علائم پاره شدن کیسه آب در بارداری

علائم پارگی کیسه آب در بارداری بسیار مهم است چرا که ممکن است نشان دهنده‌ی شروع روند زایمان باشد. کیسه آب، یک کیسه‌ی پر از مایع است که 12 روز بعد از بارداری تشکیل شده و در ابتدا بیشتر با آب پر می‌شود. مایع آمنیوتیک اطراف جنین را در داخل رحم احاطه کرده و حاوی مواد مغذی، آنتی بادی و هورمون است. 

کیسه آب در بارداری نقش مهمی در سلامت جنین دارد

• محافظت از جنین در برابر ضربه و عفونت‌ها
• جلوگیری از فشرده شدن بند ناف
• تأمین درجه حرارت مناسب
• کمک به بلوغ ریه و دستگاه گوارش جنین
• امکان جا به جایی جنین و رشد ماهیچه‌ها و استخوان‌ها

کیسه آب معمولاً در ابتدای روند زایمان یا در حین آن پاره می‌شود. اگر این اتفاق نیافتد، در شرایطی ممکن است پزشک با استفاده از تکنیکی کیسه آب را پاره کند تا باعث تقویت انقباضات زایمانی شود.

چه کارهایی باعث پاره شدن کیسه اب می‌شود؟

• التهاب و عفونت داخل رحم 
• خونریزی واژینال در سه ماهه‌ی دوم و سوم
• مصرف سیگار
• استفاده از داروهای غیرمجاز در دوران بارداری
• کمبود وزن به همراه تغذیه‌ی نامناسب (کمبود مس و ویتامین C)
• کوتاه بودن طول دهانه‌ی رحم
• سابقه‌ی پارگی زودرس کیسه آب در بارداری قبلی
• افزایش حجم غیرطبیعی مایع آمنیوتیک
• چند قلویی

تفاوت علائم پاره شدن کیسه آب و ترشحات در بارداری 

چگونه بفهمیم کیسه آب پاره شده است؟ پاره شدن کیسه آب ممکن است باعث خروج ناگهانی مقدار زیادی مایع از واژن شود؛ و یا علائم نشتی کیسه آب فقط در حد چند قطره باشد. اگر خروج ناگهانی مقدار زیادی مایع تقریباً بی‌رنگ و بی‌بو از واژن را مشاهده کردید، کیسه آب شما پاره شده است. اما اگر در غشای کیسه آب سوراخ کوچکی ایجاد شود و نشت مایع رخ دهد، تشخیص آن سخت‌تر است. در این صورت ممکن است خیسی مایع آمنیوتیک را با ادرار یا ترشحات واژن اشتباه بگیرید.

1. رنگ: مایع آمنیوتیک شفاف و یا زرد روشن است؛ در صورتی که ادرار زردتر و ترشحات واژن معمولاً سفید هستند. فرق بین ترشح و پارگی کیسه آب به این صورت است که ترشحات واژن لزج و چسبناک هستند اما مایع آمنیوتیک رقیق و مانند آب است.
2. اگر جنین اولین مدفوع خود را که مکونیوم نام دارد داخل کیسه آب دفع کرده باشد، رنگ مایع خارج شده سبز یا قهوه‌ای و بدبو است. جنین ممکن است این مدفوع را وارد ریه‌های خود کرده و دچار مشکلات تنفسی شود، بنابراین لازم است سریعاً به مرکز درمانی مراجعه کنید.
3. بو: مایع آمنیوتیک بی بو است؛ در صورتی که ادرار بوی خاصی دارد.
4. چکه کردن مداوم: در صورت سوراخ شدن کیسه آب، مایع به صورت مداوم خارج شده و لباس زیر شما را مرطوب می‌کند. همچنین اگر بایستید خروج مایع بیشتر می‌شود.
5. لکه بینی: پاره شدن کیسه آب معمولاً با خروج مقدار کمی خون همراه است.

در شرایطی که شما شک کردید یا مطمئن بودید که کیسه آب پاره شده؛ حتماً با پزشک خود تماس گرفته و یا به مرکز درمانی مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینه و تست پارگی کیسه آب به تشخیص صحیح می‌رسد و اقدامات لازم را انجام می‌دهد. اگر همراه با علائم پارگی کیسه آب در بارداری علائم زیر را نیز داشتید؛ سریعاً به نزدیک‌ترین مرکز درمانی مراجعه کنید:

• رنگ قهوه‌ای یا سبز مایع خارج شده همراه با بوی بد
• مشاهده یا احساس بندناف داخل واژن
• درجه حرارت 38 درجه یا بیشتر
• نبض بیشتر از 100 بار در دقیقه
• ترشحات بدبو
• خونریزی شدید واژینال

شما می‌توانید با انواع ترشحات واژن در بارداری در این مقاله بیشتر آشنا شوید.

تست‌های پارگی کیسه آب در بارداری

• نیترازین: در این تست PH (میزان اسیدیته) ترشحات واژن سنجیده می‌شود. این عدد به طور طبیعی بین 4.5 تا 5.5 است اما در صورت نشت مایع آمنیوتیک، PH افزایش یافته بیشتر از 6.5 می‌شود.
• فرنینگ: در این تست از ترشحات واژن نمونه برداری شده و زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرد. با انجام این تست اگر مایع آمنیوتیک نشت کرده باشد، مشخص می‌شود.
• پولینگ: در این تست پزشک یک اسپکلوم (وسیله‌ی معاینه) را داخل واژن قرار داده و خروج و تجمع مایع را بررسی می‌کند. 
• پد تست: در این تست مادر ادرار خود را خالی کرده و ناحیه تناسلی را کاملاً خشک می‌کند. سپس یک پارچه‌ی تمیز یا نوار بهداشتی را در لباس زیر خود قرار داده و بعد از یک ساعت بررسی می‌کند. در صورت پارگی کیسه آب پد خیس می‌شود و مایع به داخل پد نفوذ می‌کند.
• کیت Amni Sure: در این تست ترشحات واژن بر روی کیت قرار می‌گیرد. این تست نوعی ماده‌ی شیمیایی خاص را در این ترشحات تشخیص داده و بنابراین نتیجه را مثبت یا منفی نشان می‌دهد.
• سونوگرافی: در مواردی با انجام سونوگرافی کاهش مایع آمنیوتیک مشخص می‌شود.

عوارض احتمالی پاره شدن زودرس کیسه آب

 

اگر کیسه آب قبل از هفته‌ی 37 بارداری پاره شود، پارگی زودرس کیسه آب بوده و ممکن است خطراتی را برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. اما نگران نباشید چرا که این اتفاق فقط در 3 درصد از بارداری‌ها رخ می‌دهد.

عوارض احتمالی:

1. عفونت مادر یا جنین
2. جدا شدن جفت
3. مشکلات بندناف

اقدامات پزشکی بعد از پاره شدن کیسه آب

اینکه کیسه آب در چه هفته‌ای از بارداری پاره شود، مهم است. مثلا پاره شدن کیسه آب در هفته ۳۰ با پارگی کیسه آب در هفته 37 و بالاتر تفاوت‌های بسیار زیادی باهم دارند.

زمانی که شما متوجه علائم پارگی کیسه آب در بارداری شدید و به مرکز درمانی مراجعه کردید؛ پزشک سلامت شما و کودکتان را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است تست پارگی کیسه آب را برای تشخیص قطعی انجام دهد. در 4 حالت زیر باید اقدام کنید: 

1.سن بارداری بیشتر از 37 هفته: پاره شدن کیسه آب بدون شروع انقباضات زایمان در این زمان از بارداری، تقریباً در 10 درصد موارد رخ می‌دهد. در این شرایط پزشک 6 الی 12 ساعت برای شروع انقباضات زایمانی صبر می‌کند. در این زمان لازم است موارد زیر را رعایت کنید:

• خودداری از انجام رابطه‌ی جنسی
• استفاده از نوار بهداشتی
• استفاده از تامپون توصیه نمی‌شود؛ زیرا ممکن است باعث ورود میکروب به داخل واژن شود.

2. سن بارداری 34 تا 37 هفته: در این شرایط ممکن است به جهت جلوگیری از ابتلا به عفونت، القای زایمان انجام شود. همچنین مشاوره با متخصص نوزادان انجام می‌شود.

اگر علائمی از ابتلا به عفونت و سایر مشکلات سلامت جنین وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک بارداری را با کنترل دقیق شرایط ادامه دهد. همچنین احتمالاً کورتیکواستروئید برای بلوغ ریه‌ی جنین تجویز می‌شود.

3. سن بارداری 25 تا 34 هفته: در این زمان پزشک سعی می‌کند زایمان را به تأخیر بیاندازد تا کودک رشد کافی داشته باشد. احتمالاً کورتیکواستروئید برای بلوغ ریه‌ی جنین و سولفات منیزیوم برای محافظت عصبی جنین تجویز می‌شود.معمولاً مادر در بیمارستان بستری شده و برای کنترل موارد زیر تحت نظر قرار می‌گیرد:

• دریافت مایعات فراوان
• کنترل علائم حیاتی مادر هر 4 ساعت
• کنترل صدای قلب جنین هر 4 ساعت
• معاینه‌ی شکمی مادر
• بررسی ترشحات چرکی و بدبوی واژینال (عکس ترشحات در بارداری را در این مقاله ببینید.)
• انجام آزمایشات لازم به صورت مکرر
• انجام تست NST به طور روزانه
• انجام سونوگرافی هفتگی
• بررسی بلوغ ریه‌ی جنین در هفته‌ی 32 تا 33 بارداری
• تجویز آنتی بیوتیک برای جلوگیری از ابتلا به عفونت
• مشاوره با متخصص نوزادان

در صورت وجود شرایط زیر امکان بستری در منزل وجود دارد:

• شرایط پزشکی و سلامت مناسب 
• عدم وجود علائم عفونت داخل رحمی
• تجویز آنتی بیوتیک برای پیشگیری از ابتلا به عفونت به مدت 72 ساعت
• آگاهی مادر از شرایط و علائم هشدار
• وجود همراه در منزل
• خودداری از انجام رابطه‌ی جنسی
• فاصله‌ی 20 دقیقه‌ای محل اقامت مادر تا بیمارستان و اطمینان از دسترسی به وسیله‌ی نقلیه
• کنترل علائم حیاتی در خانه هر 6 ساعت (تعداد نبض کمتر از 100 بار در دقیقه، درجه حرارت کمتر از 37.8 سانتی‌گراد)
• شمارش حرکات جنین به طور روزانه
• انجام NST هر هفته
• آزمایش خون دوبار در هفته
• سونوگرافی هر هفته

4. سن بارداری کمتر از 25 هفته: در این شرایط مادر در بیمارستان بستری شده و پزشک با مادر و پدر در مورد ختم بارداری مشورت می‌کند و آن‌ها را از عوارض ادامه‌ی بارداری آگاه می‌کند. 

سؤالات رایج مادران درباره پارگی کیسه آب در بارداری

• آیا نزدیکی باعث پاره شدن کیسه آب می‌شود؟ خیر، در بارداری طبیعی رابطه‌ی جنسی منعی ندارد و باعث پارگی کیسه آب نمی‌شود. اما اگر کیسه آب شما به هر دلیلی پاره شده است، نباید رابطه‌ی جنسی داشته باشید زیرا احتمال ابتلا به عفونت افزایش میابد.
• آیا حرکات جنین باعث پاره شدن کیسه آب می‌شود؟ خیر، کیسه آب سالم با حرکات جنین پاره نمی‌شود.
• آیا ورزش باعث پاره شدن کیسه آب می‌شود؟ خیر، ورزش‌های استاندارد دوران بارداری مشکلی ایجاد نمی‌کنند.

حرکات جنین بعد از پاره شدن کیسه آب چگونه است؟

 پاره شدن کیسه آب جنین را در معرض میکروب‌ها و آلودگی‌هایی که از طریق واژن وارد رحم می‌شوند قرار می‌دهد. اگر پزشک تشخیص بدهد که باید تا ۱۲ ساعت صبر کنید، حتما خواهد گفت که برای محافظت از خود و جنین‌تان در مقابل این آلودگی چه کارهایی انجام دهید. محل واژن را تمیز نگه دارید و اقدامات احتیاطی دیگر را طبق گفته پزشک انجام دهید. به طور کلی قرار گرفتن جنین در خشکی می‌تواند خطرناک باشد. اگر نشتی کیسه آب دارید، اول از همه با پزشک خود تماس بگیرید. برای بررسی وضعیت حیات جنین، یک چیز شیرین بخورید و 20 دقیقه به پهلو چپ بخوابید. احتمالا جنین شما تکان می‌خورد. کم تکان خوردن جنین خیلی نگران کننده‌ نیست، اما تکان نخوردن آن می‌تواند نگران‌کننده باشد. در واقع پاره شدن کیسه آب ضربان قلب جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بنابراین اگر با این شرایط رو‌به رو شده‌اید، حتما سریعا به پزشک مراجعه کنید. 

علایم پارگی کیسه اب در سه ماه اول کدامند؟

خروج ناگهانی مایع از واژن نشانه پارگی کیسه آب است. یعنی اینکه مادر حس کند خیس شده است. این اتفاق ممکن است در خواب، در دستشویی یا حین حرکت رخ دهد، به طوری که تمام لباس‌های زیر و پاها خیس شوند.

پارگی کیسه آب معمولا بعد از هفته ۳۸ بارداری اتفاق می‌افتد که خود می‌تواند علامت زایمان باشد. اما اگر این پارگی زودتر سه ماهگی و زودتر از ۳۸ هفتگی اتفاق بیفتد، می‌تواند موجب تولد زودرس نوزاد شود که به آن پارگی زودرس کیسه آب گفته می‌شود. معمولا در بارداری‌های نرمال کیسه آب بعد از شروع دردهای زایمانی پاره می‌شود.

توجه داشته باشید که نشتی كيسه معمولا به دلیل سوراخ شدن کیسه آب است و نه پارگی کلی. بنابراین حتما به پزشک مراجعه کنید که او سوراخ شدن یا پاره شدن کیسه آب را تشخیص دهد. 

درمان سوراخ شدن کیسه آب جنین چیست؟

• بستری در بیمارستان
• درمان انتظاری به طوری که خود به خود چکه کردن مایع متوقف شود.
• بررسی علائم عفونت مانند تب، درد و افزایش ضربان قلب جنین و انجام آزمایشات
• مصرف قرص توسط مادر که باعث تکامل ریه‌های جنین می‌شود.
• مصرف آنتی بیوتیک برای درمان یا جلوگیری از عفونت.
• مصرف قرص توکولیتیک برای متوقف کردن درد زایمان زودرس.

پاره شدن کیسه آب چه علائمی دارد؟

اگر علائم سوراخ شدن و پاره شدن کیسه آب را بشناسید، بهتر می‌تونید این وضعیت را تشخیص دهید. خانم‌هایی که پارگی زودرس کیسه آب را مشاهده می کنند معمولا در هفته سی و چهارم بارداری زایمان می‌کنند. نشت مايع و خروج مایع از واژن، مهمترین نشانه پارگی کیسه آب است، پس اگر احساس کردید که آنچه از شما خارج شده به دلیل پارگی کیسه آب است، حتما با پزشک تماس بگیرید.

بنابراین چکه کردن ترشحات آبکی از واژن، خیسی مداوم لباس زیر و ترشحات بد بو و سوزش و خارش می‌توانند از علائم پاره شدن کیسه آب باشند. اگر مدت زمان طولانی از پاره شدن کیسه آب بگذرد و زایمان طبیعی اتفاق نیوفتد، جنین به روش سزارین متولد می‌شود. 

سوراخ شدن کیسه آب در هفته 39 چگونه اتفاق می‌افتد؟

اینکه دقیقا چه طور کیسه آب سوراخ یا پاره می‌شود، مشخص نیست، اما با مشاهده نشانه‌های پاره شدن کیسه آب، می‌توان این اتفاق را حدس زد. به طور کلی یکی از علائم پاره شدن کیسه آب در ماه پنجم یا ماه آخر بارداری نشتی آب است. 

پاره شدن کیسه آب در هفته آخر بارداری را می‌توان زنگ علامتی برای زایمان دانست. به طور کلی پارگی کیسه آب در هر سه ماه بارداری محتمل است؛ واکنش‌ها در برابر این اتفاق در هر سنی از بارداری متفاوت خواهد بود. در واقع پاره شدن کیسه آب در ماه چهارم، پاره شدن کیسه آب در ماه نهم یا پاره شدن کیسه آب در ماه هفتم و یا پاره شدن کیسه آب در ماه ششم هر کدام به طور جداگانه می‌توانند زنگ خطر باشند یا نباشند. بنابراین همیشه تمام حالات خود را با پزشک در میان بگذارید تا برای انجام اقدامات مفید، زمان را دست ندهید. 

پاره شدن کیسه آب بعد از آمینیوسنتز

ممکن است به هر دلیل نیاز داشته باشید که در حامگی تست آمنیوسنتز انجام دهید. اول از همه به عنوان یک زن باردار از این تست نترسید و فقط مراقبت علائم پاره شدن کیسه آب باشید. به طور کلی اگر بر اثر آمنیوسنتز مشکلی ایجاد شده باشد، نشتی از همان محل آمنیوسنتز است. اگر به پارگی کیسه آب شک پیدا کرده‌اید، برای یک ساعت در لباس زیر خود یک نوار بهداشتی قرار دهید. اگر این نوار خیس شد و بی رنگ بود، نشان‌دهنده نشتی است، زیرا رنگ مایع آمنیوتیک بی رنگ و مثل آب است و اگر زرد رنگ بود، نشانه دهنده ادرار است.

کلام آخر

 

حالا که با علائم پارگی کیسه آب در بارداری و اقدامات مرتبط با آن آشنا شدید؛ در صورت پاره شدن کیسه آب دستپاچه نشده و با آگاهی اقدامات لازم را انجام می‌دهید.