آیا می‌توان از داروی ضد نفخ در بارداری استفاده کرد؟

استفاده از داروی ضد نفخ در بارداری و کلا داروهای گوارشی در بارداری فقط باید به دستور پزشک باشد؛ پس اگر کسی قرص جویدنی دایمتیکون یا شربت دوکوزات و یا هر داروی ملین دیگری را به شما پیشنهاد کرد تا برای درمان نفخ شکم در دوران بارداری‌تان بخورید، بدون مشورت با پزشک این کار را نکنید و از روش‌های سالم و مطمئن دیگر برای بهبود این عارضه در دوران بارداری کمک بگیرید.

برای درمان نفخ در بارداری چه دارویی مناسب است؟

دوکوزات (Docusate) رقیق کننده و نرم کننده مدفوع است که باعث می‌شود تا دفع مدفوع راحت‌تر و منظم‌تر انجام شود. مصرف روزی ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم از این دارو در دوران بارداری به دستور پزشک می‌تواند در درمان نفخ بارداری موثر باشد؛ درست است که ملین‌ها و داروهای نرم‌کننده‌ مدفوع حاوی یک عنصر به نام سدیم دوکوزات فعال‌ هستند که از روغن‌های معدنی ایمن تهیه شده‌اند، با این حال، باید قبل از استفاده از هر ملیّنی با پزشک خود مشورت کنید.

حتما به یاد داشته باشید که حتما از مصرف داروهای ضد یبوست قوی مانند Sennosides پرهیز کنید؛ زیرا سبب اختلال در بارداری می‌شوند.

برای مصرف دایمتیکون در بارداری نیز حتما باید از پزشک خود اجازه بگیرید. استفاده از هر دارویی در دوران بارداری فقط و فقط باید به دستور پزشک باشد و لاغیر.

علت نفخ در بارداری

ترشح هورمون پروژسترون

افزایش هورمون پروژسترون در بارداری منجر به بروز نفخ و آروغ زدن می‌شود. پروژسترون باعث می‌شود که ماهیچه‌ صاف در بدن (از جمله دستگاه گوارش) استراحت کند و این امر روند هضم غذا را کند می‌کند. هضم کندتر می‌تواند باعث نفخ شود.

تورم رحم

رشد رحم با افزایش فشار بر روده‌ بزرگ، می‌تواند کنترل عضلات مخرج را کم کرده و منجر به عبور گاز و باد از روده شود.

بیش از حد خوردن

خوردن بیش از حد، فشار رحم بر معده و روده را تشدید می‌کند.

یبوست

در بارداری تمام آب مواد غذایی توسط جنین جذب می‌شود و در نتیجه مدفوع خشک می‌شود. مدفوع خشک به مدت زمان بیشتری برای رسیدن به راست‌روده (قسمت انتهایی روده‌ بزرگ) نیاز دارد؛ در نتیجه نفخ و گاز معده در دوران بارداری بیشتر می‌شود. با درمان یبوست بارداری این مشکل تا حد زیادی مرتفع می شود.

علایم نفخ شکم در بارداری

یبوست، دل درد و عدم توانایی برای خروج گاز معده نشانه‌های نفخ در بارداری هستند. به یاد داشته باشید که نفخ شکم در بارداری همیشه موضوعی عادی نیست. اگر نفخ همراه با درد باشد و این درد بیشتر از ۳۰ دقیقه طول بکشد یا اینکه یبوست بیشتر از یک هفته طول بکشد، حتما باید پزشک خود را در جریان قرار دهید تا یک داروی ضد نفخ در بارداری برای شما تجویز کند. (در مورد درمان سریع یبوست در منزل در این مقاله بیشتر بخوانید)

نفخ شکم در بارداری از کی شروع می‌شود؟

با افزایش ترشح هورمون پرژسترون، همراه با افزایش وزن، همزمان با تورم رحم و بزرگ شدن رحم و همراه با شروع یبوست، احتمالا نفخ در دوران بارداری را تجربه خواهید کرد. بدیهی است که شدت و حدت نفخ در بارداری تحت تاثیر عوامل یاد شده در هر دوره‌ای از بارداری کم و زیاد می‌شود. مثلا ممکن است خانمی از نفخ شکم در هفته هفتم بارداری گلایه داشته باشد، در حالی که خانم باردار دیگری نفخ بارداری را در سه ماهه دوم بارداری بیشتر تجربه کند.

تکنیک‌هایی برای رفع نفخ شکم در بارداری

وعده‌های غذایی را کم حجم کنید

برای کاهش نفخ در بارداری حجم غذا را در هر وعده‌ غذایی کاهش دهید. مواد غذایی حاوی نشاسته دارای خاصیت نفخ‌زایی بیشتری هستند. سوخت‌رسانی به بدن با شش وعده‌ غذایی کوچک در روز و یا سه وعده‌ متوسط به همراه دو یا سه میان‌وعده، نه تنها سطح تغذیه‌ جنین را بهتر، بلکه از ایجاد گاز اضافی هم جلوگیری می‌کند.

آرام و آهسته غذا بخورید

غذا خوردن سریع می‌تواند با فرو بردن هوای بیشتر به درون معده باعث ایجاد حباب‌های گاز دردناک در دستگاه گوارش شود.

غذاهای غنی از فیبر بخورید

فیبر جذب آب در سیستم گوارش و حمل و نقل مواد غذایی از طریق روده را هموار می‌‌کند. در نتیجه اجابت مزاج را منظم نگه می‌دارد و نفخ را تسکین می‌دهد. سیب‌زمینی شیرین، هویج، نان تُست گندم، جو دوسر، شیرینی غلات کامل، سیب و گلابی از بهترین منابع فیبر هستند.

از مصرف مواد غذایی سرخ‌شده و گازآور پرهیز کنید

برخی مواد غذایی مانند پیاز، کلم، کلم بروکلی، و حبوبات گازآور هستند. غذاهای سرخ‌شده حاوی گاز آزاد نیستند، اما می‌توانند سرعت فرآیند هضم را کاهش دهند و منجر به نفخ شوند.

مصرف مواد قندی بی خاصیت را کاهش دهید

نوشابه‌های گازدار و آب‌میوه‌های شیرین‌شده حاوی سطوح بالایی از شربت ذرت با فروکتوز هستند که منجر به نفخ می‌شوند. از آبمیوه‌های تازه، زردآلو، موز و هلو به جای آب‌نبات و نوشیدن نوشابه استفاده کنید. آدامس جویدن را نیز کنار بگذارید.

غذا را کاملا و خوب بجوید

خوب و کامل نجویدن غذا منجر به بلعیدن هوا می‌شود. لذا به این مسئله توجه داشته باشید و حتما این نکته را رعایت کنید.

مایعات بیشتری مصرف کنید

با مصرف مایعات بیشتر، بدن خود را هیدراته نگه دارید. استفاده از آبمیوه‌های تازه و طبیعی در رژیم غذایی ضمن کمک به حفظ مقاومت بدن در برابر سموم، در جلوگیری از نفخ و یبوست هم موثر است. البته حتما حواستان به دیابت بارداری هم باشد.

ورزش روزانه داشته باشید

داشتن فعالیت ورزشی، گاز و پف بدن را کاهش می‌دهد. هر فعالیت ورزشی را با نظر پزشک انجام دهید.

غذاهای نفاخ را از رژیم غذایی خود حذف و کم کنید

از غذاهایی که طی 6 ساعت باعث ایجاد نفخ می‌شوند، یک لیست تهیه کنید. لوبیا، غلات کامل و برخی سبزیجات (مانند کلم، گل کلم، کلم بروکسل، کلم بروکلی و مارچوبه) و حتی محصولات لبنی نفاخ هستند.

مواد غذایی تلخ مصرف کنید

مصرف غذاهای تلخ در مقادیر کم در عملکرد روده و هضم غذا و خروج گاز معده اثر مثبت دارند. برخی مواد غذایی تلخ عبارتند از زنجبیل، آب‌لیمو در آب گرم و برگ سالاد تلخ. مصرف منظم هر کدام از آنها نیم ساعت قبل از غذا به بهبود علائم نفخ در بارداری کمک می‌کند.

مواد غذایی تازه مصرف کنید

همیشه مصرف مواد غذایی تازه را به مواد یخ‌زده ترجیح دهید.

یوگا و روش‌های تمدد اعصاب

تمرین یوگا یا تکنیک‌های تنفس و تمدد اعصاب اثر می‌توانند در کاهش و رفع نفخ در دوران بارداری موثر باشند.

آیا نفخ معده در بارداری و جنسیت با هم مرتبط هستند؟

نفخ در بارداری و جنسیت ارتباط معناداری با هم ندارد. نفخ بارداری نیز مانند بسیاری دیگر از عوارض بارداری مربوط به هورمون‌های بارداری و وضعیت خاص بدن در دوران حاملگی است. افزایش میزان پروژسترون در دوران بارداری، تمام ماهیچه‌های بدن از جمله ماهیچه‌های دستگاه گوارش را آرام می‌کند، در نتیجه با کاهش هضم غذا و گاز در سیستم بدن باد کردگی و نفخ شکم اتفاق می‌افتد؛ این احساسات ناخوشایند بعد از یک وعده غذایی ایجاد می‌شوند. البته به جز افزایش هورمون‌های بارداری، دلایل بیشتری برای باد کردگی و نفخ در طول دوران بارداری وجود دارد که البته هیچ یک از آنها با جنسیت جنین ارتباطی ندارند. تشخیص جنسیت جنین فقط و فقط با سونوگرافی امکانپذیر است.

کلام آخر

استفاده از هر داروی ضد نفخ در بارداری از جمله دایمتیکون، سوپرمینت، گاسترین، سایمتیکون و حتی داروهای گیاهی ضدنفخ در بارداری، فقط و فقط بعد از تجویز پزشک مجاز است. استفاده خودسرانه از هر یک از این داروها به بهانه درمان سندرم روده تحریک پذیر، سوزش معده، کاهش احساس اسید معده در گلو و دهان و نهایتا کار کردن شکم در بارداری هرگز و هرگز توصیه و تایید نمی‌شود. به یاد داشته باشید که استفاده ناآگاهانه از هر قرص، کپسول، قطره، شربت و حتی داروی گیاهی در دوران بارداری می‌تواند با عوارض همراه باشد؛ لذا حتما برای درمان نفخ در دوران بارداری از پیشنهادات پزشک خود بهره ببرید و هرگز خودسرانه کاری انجام ندهید.