قرص مدروکسی پروژسترون برای بارداری - عوارض و نحوه مصرف

یکی از پرکاربردترین قرص‌های هورمونی مورداستفاده در خانم‌‌ها مدروکسی پروژسترون است که در دوزهای مختلف تولید شده و در درمان بسیاری از مشکلات مربوط به دستگاه تولید مثلی از جمله مشکلات قاعدگی، یائسگی، اندومتریوز، پیشگیری از بارداری و کمک به بارداری کاربرد دارد. در این مقاله از گهواره به بررسی تأثیر قرص مدروکسی پروژسترون برای بارداری می‌پردازیم.

در اپلیکیشن گهواره ابزارهای اقدام به بارداری و مراقبت بارداری زیر نظر متخصصین، همراه با پیام مشاور و تبادل نظر با سایرین در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. اپلیکیشن را از اینجا نصب کنید.

قرص مدروکسی پروژسترون برای چیست؟

هورمون پروژسترون به شکل‌های مختلف از جمله آمپول، شیاف، پماد یا ژل و قرص وجود دارد که هر یک کاربردهای خاص خود را دارند و نباید به‌جای هم استفاده شوند. بیشترین کاربرد شیاف پروژسترون در جلوگیری از سقط‌ جنین و کمک به ادامهٔ بارداری خصوصاً در ابتدای بارداری و در استفاده از روش‌های کمک باروری و درمان ناباروری مثل IVF  است.

همچنین در مواردی از شیاف پروژسترون برای کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی یا PMS و کمک به کاهش افسردگی پس از زایمان نیز استفاده می‌شود. تزریق آمپول مدروکسی پروژسترون به‌عنوان یک روش پیشگیری از بارداری ۴ بار در سال انجام می‌شود و تأثیر بالای ۹۹ درصد در پیشگیری از بارداری دارد.

پماد یا ژل پروژسترون نیز به‌عنوان داروهایی موضعی برای کمک به دریافت هورمون پروژسترون از مخاط واژن به کار برده می‌شوند. قرص پروژسترون پرکاربرد‌ترین داروی حاوی پروژسترون است که با نام مدروکسی پروژسترون یا مدروکسی پروژسترون استات شناخته می‌شود و مؤثرترین شکل پروژسترون چه برای ایجاد بارداری و چه پیشگیری از آن است.

* شیاف پروژسترون در بارداری برای چیست؟ 

قرص مدروکسی پروژسترون که معمولاً به‌منظور درمان عدم تعادل هورمونی در خانم‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، در واقع شکلی از هورمون پروژسترون است که به‌طور طبیعی در بدن تولید می‌شود. چنانچه بدن فرد میزان کافی از این هورمون را تولید نکند، پزشکان از هورمون‌های مصنوعی استفاده می‌کنند تا مشکلات ایجاد شده ناشی از کمبود پروژسترون را برطرف کنند.

علاوه‌برآن استفاده از این هورمون‌های مصنوعی به علت فراهم‌کردن دوز بالای هورمونی در خون و ایجاد شوک برای تولید هورمون‌های جنسی در بدن، تخمدان‌ها را برای تولید میزان مناسب هورمون‌های جنسی تحریک کرده و برای بازگشت به حالت طبیعی به بدن کمک می‌کنند.

قرص مدروکسی پروژسترون برای چه خوب است؟

قرص مدروکسی پروژسترون معمولاً در مواردی مثل پیشگیری از بارداری، آمنوره (قطع پریود)، پریود‌های نامنظم، پریود‌های سنگین و همراه با خونریزی غیرطبیعی، اندومتریوز، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا PCOS و کاهش علائم یائسگی مثل گرگرفتگی به همراه داروهای حاوی استروژن، کاربرد دارد.

* دلایل و روشهای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک در بارداری 

نحوه مصرف قرص مدروکسی پروژسترون برای بارداری چگونه است؟

یکی از مهم‌ترین کاربردهای قرص مدروکسی پروژسترون در اقدام به بارداری است. در کسانی که عدم وجود قاعدگی یا قاعدگی‌های نامنظم را به علت عدم تعادل هورمونی یا کمبود هورمون‌های مورد نیاز برای ایجاد قاعدگی تجربه می‌کنند، بارداری می‌تواند بسیار مشکل‌تر از سایر افراد باشد؛ چرا که وجود قاعدگی و چرخه‌های منظم جنسی برای ایجاد بارداری لازم است.

درمان این مشکل از طریق ایجاد قاعدگی مصنوعی است‌. قاعدگی‌های مصنوعی با کمک به تخمک‌گذاری، بارداری را برای این افراد ممکن می‌کنند. در خانم‌هایی که قرص مدروکسی پروژسترون را به‌منظور تنظیم قاعدگی یا کنترل خونریزی‌های شدید و غیرطبیعی واژینال مصرف می‌کنند، دوز معمول حدوداً ۲.۵ تا ۱۰ میلی‌گرم روزانه برای ۵ تا ۱۰ روز در طول چرخهٔ جنسی است.

اولین قرص ۱۶ تا ۲۱ روز پس از شروع آخرین قاعدگی آغاز شده و معمولاً به‌صورت ۲ تا ۳ دوره استفاده می‌شود. روش استفاده نیز معمولاً به‌ صورت مصرف یک قرص روزانه است که می‌تواند با غذا یا بدون آن و در هر زمانی از روز مصرف شود؛ هرچند که بهتر است زمان مشخص و منظمی را برای مصرف آن در نظر داشته باشید.

در صورت فراموش‌کردن مصرف یک دوز دارو، می‌توانید دوز فراموش شده را در زمان به‌یادآوردن مصرف کنید. درصورتی‌که به زمان مصرف دوز بعدی دارو نزدیک شده‌اید، می‌توانید از مصرف دوز فراموش شده صرف‌نظر کنید و دورهٔ درمان را ادامه دهید. هرگز به‌منظور جبران دوز فراموش شده دو قرص را هم‌زمان مصرف نکنید.

همچنین دقت داشته باشید که در صورت فراموش‌کردن مصرف یک دوز از دارو ایجاد خونریزی واژینال یا لکه بینی محتمل است. در بعضی مواقع ممکن است استروژن نیز در دوز ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم به همراه پروژسترون تجویز شود؛ هدف از این کار شبیه‌سازی بیشتر ترشحات طبیعی هورمونی بدن برای کمک به تخمک‌گذاری است.

* عوارض بالا بودن هورمون پروژسترون در بارداری + روشهای درمان

ایا قرص مدروکسی پروژسترون مانع بارداری میشود؟

در قرص‌های پیشگیری از بارداری معمولاً از ترکیبات بر پایه استروژن استفاده می‌شود. آمپول‌های تک‌دوز مدروکسی پروژسترون نیز که تحت عنوان آمپول جلوگیری شناخته می‌شوند، گاهی برای پیشگیری از بارداری به کار می‌روند که حدوداً ۹۰ روز ماندگاری دارند و هر ۳ ماه یک‌بار تمدید می‌شوند.

اما استفاده از قرص مدروکسی پروژسترون برای پیشگیری از بارداری چندان رایج و مؤثر نیست. علت نیز آن است که این قرص‌ها برخلاف قرص‌های استروژنی، معمولاً به طور منظم استفاده نمی‌شوند و به همین دلیل تأثیر زیادی در پیشگیری از بارداری ندارند.

چند روز بعد از مصرف قرص مدروکسی پروژسترون پریود میشویم؟

گفتیم که قرص مدروکسی پروژسترون با ایجاد دوز غیرطبیعی از هورمون پروژسترون در بدن اثر خود را اعمال می‌کند. این میزان غیرطبیعی از هورمون‌های جنسی موجود در خون می‌تواند باروری را موقتاً دچار مشکل کند که با اتمام دورهٔ مصرف به حالت طبیعی باز خواهد گشت.

برای یک خانم بالغ و سالم، حذف مدروکسی پروژسترون از بدن به حدود ۱۲۰ تا ۲۰۰ روز زمان نیاز دارد و در کسانی که از این قرص به‌عنوان درمانی برای مشکلات مختلف استفاده می‌کنند، حاملگی یک و نیم‌سال بعد از مصرف آخرین دوز دارو می‌تواند رخ بدهد.

معمولاً ۳ تا ۷ روز پس از پایان دورهٔ مصرف، قاعدگی آغاز می‌شود؛ اما ممکن است گاهی تا ۲ هفته نیز به تأخیر بیفتد. درصورتی‌که تا یک هفته پس از مصرف آخرین قرص، قاعدگی شروع نشود؛ بهتر است مجدداً با پزشک خود مشورت کنید. شایع‌ترین علت عدم وقوع قاعدگی در این مواقع بارداری است.

علائم بارداری با مدروکسی پروژسترون چیست؟

بارداری به کمک قرص مدروکسی پروژسترون علائمی مشابه بارداری‌های طبیعی و معمولی دارد. اولین علائم بارداری پس از استفاده از یک یا چند دوره از قرص مدروکسی پروژسترون شامل عدم رخ‌دادن قاعدگی، درد و حساسیت در سینه‌ها، تهوع و مواردی از این ‌قبیل هستند.

دقت داشته باشید که استفاده از قرص مدروکسی پروژسترون در بارداری ممنوع است؛ چرا که می‌تواند تغییرات هورمونی که به طور طبیعی در دوران بارداری در بدن رخ می‌دهد را تحت‌تأثیر قرار دهد؛ بنابراین، چنانچه در دورهٔ مصرف قرص مدروکسی پروژسترون متوجه بارداری خود شدید باید مصرف این قرص را متوقف کنید.

استفاده از مدروکسی پروژسترون در دوزهای معمول ۲.۵، ۵ و ۱۰ میلی‌گرمی در هفته‌های اول بارداری معمولاً خطر قابل‌توجهی را متوجه جنین نمی‌کند؛ اما دوز‌های بالاتر از این مقدار می‌توانند آثار سوئی را بر سلامت جنین و روند بارداری داشته باشند.

موارد منع مصرف قرص مدروکسی پروژسترون چیست؟

شرایط بسیاری وجود دارند که استفاده از داروهای حاوی هورمون‌های جنسی را برای افراد خطرآفرین می‌کنند. در صورت داشتن شرایط زیر بهتر است از مصرف قرص مدروکسی پروژسترون برای بارداری خودداری کنید یا حتماً قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید:

• بارداری یا اقدام به بارداری
• حساسیت به پروژسترون و ترکیبات آن
• سابقه ابتلا به مشکل قلبی، عروقی، کبدی و ریوی
• سابقه ابتلا به هر سرطان وابسته به هورمون مانند سرطان پستان
• ابتلا به دیابت
• ابتلا به فشارخون بالا
• ابتلا به سنگ صفرا
• ابتلا به آسم
• ابتلا به صرع

عوارض قرص مدروکسی پروژسترون چیست؟

شایع‌ترین عوارض استفاده از قرص مدروکسی پروژسترون برای بارداری شامل سردرد، تهوع، خونریزی غیرطبیعی، لکه بینی بین دوره‌های قاعدگی، تغییر در ترشحات واژن، افزایش وزن، درد و حساسیت پستان، افسردگی و اضطراب، بی‌خوابی، گرگرفتگی، احساس خستگی. ریزش مو و جوش صورت هستند.

در موارد نادری و در صورت وجود حساسیت به ترکیبات موجود در این قرص‌ها احتمال بروز عوارض جدی از جمله شوک آنافیلاکسی وجود دارد که شامل علائمی مثل تورم لب‌ها، دهان و گلو، گیجی و کاهش هوشیاری، رنگ‌پریدگی و تنگی نفس هستند که نیاز به مداخله سریع پزشکی دارد.

جمع‌بندی

در این مقاله از گهواره به بررسی تأثیر قرص مدروکسی پروژسترون برای بارداری پرداختیم. این قرص یکی از اشکال مصنوعی هورمون پروژسترون است. مهم‌ترین کاربرد قرص مدروکسی پروژسترون در بارداری کمک به ایجاد چرخه‌های منظم جنسی برای کمک به تخمک‌گذاری و افزایش احتمال بارداری است.

این قرص در موارد محدودی نیز در پیشگیری از بارداری از طریق ایجاد سطح بالای هورمون‌های جنسی در خون و ایجاد ناباروری موقتی کاربرد دارد. در انتها شما می‌توانید سایر سؤالات خود در مورد کاربرد و مصرف قرص مدروکسی پروژسترون برای بارداری را در اپلیکیشن گهواره با ما به اشتراک بگذارید.

سؤالات متداول:

آیا استفاده از قرص مدروکسی پروژسترون در شیردهی مجاز است؟

علی‌رغم اینکه بنا به نظر بسیاری از پزشکان استفاده از دوزهای معمول قرص مدروکسی پروژسترون به علت ورود میزان بسیار کمی از آن به شیر مادر در شیردهی مجاز است؛ بااین‌حال بهتر است حتماً در این مورد با پزشک خود مشورت کنید.

تداخلات دارویی قرص مدروکسی پروژسترون چیست؟

بسیاری از داروهای ضدافسردگی با قرص مدروکسی پروژسترون تداخل دارند، پیش از مصرف هر دارویی به همراه این قرص، باید با پزشک خود مشورت کنید.

منابع:

https://raisingchildren.net.au/

https://www.healthychildren.org/

https://www.parents.com

https://kidshealth.org

https://www.babycenter.com

https://www.baby-chick.com

https://www.bellybelly.com.au

https://www.healthychildren.org