دردهای شکم و زیر شکم در دوران بارداری (دل دردهای شایع بارداری)
یکی از عوارض جسمی شایع بارداری، دردهای شکم و زیر شکم در دوران بارداری است که مادر در ناحیه شکمی حس می‌کند. با توجه به هفته بارداری، فیزیک بدنی، شرایط شغلی و فعالیت، داشتن یا نداشتن لکه بینی و خونریزی ، سطح فشار خون، علت این دردها مشخص میشود و براساس علت آنها درمان انجام می‌پذیرد. شدت درد زیردل در بارداری اصولا مشابه درد زمان قاعدگی است اما به دلایلی ممکن است شدیدتر نیز شود. اما مسئله اصلی اینجاست که آیا لازم است با هر دردی مادر نگران شود؟ در ادامه علت‌ها را بررسی کرده و به شما در شناخت انواع درد در ناحیه شکم و انقباضات رحم در بارداری کمک می‌کنیم.
درد زیر شکم در بارداری نشانه چیست؟
درد شکم و زیر شکم در بارداری ، طی هر سه ماهه میتواند علل متفاوتی داشته باشد.
- درد شکم در سه ماهه اول بارداری میتواند با لانه گزینی جفت ، بزرگتر شدن سایز رحم، فشار به عضلات شکمی و احساس گرفتگی در زیر شکم، سقط جنین مرتبط باشد. اگر این درد طی سه ماهه اول حاملگی یک طرفه باشد، مثلا درد فقط در قسمت راست یا چپ حس شود، میتواند نشانه بارداری خارج از رحم باشد که اصولا با لکه بینی همراه است.
- در سه ماهه دوم بارداری خطر سقط و بارداری خارج رحمی کم میشود و علت دردها بیشتر مرتبط با بزرگ شدن رحم و فشار به عضلات شکم، شل شدن و کشش رباط‌ها در زیر شکم می‌باشد. اگر این دردها همراه با سفتی شکم، الگوی منظم درد و با لکه بینی در بارداری همراه باشند نیاز به بررسی بیشتری دارند.
- در سه ماهه سوم حاملگی این دردها بخصوص در ناحیه زیرشکم بیشتر احساس می‌شوند. زیرا رحم نسبت به سایز معمول خود بسیار بزرگتر شده، وزن جنین نیز رو به افزایش است. همچنین فشار بیشتری به عضلات شکم و کف لگن از این طریق وارد میشود و منجر به گرفتگی ماهیچه‌ها در بارداری نیز میشود. وجود این دردها با شدتی مشابه زمان پریود و با تکرار ۱ تا ۲ مرتبه در روز نگران کننده نیست. اما باید در نظر داشت که خونریزی یا لکه بینی همراه با درد در سه ماهه سوم میتواند علامت جدا شدن زودرس جفت باشد.
درد زیر دل هنگام راه رفتن طبیعی است؟
طی بارداری هورمون پروژسترون به مقدار زیادی در بدن ترشح میشود. این هورمون باعث میشود کل سیستم‌های بدن مادر ریلکس و غرق آرامش باشند. تحت تأثیر این هورمون عضلات و رباط‌ها هم در حالت ریلکس قرار گرفته و شل‌تر می‌شوند. این کشش و شل شدن عضلات باعث میشود تمام فشار وزن روی استخوان‌ها باشد بخصوص استخوان لگن و ستون فقرات. به همین خاطر ممکن است شما طی راه رفتن یا فعالیت، عطسه و سرفه کردن، زیاد نشستن یا زیاد سر پا ماندن دردی در ناحیه کمر یا زیر شکم احساس کنید. اگر این درد با استراحت خوب شد جای نگرانی نیست، اما اگر بهتر نشد نیاز به معاینه دارد.
*در این مقاله در مورد درد زیر شکم در هفته سوم بارداری بیشتر بخوانید.
علت گرفتگی و دردهای شکم و زیر شکم در دوران بارداری
- طی بارداری ماهیچه‌ها و مفصل خانم طی باردار شل‌تر می‌شوند. این اتفاق جهت ایجاد فضا برای بزرگ شدن رحم رخ میدهد. این تغییرات و فشارها میتواند در ناحیه شکم شما حس گرفتگی ایجاد کند.
- در اوایل بارداری بخاطر لانه گزینی جفت در رحم انقباضاتی رخ میدهد. شما آن را بصورت درد، کوفتگی یا گرفتگی زیر دل احساس می‌کنید.
- ضمنا در سه ماهه سوم این گرفتگی‌ها اگر مکررا تکرار شود میتواند نشانه نزدیک شدن زایمان یا همان دردهای کاذب زایمانی باشد.
درد زیرشکم و لانه گزینی در اوایل بارداری
وقتی جفت در اوایل بارداری در حال تشکیل شدن است، عروقش را بصورت تهاجمی وارد لایه داخلی رحم می‌کند تا به آن بچسبد و از این طریق مواد غذایی را از مادر گرفته و به جنین برساند . این تهاجم عروق جفت به رحم باعث میشود شما مثل زمان قاعدگی دردی را در ناحیه زیردل احساس کنید. حتی امکان دیدن لکه هم وجود دارد. ممکن است شما حوالی هفته ششم تا هشتم احساس تیر کشیدن در زیر شکم داشته باشید که علت همین لانه گزینی جفت است.
درد شکم در بارداری به علت قطع جفت
جفت باید تا لحظه ای که نوزاد از بدن مادر خارج میشود سر جای خود چسبیده باشد. اگر زودتر از این زمان جدا شود درد شدید زیر دل ایجاد می‌کند و میتواند با خونریزی یا لکه بینی همراه باشد. این درد اصولا به هیچ طریقی نه با استراحت نه مسکن آرام نمی‌شود.
در این وضعیت حرکات و ضربان قلب جنین کاهش پیدا می‌کند.
سقط جنین همراه با درد شکم
یکی از نشانه های مهم سقط داشتن درد شکم و زیر شکم در بارداری همراه با لکه بینی یا خونریزی می‌باشد. درد سقط با استراحت خوب نمی‌شود. با هر حرکت و فعالیتی شدیدتر میشود. مثل درد لانه گزینی مبهم و قابل تحمل نیست. چون در شرایط سقط، جفت و جنین از دیواره رحم جدا شده و رحم با انقباضات خود سعی می‌کند آنها را خارج کرده و زودتر به حالت قبلی خود برگردد. این دردها بصورت پراکنده تا حدود دو هفته بعد از سقط نیز میتواند احساس شود.
دل دردهای عفونت ادراری در بارداری
طی دوران حاملگی بخاطر ضعیف‌تر شدن سیستم ایمنی، بدن شما مستعد ابتلا به عفونت ادراری در بارداری میشود. این بیماری اگر به درستی درمان نشوند میتوانند در ناحیه زیر شکم شما با درگیر کردن و فشار به مثانه باعث درد شوند. در این حالت تکرر ادرار بارداری، سوزش و احساس فشار حین دفع ادرار شما را آزار میدهد. ضمنا عفونت درمان نشده میتواند منجر به زایمان زودرس شود.
دل درد حاملگی خارج رحمی چگونه است؟
در این نوع از بارداری بجای اینکه جفت داخل حفره رحم لانه گزینی کند در جای نامناسب لانه می‌گزیند. شایع ترین محل برای بارداری خارج رحمی ، لوله‌های رحمی و تخمدانها هستند. از این رو طی بارداری خارج از رحم اصولا درد یک طرفه است، یا درسمت راست زیر شکم است یا سمت چپ.
این درد، شدید و شوکه کننده‌ست معمولا با لکه بینی یا خونریزی همراه است، و با استراحت و مراعات بهتر نمی‌شود. ممکن است شدت درد به سرشانه یا کمر نیز سرایت کند.
درد شکم در سه ماهه دوم حاملگی
اگر درد محدود به زیر شکم و بدون خونریزی یا لکه بینی باشد، با استراحت خوب شود و همچنین همراه با سفتی شکم نباشد بی‌خطر است. علت آن نیز افزایش سایز رحم و بزرگ شدن آن است. ضمنا کشیدگی رباط‌ها و عضلات جهت باز شدن فضای کافی برای رحم هم در ایجاد این درد نقش دارند.
اگر حالت درد شدید و غیرقابل کنترل، همراه با سفت شدن شکم در بارداری، خونریزی، لکه بینی و آبریزش باشد، معاینه و سونوگرافی لازم است.
دردهای نگران کننده شکم در سه ماهه سوم
زمانی درد نگران کننده است که علائم زیر را داشته باشید:
- درد شدید و غیرقابل کنترل
- همراه با خونریزی، لکه بینی یا آبریزش از واژن
- درد همزمان با سفت شدن شکم
- سابقه بیماری مادر طی بارداری (مثل فشار خون بارداری ، مسمومیت حاملگی یا پره اکلامپسی، دیابت و...)
- وجود فیبروم بزرگ در رحم
- سابقه زایمان زودرس در بارداری‌های قبلی
- دردهای کاذب زایمانی هم درسه ماهه سوم شایع هستند. دردهایی مثل درد قاعدگی در زیر شکم که گه گاه حس می‌شوند.
- ضمنا بخاطر آمادگی بدن جهت زایمان، مفاصل لگن شل‌تر می‌شوند که میتواند ایجاد حس درد و کشیدگی یا گرفتگی در زیر دل ایجاد کند.
درد شکم مربوط به زایمان زودتر از موعد
به زایمان زودتر از ۳۷ هفته کامل زایمان زودرس می‌گویند. شرایط طوری است که در آن کل رحم یا همان ناحیه شکم شما همزمان با درد سفت میشود و این سفتی و درد طبق یک الگوی منظم تکرار میشود. مثلا شما در یک ساعت ۴ مرتبه این درد و سفتی را احساس می‌کنید و هر بار حدود چند ثانیه طول می‌کشد. این درد با استراحت خوب نمی‌شود. احساس سنگینی و فشار نیز در زیر دل ممکن است به شما دست دهد. بعضا این شرایط میتواند با آبریزش از واژن یا لکه بینی نیز همراه باشد.
درمان دردهای شکم و زیرشکم در بارداری
براساس علت درد، درمان دل دردهای بارداری نیز متفاوت است. اما برای اکثر دردها استراحت مطلق یا نسبی توصیه میشود. ممکن است پزشک برای جلوگیری از زایمان زودرس برای شما شیاف یا آمپول پروژسترون تجویز کند.
- اگر علت درد استخوانی باشد ورزش، مصرف مناسب منابع کلسیم و منیزیوم به شما برای کاهش درد کمک می‌کند. بخصوص دردهای حاصل از کشیدگی تاندون‌ها و شل‌تر شدن مفاصل.
- اگر علت، سقط و یا بارداری خارج رحمی باشد براساس شرایط شما پزشک از دو روش دارویی یا جراحی جهت درمان استفاده می‌کند.
- اگر علت دردهای شکم و زیر شکم در دوران بارداری عفونت باشد معمولا بعد از درمان عفونت احساس درد از بین می‌رود.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.