قرص ضد بارداری و انواع آن

مصرف قرص‌های ضد بارداری روشی هورمونی برای پیشگیری از حاملگی است. احتمال شکست در این روش را حدود 9 درصد اعلام کرده است. علاوه بر آن، مصرف قرص‌های ضد بارداری‌‌ می‌تواند به تنظیم قاعدگی، کاهش درد در قاعدگی‌های شدید‌‌، تسکین آندومتریوز، رفع آکنه‌‌ و علایم سندروم قبل از قاعدگی کمک کند. در مورد انواع قرص ضد بارداری و روشهای تاثیرگذاری آنها توضیح خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره شما به ابزارهای کاربردی پیش از بارداری مانند مشاوره با پزشک دسترسی پیدا کرده و می‌توانید با دیگر مادران تبادل نظر داشته باشید همچنین ابزارهای دیگر، مقالات و ویدئوهای آموزشی زیادی وجود دارد که می‌توانید از آنها بهره‌مند شوید.

انواع قرص ضد بارداری

به‌طور کلی دو نوع قرص ضد بارداری وجود دارد.  نوع اول ترکیبی از استروژن و پروژسترون است و نوع دوم قرص‌هایی هستند که فقط دارای پروژسترون می‌باشند.  

• قرص‌‌های ترکیبی: قرص‌های ضد بارداری ترکیبی، با مهار کردن هورمون‌های لوتئینی و فولیکولی باعث جلوگیری از بارداری می‌شوند. این قرص‌ها اغلب روزانه و به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند. با مصرف این قرص‌ها چرخه قاعدگی فرد با ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون تنظیم می‌شود. قرص‌های ترکیبی به سه نوع  تک فازی، دوفازی و سه فازی تقسیم می‌شوند: 
• قرص ضد بارداری تک فازی: این نوع از قرص‌های ضد بارداری، میزان یکسانی از استروژن و پروژسترون را تامین می‌کنند.
• قرص ضد بارداری دوفازی: قرص‌های دو فازی، مقدار مساوی از استروژن  و پروژسترون را در یک چرخه‌ی ۲۱ روزه تامین می‌کنند. در نیمه‌ی اول نسبت پروژسترون به استروژن کم‌تر است و در این صورت در طول چرخه قاعدگی پوشش رحم یا همان اندومتریوز ضخیم‌تر می‌شود. در نیمه‌ی دوم نسبت پروژسترون به استروژن بیشتر است و در این صورت پوشش رحم به طور نرمال تخلیه می‌شود

* آیا بارداری با کاندوم ممکن است؟

• قرص ضد بارداری سه فازی: این نوع از قرص‌های ضد بارداری حاوی مقادیر ثابت یا متغیر استروژن به‌همراه پروژسترون هستند. 
• قرص‌‌های با سیکل طولانی: این قرص‌ها نوعی خاص از  قرص‌های ترکیبی هستند که حاوی استروژن و پروژسترون بوده  و چرخه‌های قاعدگی را طولانی‌تر می‌کنند. به عنوان مثال، به‌جای این‌که این چرخه ۱۲ بار در سال تکرار شود،‌ هر دوازده هفته یک‌بار رخ می‌دهد. بنابراین این سیکل، حداکثر سالی چهار مرتبه اتفاق می‌افتد.
• قرص‌های پروژسترون: این قرص‌ها که مینی‌پیل هم نامیده می‌شوند، تنها دارای هورمون پروژسترون هستند و به‌صورت خوراکی و روزانه مصرف می‌شوند.
• قرص‌‌هایی با دوز پایین (LD):این نوع قرص‌ها به دو صورت ترکیبی و قرص‌های پروژسترونی موجود هستند. قرص‌های LD دوز کم‌تری از هورمون‌ها را دارند. تاثیر قرص‌های ال دی همانند قرص‌های با دوز بالاتر (HD) است. تنها تفاوتی که وجود دارد باوری است که به عوارض کمتر قرص‌های ال‌ دی اشاره می‌کند.

انواع قرص‌های ضد بارداری موجود در ایران

داروهای ضد بارداری موجود درایران دریکی از این سه دسته قرار می‌گیرند:

• دروسیلا، دروسبلین، دزولست، لویتود و سیبل در دسته اول و از نوع قرص‌های ترکیبی (استروژن و پروژسترون) 
• آزورل از دسته دوم که از قرص‌های شیردهی هستند 
• تنسی از دسته سوم قرص های اورژانسی

* نحوه مصرف قرص سیبل برای پیشگیری از بارداری و کیست تخمدان 

با اپلیکیشن گهواره، سیکل پریودت رو دنبال کن تا شانس بارداریت رو بالا ببری.

نصب اپلیکیشن گهواره

قرص‌‌ اورژانسی چیست؟

قرص‌های اورژانسی همانطور که از نامشان مشخص است، تنها باید در موارد اضطراری به‌کار بروند. در این میان می‌توان به سه قرص LD، HD و قرص لوونورژسترل اشاره کرد. اکثر این قرص‌ها را می‌توانید در داروخانه‌‌ها بیابید و بدون نسخه آن‌ها را خریداری کنید. برخلاف قرص‌های ضد بارداری، قرص‌های اورژانسی بعد از رابطه جنسی و به‌منظور جلوگیری از بارداری مصرف می‌شوند. مصرف این نوع قرص‌ها اغلب به‌دلیل رابطه‌ی حفاظت ‌نشده است. انواع مختلفی از قرص‌های اورژانسی نظیر قرص‌های ترکیبی، قرص‌های پروژسترون و قرص‌های آنتی پروژسترون در بازار موجودند. 

نحوه‌ی مصرف قرص‌های اورژانسی

قرص‌های اورژانسی تنها باید به تعداد محدودی در سال (1 الی 2 بار) مصرف شود. اگر بعد از هر رابطه بخواهید به این قرص‌ها روی بیاورید، به سلامتیتان لطمه خواهید زد.

تاثیر زمان در مصرف قرص های اورژانسی

برای بازدهی بیشتر، قرص اورژانسی باید هرچه سریع تر و پس از رابطه محافظت نشده مصرف شود و این زمان باید کم‌تر از ۱۲۰ ساعت (پس از انجام رابطه) باشد. این قرص‌ها را هر زمان پس از سیکل قاعدگی می‌توانید مصرف کنید.

طریقه مصرف و زمان مصرف قرص ضد بارداری

با توجه به سن و سابقه‌ی سلامت شخص، پزشک یا ماما، مناسب‌ترین دوز قرص‌های جلوگیری از بارداری را تجویز می‌کند. داروهای تجویز شده برای افراد در سنین و شرایط بدنی مخلتف، با هم متفاوت است. و نمی‌توان یک نوع قرص را برای تمامی اشخاص تجویز کرد. شاید در برخی موارد قرص ال دی باعث درمان کیست تخمدان شود اما مواردی هم مشاهده شده است که این قرص‌ها کیست تخمدان را درمان نکرده‌اند. در مواردی که کیست تخمدان منشاء هورمونی دارد، ممکن است پزشک مصرف داروهای جلوگیری از بارداری را تجویز کند تا از تخمک‌گذاری جلوگیری شود. با جلوگیری از تغییرات هورمونی و پیشرفت رشد فولیکول‌ها، سیکل به شرایط عادی یازگشته و احتمالا کیست تخمدان درمان می‌شود. اما در مواردی که کیست تخمدان علتی غیر از تغییرات هورمونی داشته باشد، به احتمال زیاد این قرص‌ها کارآیی نخواهند داشت. نتیجه درمان یا عدم درمان کیست تخمدان با قرص‌های ال دی پس از مصرف آن‌ها مشخص خواهد شد. به هر حال بهتر است مصرف این قرص‌ها زیر نظر پزشک متخصص انجام شود.

زمان مصرف قرص ضد بارداری

سه روش برای مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری برای پیشگیری از بارداری در بهترین زمان حاملگی در زنان وجود دارد:

• در اولین روز قاعدگی: قرص‌های جلوگیری از بارداری  را می‌توان در اولین روز قاعدگی شروع کرد و سپس آن را هر روز در یک زمان مشخص مصرف کرد، در این روش نیازی به استفاده از روش دیگری برای جلوگیری از بارداری نیست.
• بهترین روزی که برایتان ممکن است: می‌توانید قرص را در روزی که برایتان مقدور است مصرف کنید و سپس به مصرف روزانه آن، در یک زمان مشخص ادامه دهید. با این روش، نیازمند یک روش دیگر برای جلوگیری از بارداری هستید، چرا که حداقل در ۷ روز اول مصرف قرص، احتمال بارداری وجود دارد.

طریقه مصرف قرص ضد بارداری ال دی

در مصرف قرص‌های ضد حاملگی، شروع قاعدگی، روز اول خونریزی در نظر گرفته می‌شود. استفاده از قرص‌های LD و HD را از روز پنجم قاعدگی شروع کرده و سعی کنید هر شب و در ساعت معینی مصرف کنید تا زمانی که 21 عدد قرص موجود در بسته تمام شود. پس از اتمام 21 قرص بسته، یک هفته استراحت کرده و قرصی مصرف نکنید. سپس از روز 8، مصرف بسته‌ی بعدی را آغاز کنید. به‌منظور جلوگیری از عوارض گوارشی بهترین زمان مصرف قرص‌ها پس از شام و قبل از خواب است. اگر قاعدگی در این مدت اتفاق نیفتد به شرطی که قرص‌ها را مرتب استفاده کرده باشید، اسهال و استفراغ شدید نداشته باشید و از داروی دیگری هم به طور هم‌زمان استفاده نکرده باشید، مشکلی وجود ندارد. بنابراین می‌توانید از روز 8 بسته‌ی دیگر را مصرف کنید. در غیر این‌صورت با پزشک یا مامای خود مشورت کنید.

عوارض مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری

از  برخی عوارض جانبی استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری، می‌توان به لکه‌بینی بین دوره‌‌‌‌ها، حالت تهوع، حساس‌شدن پستان‌‌‌‌ها، سردرد و‌‌ میگرن، افزایش وزن، تغییرات خلق و خوی، قطع دوره‌های قاعدگی، کاهش‌‌‌‌‌‌ میل جنسی، ترشحات واژن و تغییر در بینایی (در افرادی که از لنزهای تماسی استفاده‌‌‌‌‌‌ می‌کنند)، اشاره کرد.

استفاده از قرص‌های ضدبارداری بعد از رابطه

فرد باید در اولین فرصت ( 24 ساعت اول پس از نزدیکی و نهایتا تا 120 ساعت)،  قرص ضد بارداری را مصرف کند:

• قرص‌های :LD 4 عدد قرص LD و 12 ساعت بعد 4 عدد دیگر

(لازم به توضیح است که مصرف قرص ال دی به عنوان پیشگیری اورژانسی تنها در صورتی کارآمد است که چهار عدد هم‌زمان و به‌فاصله دوازده ساعت و تکرار آن با همین تعداد را داشته باشید. در غیر این‌‌صورت در پیشگیری از بارداری به‌صورت اورژانسی تاثیری ندارد).

• قرص‌هایHD: 2 عدد قرص HD و 12 ساعت بعد 4 عدد دیگر
• قرص‌های تری فازیک: 2 عدد قرص و 12 ساعت بعد 2 عدد دیگر
• قرص‌های پروژسترونی: 2 عدد باهم ( نیازی به تکرار ندارد)

قطع مصرف قرص ضد بارداری در وسط دوره

وقتی که مصرف قرص‌های جلوگیری از بارداری را قطع کنید، مدتی زمان می‌برد تا بدنتان به حالت نرمال اولیه بازگردد. و احتمال دارد با یک‌سری علایم مواجه شوید:

• افزایش علائم سندرم پیش از قاعدگی: اکثر زنان، علایم پیش از قاعدگی سخت و دردناکی دارند. مصرف قرص‌های ضد بارداری موجب کاهش علایم پیش از قاعدگی می‌شود. ولی در زمان قطع قرص‌های ضد بارداری احتمال بازگشت این علایم (نظیر سردرد، حساسیت پستان، میل شدید به غذا) حتی شدیدتر از قبل هم وجود دارد.
• افزایش احتمال بارداری: توجه به این نکته لازم است که بعد از ترک قرص‌های ضد بارداری، شما راحت‌تر از قبل باردار می‌شوید. با وجودی‌که مدتی طول می‌کشد تا به‌طور کامل دارو از بدن شما خارج شود، توصیه می‌شود بعد از قطع قرص‌های ضد بارداری، حتما از روش دیگری برای پیشگیری از بارداری استفاده نمایید.

به عنوان مثال در این مقاله میتوانید در مورد عوارض قطع قرص مارولین بیشتر بخوانید.

قرص ضد بارداری بدون تهوع

برخی خانم‌‌‌‌‌ها با مصرف قرص ضد بارداری دچار حالت تهوع‌‌ می‌شوند اما این عارضه پس از مدتی فروکش‌‌ می‌کند. مصرف قرص هنگام خواب یا با غذا‌‌‌‌‌‌ در پیشگیری از ابتلا به‌ این حالت کمک می‌کند. اگر تهوع شما شدید بود و یا بیش از 3 ماه ادامه داشت با متخصص مشورت کنید.

دلیل خونریزی در حین مصرف قرص ضد بارداری

قرص‌های ضد بارداری با کاهش‌دادن ضخامت جدار رحم، مانع خونریزی می‌شوند و تا زمانی که فرد به مصرف قرص ادامه دهد، دچار لکه‌بینی و عادت ماهیانه نخواهد شد. ولی گاهی اوقات لکه‌بینی یا خونریزی  به‌دلیل تطابق یافتن رحم با یک لایه نازک‌تر از مخاط پوششی و تغییر سطح هورمون‌ها در بدن اتفاق می‌افتد. بنابراین اگر خونریزی یا لکه‌بینی بیش از 3 روز  طول کشید (البته این عارضه پس از گذشت 3 ماه از مصرف قرص از بین‌‌ می‌رود)، حتما با متخصص یا مامای خود مشورت کنید.

آیا مصرف قرص جلوگیری از بارداری با دیگر دارو‌ها تداخل دارد؟

مصرف برخی از دارو‌ها نظیر آنتی‌بیوتیک‌ها و دارو‌های ضد انعقاد خون، اثر قرص ضد بارداری را کاهش می‌دهند. بنابراین پزشک خود را در خصوص تمام دارو‌های شیمیایی و گیاهی که مصرف می‌کنید، مطلع سازید.