انقباضات رحم در بارداری | انقباضات شکم در اوایل بارداری نشانه چیست
انقباضات رحم در بارداری از تغییرات و نشانه‌های بارداری رو به جلو است. مهم نیست که در چه مرحله‌ای از حاملگی خود قرار داشته باشید، احتمالاً دائماً به پایان این ماجرا فکر می‌کنید؛ به درد زایمان، خود زایمان و درنهایت لحظه دیدار و در آغوش کشیدن کودک زیبا و دلبندتان.اما چه چیزی قرار است شما را به اینجا برساند؟ انقباضات رحمی!! به بیان دیگر انقباضات رحم در انتهای بارداری را می‌توان به عنوان یک علامت هشداردهنده یا چراغ سبز از طرف نوزاد تلقی کرد که می‌گوید: دیگر وقتش رسید، گهواره من را آماده کنید! اما همیشه علت انقباضات شکمی این نیست که زمان تولد کودک فرا رسیده است. انقباضات رحم دراوایل بارداری مانند لکه بینی، دردهای شکمی که این‌ها هم از عوارض شایع بارداری هستند، برای مادر نگران کننده باشد. در ادامه قصد داریم همه‌چیز را در مورد علت انقباض زیر شکم و انقباضات رحم در اوایل بارداری بارداری بگوییم.
انقباضات رحم در حاملگی چند نوع است
بسیار از زنان باردار می‌خواهند علت انقباضات رحم در بارداری و انقباض زیر شکم در اوایل بارداری، همچنین تفاوت بین درد واقعی زایمان و انقباض کاذب را بدانند. علت انقباضات شکمی در ماه‌های مختلف بارداری می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به شما خواهیم گفت که انقباضات رحمی در حاملگی چند نوع است :
انقباضات رحم در اوایل بارداری
شما ممکن است حتی در سه ماهه اول بارداری نیز انقباضات زیر شکم و اسپاسم رحم را احساس کنید؛ چراکه در این زمان نیز بدنتان در حال آماده شدن برای ادامه بارداری است. حتی ممکن است سفت شدن شکم در بارداری کنار دیگر عوارض جسمی مانند تکرر ادرار در بارداری اذیت کننده باشد. کشیده شدن رباط‌های اطراف رحم می‌تواند یک علت انقباضات شکمی در این دوران باشد. همچنین کم‌آبی، یبوست و نفخ نیز می‌تواند به این انقباضات دامن بزند. درصورتی‌که این انقباضات، با لکه بینی، خونریزی و یا دردهای شکمی همراه بود، حتماً به پزشکتان مراجعه کنید تا وضعیت شما را ازنظر احتمال وجود حاملگی خارج از رحم و یا سقط جنین بررسی کند.
انقباضات براکستون هیکس (انقباض کاذب)
در اواخر سه ماهه دوم بارداری و در سه ماهه سوم بارداری، ممکن است مواقعی پیش بیاید که شکم شما سفت شود و نسبت به لمس حساس باشد. سپس دوباره ریلکس شده و به حالت قبل بازمی‌گردد. این فرایند به دلیل انقباض عضلات رحمی شما رخ می‌دهد و به انقباضات براکستون هیکس (Braxton Hicks) معروف است. این انقباضات ممکن است خفیف و گذرا باشند و یا گاهی آن‌قدر قوی باشند که شما را از انجام هر کاری بازدارند.
اما انقباضات براکستون هیکس از کی شروع میشود ؟ غالباً انقباضات رحم در ماه پنجم بارداری به‌خصوص از اوایل هفته 20 ام، همان انقباضات براکستون هیکس هستند؛ اما بیشتر آن‌ها بین هفته 28 و 30 رخ می‌دهند. معمولاً در ماه نهم بارداری، خانم‌های باردار به‌طور میانگین هر 10 تا 20 دقیقه دچار این انقباضات رحمی می‌شوند. بااین‌وجود، در اکثر موارد جزو انقباضات خطرناک در بارداری محسوب نمی‌شوند و نیازی به اقدام خاصی ندارند. مگر اینکه به انقباضات درد زایمان تبدیل شوند که در بخش‌های بعدی به‌طور کامل توضیح داده شده‌اند.
درد واقعی زایمان
نوع دیگری از انقباضات رحم، درد واقعی زایمان است که هرگاه محیط رحم، دیگر برای رشد نوزاد کافی نباشد، ایجاد می‌گردند. در ادامه با تفاوت درد واقعی زایمان و انقباضات براکستون هیکس به خوبی آشنا خواهید شد.
تفاوت درد واقعی زایمان و انقباضات براکستون هیکس
اصلی‌ترین تفاوت بین انقباض کاذب و درد واقعی زایمان این است که انقباضات براکستون هیکس معمولاً هنگام ورزش یا فعالیت از بین می‌روند. این در حالی است که درد واقعی زایمان با فعالیت ادامه می‌یابد و حتی تشدید میشود. انقباض‌های براکستون هیکس بیشتر در هنگام استراحت احساس می‌شوند. این انقباضات معمولاً تصادفی و نامنظم هستند درحالی‌که دردهای حقیقی از نظم بیشتری برخوردارند. درصورتی‌که انقباضات رحم در ماه ششم بارداری و یا بعد از آن منظم بود، مثلاً اگر هر ده دقیقه یک‌بار تکرار می‌شد، حتماً با مامای همراه در میان بگذارید؛ زیرا ممکن است در معرض زایمان زودرس قرار داشته باشید.
به این نکته نیز توجه کنید که برخی از خانم‌ها به‌خصوص آن‌هایی که در ماه‌های آخر بارداری هستند، هرگونه احساس متفاوتی در ناحیه شکم و رحم را به‌عنوان انقباض زایمان تلقی میکنند. ساده‌ترین روش برای اینکه بدانید آیا دچار این‌گونه انقباض‌ها هستید یا نه، انجام یک تست ساده است. دراز بکشید و یک دست را روی رحم خود قرار دهید. اگر به علت اسپاسم رحم، کل رحم شما سخت و سفت باشد، به احتمال زیاد دچار انقباضات حقیقی یا کاذب رحم شده‌اید؛ اما اگر در یک سمت سخت باشد و در سایر قسمت‌ها نرم و نرمال باشد، ممکن است علت آن چرخش نوزاد باشد. به‌عنوان‌مثال بخش زیادی از انقباضات رحمی در ماه هشتم بارداری به علت جنب‌وجوش زیاد کودک در این هنگام است.
در قسمت بعد با نشانه‌های دقیق انقباضاتی که به زایمان منجر می‌شوند، آشنا خواهید شد.
انقباضات درد زایمان
با اطلاعاتی که تا اینجا به دست آوردید علت انقباضات رحم در بارداری و انواع آن‌ها را شناختید. حتماً می‌خواهید بدانید که چگونه می‌توان نشانه‌های رسیدن وقت زایمان را در این میان تشخیص داد. در ادامه به شما 4 علامت اصلی انقباضات درد زایمان را خواهیم گفت:
- داشتن کمردرد در حین انقباضات
انقباض کاذب نظیر براکستون هیکس اغلب شامل انقباضاتی است که بیشتر در قسمت جلوی رحم رخ می‌دهد و درواقع رحم از قسمت جلو سفت و حساس میشود. انقباضات درد زایمان، کل رحم را درگیر میکنند و باعث ایجاد فشار و سفت شدن در قسمت کمر نیز می‌شوند.
- انقباضات مداوم
انقباضات درد زایمان مداوم و منظم هستند و با تغییر در سطح فعالیت بدنی، کمتر نمی‌شوند. درحالی‌که انقباض کاذب اغلب با استراحت و هیدراتاسیون (رساندن آب به بدن) برطرف می‌شوند.
- انقباضات واقعی از یک الگوی پیروی میکنند
انقباضات درد زایمان با گذشت زمان، ازنظر دفعات، مدت و قدرت افزایش می‌یابد و از یک الگوی منظم پیروی می‌کند. درحالی‌که انقباض کاذب براکستون هیکس بیشتر در فواصل تصادفی اتفاق می‌افتد و در قدرت و مدت متفاوت می‌باشد.
- انقباضات حقیقی باعث تغییر دهانه رحم میشود
از مهم‌ترین نشانه‌های رسیدن وقت زایمان می‌توان به همین مورد اشاره کرد. انقباضات درد زایمان باعث میشود که دهانه رحم باز شود. انقباض کاذب تغییری در دهانه رحم ایجاد نمی‌کند؛ بنابراین، حتی اگر سه علامتی را که در بالا توضیح داده شد را هم تجربه کنید تا زمانی که دهانه رحم تغییر نکرده است، نمی‌توان گفت که علت انقباضات شکمی شما شروع زایمان است.
آیا انقباضات رحم دراوایل بارداری خطرناک است؟
برخی از مادران باردار درباره اینکه انقباضات رحم در بارداری خطرناک است یا نه نگران هستند. اکثر زنان باردار ممکن است در تمام دوران بارداری، اسپاسم رحم و سفت شدن زیر شکم را احساس کنند. این اغلب نشانه نگران‌کننده‌ای نیست، بلکه نشانه آماده شدن رحم برای فرایند زایمان است. به عبارت ساده می‌توان گفت علت انقباضات شکمی این است که عضلات رحم در حال ورزش کردن هستند تا هرگاه وقت زایمان فرا رسید، وظیفه خود را به‌خوبی انجام دهند.
انقباضات رحم در بارداری نه‌تنها خطرناک نیستند، بلکه روشی هستند که بدن شما برای ورود امن کودکتان به این دنیا، به کار می‌برد. رحم، نوزاد را احاطه كرده است و وقتی عضلات رحم منقبض شوند، فرایند زایمان تسهیل میشود. انقباضات رحم همان چیزی است که کودک شما را هنگام تولد، در موقعیت مناسب قرار می‌دهد و به حرکت او در کانال زایمان کمک می‌کند.
به‌طورکلی می‌توان گفت که دفعات، مدت و شدت انقباضات با بالا رفتن سن بارداری، افزایش می‌یابد. مثلاً انقباضات رحم در ماه چهارم بارداری کمتر از انقباضات رحم در ماه هفتم بارداری است. انقباضات خطرناک در بارداری شامل موارد زیر هستند:
- انقباض‌هایی که با یک الگوی منظم و به‌صورت دائمی رخ می‌دهند.
- انقباض‌هایی که با راه رفتن و نوشیدن مقدار زیادی آب از بین نمی‌روند.
- لکه بینی، خونریزی و یا ترشحات واژینال در بارداری بصورت غیرطبیعی
- درد و فشار در ناحیه کمر، لگن و شکم
- انقباض‌هایی که با گذشت زمان شدیدتر می‌شوند تا جایی که به داشتن نبض در واژن یا درد شدید لگن تبدیل میشود.
علائم بالا ممکن است نشانه زایمان زودرس و یا سقط جنین باشند؛ بنابراین حتماً این علائم را با پزشکتان در میان بگذارید تا اقدامات و ارزیابی‌های لازم را انجام دهد.
چیزی که برای مادران باردار بسیار اهمیت دارد این است که تفاوت بین درد واقعی زایمان و انقباض کاذب را تشخیص دهند. در این صورت بخش زیادی از نگرانی‌های آن‌ها برطرف خواهد شد. در ادامه اطلاعات بیشتری درباره علت انقباضات رحم و علائم آن‌ها دریافت خواهید کرد.
تست انقباض رحم چگونه است
تست استرس انقباضی یا تست انقباض رحم (CST) برای ارزیابی این است که آیا تا قبل از زایمان، اکسیژن کافی از طریق جفت به جنین می‌رسد یا نه. در تست انقباض رحم، ضربان قلب جنین به دنبال انقباضات رحم اندازه گیری میشود. این انقباضات می‌توانند انقباضات طبیعی باشند و یا انقباضات القایی که با تحریک نوک پستان و یا تزریق اکسی توسین ایجاد می‌گردند.
در یک بارداری سالم، جفت توانایی انتقال اکسیژن از خون مادر به جنین را دارد. هنگام انقباضات رحمی، رگ‌هایی که به جفت خونرسانی میکنند، فشرده می‌شوند. درنتیجه جریان خون و تحویل اکسیژن به جفت کاهش می‌یابد. اگر اکسیژن کافی به جنین نرسد، جنین با کاهش ضربان قلب پاسخ می‌دهد. یک جفت سالم و طبیعی، همیشه دارای مقداری ذخایر خون است که می‌تواند در زمان انقباضات رحمی نیز، نیاز جنین را برطرف کند. در موارد محدودی ممکن است جفت، به‌طور مناسبی عمل نکند که این موضوع با تست انقباض رحم بررسی می‌گردد.
البته این موضوع نباید باعث نگرانی شما شود؛ زیرا این شرایط برای تعداد کمی از مادران رخ می‌دهد. به همین علت تنها در بارداری‌های پرخطر، تست انقباض رحم انجام میشود. این تست بسیار گران است و خطراتی نیز به همراه دارد. همچنین در حدود 30% از موارد، ممکن است نتیجه مثبت کاذب نشان دهد. درصورتی‌که پاسخ این تست بعد از تکرار مجدد هم مثبت باشد، ممکن است نیاز باشد زایمان زودرس انجام دهید و کودکتان را زودتر از موعد به دنیا آورید. از طرفی جنین‌هایی که در این وضعیت بوده‌اند، نمی‌توانند انقباضات رحم در هنگام زایمان را تحمل کنند. به همین علت معمولاً از طریق سزارین متولد می‌شوند.
پیشگیری از انقباضات رحمی در دوران بارداری
همان‌طور که گفتیم اصلی‌ترین علت انقباضات رحم در بارداری آماده شدن بدن شما برای فرایند مهم زایمان است. انقباضات خطرناک در بارداری موارد خاصی هستند که در قسمت‌های قبل به آن‌ها پرداخته شد. با این اوصاف، درصورتی‌که این علائم باعث آزار شما نمی‌شوند، نیازی به پیشگیری از انقباضات رحم در بارداری ندارید؛ اما گاهی اوقات این انقباضات، شدید هستند و ممکن است جلوی فعالیت‌های روزانه شما را بگیرند و حتی استراحتتان را مختل کنند.
درصورتی‌که دچار انقباضات مربوط به درد واقعی زایمان نشده‌اید (در بخش قبل توضیح داده شد) و از عوارض جسمی شایع بارداری باشد، می‌توانید از راه‌های زیر کمک بگیرید:
- مثانه خود به‌طور مرتب را خالی کنید.
- به سمت چپ خود دراز بکشید. این وضعیت در بسیاری از افراد می‌تواند علائم را کاهش دهد یا متوقف کند.
- از دراز کشیدن بر روی پشت خود بپرهیزید. این حالت باعث فشار به رگ تحتانی شده و شدت انقباضات و خونرسانی را دچار اختلال میکنند
- روزانه چندین لیوان آب بنوشید، زیرا کمبود آب بدن نیز می‌تواند علت انقباضات شکمی باشد.
- از تنفس عمیق و مدیتیشن کمک بگیرید. هرچه بهتر تنفس کنید، سطح اکسیژن خونتان بیشتر خواهد شد. در نتیجه کمتر دچار اسپاسم رحم خواهید شد.
- از خوردن غذاهایی که گاز معده را افزایش می‌دهند، اجتناب کنید.
- انقباضات شکمی خود را به مدت یک ساعت با شمارش دفعات و فاصله زمانی بین پایان یک انقباض تا شروع انقباض بعدی، کنترل کنید. اگر علائم شما بعد از یک ساعت از بین نرفت و یا بدتر شد، با پزشک خود تماس بگیرید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.