس نداشته باشد و میتوان به مقدار کم بعد از مصرف آن باید به طفل آب داده شود و دندان‌های او پاک گردد. البته لازم به ذکر است اگر سن کودک بالای 8 ماه باشد میتوان بعد از قطره ی آهن مرکبات هم استفاده شود تا هم احتمال سیاه شدن و احساس طعم بد آهن کم شود و هم ویتامین ث موجود در مرکبات به جذب آهن کمک می کند. استفاده از مسواک های انگشتی هم در جلوگیری از سیاه شدن دندان ها موثر است. داروهایى مثل تتراسیکلین نیز در سن قبل از 8 سالگى می‌تواند باعث رنگ گرفتگى دندان‌ها شود؛ بنابراین باید به والدین آموزش داده شود از مصرف خودسرانه داروها خوددارى کنند.

با اپلیکیشن گهواره، هر هفته در جریان تغییرات و نیازهای کودکت قرار بگیر.هر روز یک پیام مشاور متناسب با سن کودکت دریافت کن. قد و وزن کودکت رو هر ماه وارد کن تا بهت بگیم رشد کودکت مناسب هست یا نه.

نصب اپلیکیشن گهواره

سن شروع مسواک زدن کودکان

در ارتباط با بهداشت دهان نوزادان، معمول است که می‌گویند سن شروع مسواک زدن کودکان زمانی است که اولین دندان جوانه می‌زند. این کار تا حدود سن 3 سالگى که طفل بتواند به‌طور مستقل مسواک بزند، توسط والدین انجام می‌شود.

روش مسواک زدن کودک این‌گونه است که ابتدا پس از هر وعده غذا خوردن، دندان‌های او را با یک گاز تمیز پاک کنند. سپس با کمک مسواک انگشتی دندان‌ها و لثه کودکتان را مسواک بزنید. به‌تدریج که طفل می‌تواند مسواک به دست گیرد، به دست او مسواک بدهید و او را به این کار تشویق کنید. بچه‌ها رفتار بزرگ‌ترها و والدین را تقلید می‌کنند؛ بنابراین یکى از روش‌های مؤثر یاد دادن مسواک زدن به بچه‌ها این است که خود والدین نیز دندان‌های خود را به‌طور مرتب در جلوى کودک مسواک بزنند.

براى جلب همکارى کودک در این مورد، روش‌های مختلفى وجود دارد؛ مثلاً می‌توان آن را با بازی توأم ساخت و در موقع مسواک زدن به کودک گفته شود مانند جوجه جیک‌جیک کن، این امر کمک می‌کند تا دندان‌های جلوى کودک به ‌سادگی مسواک شوند؛ یا به‌ منظور مسواک کردن دندان‌های عقب به کودک گفته شود مانند شیر غرش کن. این امر نشان‌دهنده اهمیت بازی با نوزاد برای آموزش مهارت‌های مهم در زندگی است.

نکته دیگر در مورد بهداشت دهان نوزادان مراجعه حداقل سالىانه به دندان‌پزشک حداقل بعد از 3 سالگى است تا در صورت وجود هرگونه عارضه، آن را در مراحل اولیه تشخیص داده و از عواقب آن پىشگیرى شود. البته توصیه میشود تا بین یک تا دوسالگی هم یکبار براجعه به دندان پزشک کودکان انحام شود تا از نظز وضعیت فک و لثه ها و دهان مورد ارزیابی قرار گیرد.

برای پوسیدگی دندان کودکان چه کنیم؟

باکتری‌های موجود در دهان، می‌توانند مواد قندى باقیمانده در دهان را تخمیر کنند. حاصل این تخمیر، اسیدهاى آلى است که روى میناى دندان‌ها اثر کرده، باعث اىجاد حفره کوچکى می‌شوند. این حفره به‌تدریج پىشرفت کرده، حالت پوسیدگى دندان را ایجاد می‌کنند. یکی از مهم‌ترین فواید مسواک زدن کودکان پیشگیری از همین اتفاق است. همچنین بهتر است که بین وعده‌های غذایی کودکان، به او آب بدهید تا علاوه بر رفع تشنگی، باقیمانده مواد غذایی از دهان او شسته شود.