عوارض بلندمدت زایمان طبیعی

عوارض بلندمدت زایمان طبیعی در همه مادران یکسان نیست و می‌تواند بسته به شرایط جسمی و آمادگی‌های قبل از زایمان متفاوت باشد. خونریزی‌های دیررس آتونی رحمی و چسبندگی جفت از مشکلات و عوارض بلند مدت زایمان طبیعی هستند. افتادگی و شل شدن واژن نیز بعد از زایمان‌های متعدد طبیعی است. خوشبختانه روش‌هایی برای پیشگیری و حتی کنترل این عوارض وجود دارد که در این مقاله قصد داریم به آنها بپردازیم.

شما می‌توانید با نصب اپلیکیشن گهواره به ابزارهای بسیار کاربردی دسترسی پیدا کنید و با دیگر مادران تبادل نظر داشته باشید.

عوارض بلندمدت زایمان طبیعی کدامند؟

1. خونریزی‌های دیررس

منظور از خونریزی دیررس در زایمان طبیعی این است که مقداری از جفت در بدن مادر باقی ماند و مادر را دچار خونریزی غیر طبیعی و حتی عفونت کند. مرحله سوم زایمان، دفع بقایای حاملگی از بدن است. این مرحله در زایمان سزارین و طبیعی فرقی ندارد. به هر حال بدن باید از طریق واژن بقایای حاملگی را دفع کند. دفع جفت و پرده‌های جنینی از بدن هر مادر تازه فارغ شده‌ای ضرورت دارد. اما گاهی ممکن است به دلایل مختلفی بقایای حاملگی در بدن باقی بماند. تنها سونوگرافی است که می‌تواند این موضوع را تایید کند. اما خونریزی شدید و درد در ناحیه شکم می‌تواند نشانه‌ای دال بر وجود بقایای حاملگی در بدن باشد. 

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

دلایل باقی ماندن بقایای حاملگی (جفت) در رحم

• آتونی رحم 

منظور از آتونی رحمی این است که انقباضات رحم، کم یا متوقف شود. در این حالت رحم نمی‌تواند جفت و بقایای حاملگی را از خود جدا کنند و در نتیجه این بقایا در بدن باقی می‌ماند و منجر به خونریزی و عفونت می‌شود. این عارضه از عوارض کوتاه مدت زایمان طبیعی نیست و در دسته عوارض بلند مدت آن قرار دارد. 

• چسبندگی جفت

چنانچه جفت به جای اینکه در لایه‌های اولیه بچسبد، در لایه‌های عمیق‌تر رحم بچسبد‌، چسبندگی جفت ایجاد می‌شود. تشکیل جفت در قسمت جلویی رحم و پشت برش سزارین قبلی می‌تواند عامل چسبندگی جفت شود. بنابراین اگر قرار باشد VBAC انجام دهید، حتما این موضوع را جدی بگیرید. در مورد راه های جلوگیری از چسبندگی جفت در این مقاله بیشتر بخوانید. 

• گیر کردن جفت در رحم

ممکن است جفت از رحم جدا شود، اما در پشت دیواره رحم که نیمه بسته است، گیر کند. گاهی با کشیدن بند ناف، جفت آزاد و خارج می‌شود، اما اگر بند ناف نازک باشد و پاره شود، جفت در درون رحم باقی می ماند. در این حالت ممکن است با انقباض رحم جفت به راحتی از رحم جدا شود و از واژن نیز خارج شود و ممکن است این اتفاق نیفتد و نیاز به مداخله پزشکی باشد. این عارضه با پارگی رحم در زایمان متفاوت است. 

علائم باقی ماندن بقایای جفت

• تب
• خونریزی شدید
• دردهای شکمی
• ترشحات بدبو از واژن

2. افتادگی، شل شدگی و باز شدن واژن

تولد نوزاد در زایمان طبیعی از مسیر واژن و دستگاه تناسلی زن است. با توجه به اینکه به هر حال برای خروج جنین از درگاه واژن، این بخش از بدن باید حداقل به اندازه سر و شانه‌های نوزاد باز و کشیده شود، به هر حال افتادگی، شل شدگی و باز شدن واژن می‌تواند در طولانی مدت برای مادر ناراحت کننده باشد. گرچه باز شدن واژن بعد از زایمان طبیعی از عوارض بلندمدت زایمان طبیعی است، اما زایمان طبیعی همیشه عامل اصلی گشادی واژن نیست. با این حال معمولا خانم‌هایی که زایمان طبیعی سختی را تجربه می‌کنند، شل شدگی ماهیچه‌های دیواره واژن و گشادی آن را نیز تجربه خواهند کرد، زیرا در زایمان طبیعی، باز شدن ماهیچه‌های واژن لازم و ضروری است.

هر چند پس از مدتی واژن جمع می‌شود و به حالت اولیه بر می‌گردد، اما به هر حال تغییراتی را تجربه خواهد کرد. گشادی و باز شدن بیش از اندازه واژن می‌تواند روابط جنسی بعد از زایمان را تحت تاثیر قرار دهد. زیرا یک واژن شل شده و افتاده و بیش از اندازه باز نمی‌تواند لذت جنسی مناسبی برای طرفین رابطه ایجاد کند. بعد از تجربه زایمان‌ طبیعی، عدم انجام ورزش‌های کف لگن می‌تواند در گشادی واژن تاثیر داشته باشد. 

زایمان طبیعی به تناسب مزایای فراوانی که برای مادر و نوزاد دارد، خالی از عارضه نیست. کنار آمدن با عوارض بلندمدت زایمان طبیعی در صورتی که مادر با آگاهی این شکل از زایمان را انتخاب کرده باشد، ساده‌تر و سریع‌تر است. گرچه برای رفع افتادگی، شل شدگی و باز شدن واژن مداخلات پزشکی موثر و البته دردناک است، اما پیش از هر چیزی زوجین باید این تغییرات ناخواسته را بپذیرند و آنها را جزیی از زندگی جنسی بدانند. همچنین زوجین می‌توانند با امتحان کردن وضعیت‌های مختلف نزدیکی و تعدیل کردن انتظارات و خواسته‌های خود، با شرایط جدید سازگاری بیشتری داشته باشند. 

اگر افتادگی، شل شدگی و باز شدن واژن آنقدر جدی و ناراحت کننده باشد که روابط جنسی زوجین بعد از تولد فرزند را تحت تاثیر شدید قرار دهد، با تکنیک‌های پزشکی و انجام تمرینات ورزشی و داشتن صبر و شکیبایی این مشکل حل خواهد شد. تمرینات کگل و استفاده از میله‌های هالتر واژن می‌تواند این مشکل را تا حد مطلوبی بهبود ببخشد. 

روش‌های مقدماتی تا پیشرفته برای رفع افتادگی، شل شدگی و باز شدن واژن 

• تمرینات کیگل یا همان ورزش‌های عضلات کف لگن 
• استفاده مکرر و روزانه از محرک‌های الکتریکی برای ایجاد انقباض و انبساط در ماهیچه‌های واژن و بخش تحتانی لگن خاصره
• قرار دادن وزنه مخروط واژن برای ایجاد فشار بر روی ماهیچه‌های واژن برای مدت زمانی معین 
• لیزر درمانی
• استفاده از نیوکنترل یا صندلی مخصوص
• جراحی رکتوسل یا پرینورافی ( تنگ کردن واژن ) بلافاصله بعد از زایمان طبیعی یا مدتی پس از آن

3. عدم کنترل ادرار و مدفوع 

گرچه احتمال بی اختیاری ادرار و مدفوع هم در زایمان طبیعی و هم در زایمان سزارین وجود دارد، اما این مشکل و عارضه معمولا برای کسانی که زایمان طبیعی را تجربه کرده‌‌اند، شایع‌تر است. زیرا به هر حال کانال زایمان طبیعی و مجرای ادرار در مجاورت هم هستند و زایمان به روش طبیعی می‌تواند در مجرای ادرار تاثیر سوء بگذارد. همچنین اگر پارگی پرینه یا برش پرینه و دوخت و بخیه پرینه در زایمان طبیعی اتفاق بیفتد، ممکن است کنترل مدفوع نیز تحت تاثیر قرار بگیرد. 

فاکتورهای موثر در عدم کنترل ادرار و مدفوع در زایمان طبیعی 

• طولانی شدن فاز نهایی زایمان 
• درشتی نوزاد
• چاقی مفرط یا اضافه وزن مادر
• سیگار و دخانیات
• عوامل ژنتیکی
• زایمان‌های متعدد به روش طبیعی*

* گرچه عدم کنترل ادرار و مدفوع به عنوان عوارض بلندمدت زایمان طبیعی شناخته شده است، اما اکثر خانم‌ها چند ماه بعد از زایمان دوباره کنترل مدفوع خود را به دست می‌آورند؛ درگیری. اگر زایمانهای طبیعی متعدد دارید باید برای جلوگیری از این اتفاق عضلات کف لگن خود را تقویت کنید. انجام تمرینات کگل به صورت منظم و نهایتا جراحی می‌تواند این مشکل را حل کند. 

کلام آخر 

همان اندازه که عوارض بلندمدت زایمان طبیعی می‌تواند برای مادر باردار نگران کننده باشد، عوارض سزارین نیز نگران کننده هستند. همچنین از عوارض زایمان طبیعی برای نوزاد نیز نباید غافل بود. مهم این است که مادر باردار تمام ریز فاکتورهای موجود در هر نوع از زایمان را بداند و مزایا و معایب هر شکل از زایمان را در کنار یکدیگر بپذیرد و در عین حال توکل داشته باشد که کمترین عوارض را تجربه خواهد کرد. به طور کلی فرایند بارداری و تولد فرزند برای هر مادری با عارضه‌های متعددی همراه است که مادر باردار ناگزیر از پذیرش آنهاست. در واقع یا باید به بارداری و داشتن فرزند فکر نکرد و این موضوع را کاملا فراموش کرد و یا اینکه این تجربه شیرین را با همه احتمالات و عوارض احتمالی که دارد، پذیرفت.