علائم برفک دهان نوزاد چیست؟
برفک دهان نوعی عفونت شایع و بی‌خطر در نوزادان سالم است. این عفونت توسط یک مخمر قارچ‌مانند به نام «کاندیدا آلبیکنز» ایجاد می‌شود. به طور طبیعی دهان محل زندگی باکتری‌های مختلفی است؛ به دلیل رطوبت و دمای مناسب دهان، محل ایده‌آلی برای رشد باکتری‌ها ایجاد می‌شود. درصورت برهم خوردن تعادل میان باکتری‌های مفید و مضر، قارچ کاندیدا آلبیکنز بیش‌از‌حد تکثیر شده و برفک دهان ایجاد می‌شود. سیستم ایمنی ضعیف نوزاد، توانایی برقراری این تعادل بین میکروب‌های دهان را ندارد. در نتیجه قارچ آلبیکنز در کودکان بیش از حد مجاز رشد می‌کند و سفیدی زبان نوزاد دیده می‌شود. ممکن است در ابتدا علائم برفک دهان نوزاد به صورت باقی‌مانده‌های شیر به نظر بیاید. اما توجه کنید که این برفک‌ها پاک نمی‌شوند و در صورت ساییدن پلاک‌های سفید، بافت قرمز زیرین شروع به خونریزی می‌کند.
برفک دهان در نوزادان چیست؟
علائم برفک دهان نوزاد یک بیماری نوزاد است که می‌تواند در هنگام تولد یا کمی پس از به دنیا آمدن ایجاد شود. ابتلا به این عفونت در زمان تولد به علت انتقال قارچ آلبیکنز از مادری است که به عفونت قارچی واژن مبتلا است. زیرا نوزاد در هنگام تولد از کانال زایمانی مادر عبور می‌کند و با عفونت قارچی واژن در تماس قرار می‌گیرد. برفک دهانی در شیرخوران ممکن است به علت انتقال قارچ از سینه مادر در هنگام شیردهی رخ دهد. مخصوصا اگر مادر مبتلا به ماستیت کاندیدایی یا التهاب پستان باشد. در صورت عدم درمان مادر، ممکن است نوزاد دوباره به برفک دهان مبتلا شود. پس درمان نوزاد باید با درمان مادر همراه شود تا موثر باشد.
آیا برفک دهان در تغذیه‌ی نوزاد اختلال ایجاد می‌کند؟
برفک دهان و سفیدی زبان نوزاد معمولا در هفته‌ها یا ماه‌های اول تولد بوجود می‌آید. در این زمان تنها غذای نوزاد شیر است. نوزاد میل خود را به غذا از دست داده و ممکن است مشکلات تغذیه‌ای پیدا کند.
علت ایجاد برفک دهان در نوزادان
بیشتر موارد برفک دهان و حلق نوزادان طبیعی به شمار می‌رود. اما در صورت شروع در سنین بالاتر، شدید بودن و عدم پاسخ به درمان ممکن است به علت‌های زیر باشد:
- نقص دستگاه ایمنی نوزاد
- مصرف آنتی‌بیوتیک خاص توسط کودک
- دیابت نوع یک کودک
- استفاده از اسپری استنشاقی کورتون در بیماری آسم
- کودک تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی
علائم برفک دهان نوزاد
علائم برفک دهان نوزاد می‌توانند ناگهانی ظاهر شوند و شامل موارد زیر باشند:
- پلاک‌های سفید در سقف دهان، سطح داخلی گونه و روی زبان
- زیر بثورات سفید دهان، بافت قرمزی وجود دارد که ممکن است خونریزی داشته باشد
- قرمزی‌هایی اطراف پلاک‌های سفید دهان وجود دارد
- پلاک‌ها سفید ممکن است دردناک باشند
- گوشه‌ی دهان یا زبان ممکن است ترک خورده و شکاف بردارند
- پلاک‌های سفید مانند باقی مانده شیر هستند اما نمی‌توان آن‌ها را پاک کرد
تشخیص برفک دهان نوزاد
وجود برجستگی‌های سفید-خاکستری روی بافت زبان و مخاط دهان که با کندن این ضایعات نقاط خونریزی‌دهنده ایجاد شود؛ غالبا شما را در تشخیص برفک دهان کودک کمک خواهد کرد. اما حتما با پزشک برای اطمینان مشورت کنید. زیرا ممکن است با بیماری‌های مشابه مانند لوکوپلاکی اشتباه شود. در بیماری لوکوپلاکی خط‌های سفید رنگی در حاشیه زبان ایجاد می‌شود. پزشک برای تشخیص به دهان نوزاد نگاه می‌کند، حتی ممکن است نمونه‌ای برداشته شود.
روش‌های درمان برفک دهان نوزاد
در صورتی که علائم برفک دهان نوزاد، اختلالی در تغذیه نوزاد به وجود نیاورده باشد، به درمان ندارد. تنها در موارد شدید و پایدار دارو تجویز می‌شود. درمان مادر نیز باید همزمان با درمان نوزاد باشد تا از انتقال مجدد عفونت به او پیشگیری شود. درمان دارویی آن با قطره نیستاتین، کلوتریمازول موضعی یا ترکیبی از فلوکونازول و ایتراکونازول برای حداقل ده روز انجام می‌شود. چون برفک دهان روی تغذیه نوزاد تاثیر دارد؛ در صورت ادامه علائم برفک، پزشک باید مطلع گردد.
قطره موضعی نیستاتین برای نوزاد تجویز می‌شود. با این قطره باید تمامی سطوح آسیب‌دیده دهان را آغشته کرد. می‌توانید برای این کار از قطره‌چکان یا گوش‌پاک‌کن استفاده کنید. برای برفک‌های حلق که به آن‌ها دسترسی ندارید، از گوش‌پاک‌کن استفاده کنید. دارو بلافاصله بعد از شیر یا با فاصله‌ی حداقل 30 دقیقه قبل از شیر به کودک داده‌شود. قورت دادن دارو تاثیر مطلوبی برای کودک ندارد اما در عین حال بی‌ضرر است.
داروی دیگر ژلی به نام میکونازول است که باید به داخل دهان نوزاد مالیده شود. حتما از ژل میکونازول با دقت و به اندازه استفاده کنید. زیرا این ژل در صورت مصرف بیش‌از‌حد ممکن است باعث خفگی نوزاد می‌شود. دقت کنید که این ژل برای تمام سطوح دهان است نه فقط زبان.
درمان‌های خانگی و درمان‌های سنتی برفک دهان نوزاد
برای رفع برفک دهان نوزاد می‌توان از روش‌های سنتی و خانگی نیز بهره برد.
- با توجه به سن نوزاد (نوزاد تنها پس از 6-4 ماهگی اجازه مصرف غذایی غیر از شیر را دارد) پزشک ممکن است مصرف باکتری لاکتوباسیل را بصورت ماست در رژیم کمکی نوزاد تجویز کند. این ماست‌ها به ماست‌های پروبیوتیک معروف هستند. باور بر این است که باکتری لاکتوباسیل تعادل میکروبی دهان را برقرار می‌سازد؛ در نتیجه برقراری این تعادل، قارچ‌های آلبیکنز فرصت رشد و ادامه حیات پیدا نمی‌کنند.
- نمک می‌تواند در ضدعفونی دهان نوزاد موثر باشد. مالیدن مقداری نمک یا آب نمک بر سطح زبان و مخاط دهان می‌تواند به کاهش التهاب دهان کمک کند. پس از استفاده از نمک دهان را به خوبی بشویید.
- عسل نیز می‌تواند از عفونی شدن زخم‌ها جلوگیری کند. البته این روش در کودکان زیر دو سال ایجاد درد می‌کند و توصیه نمی‌شود.
- می‌توانید آلوی بدون هسته را له کرده و در پارچه‌ای بپیچید سپس این پارچه را مثل پستانک در دهان نوزاد قرار دهید. این کار باعث کاهش التهاب می‌شود. توصیه می‌کنیم قبل از انجام این درمان‌های خانگی با پزشک مشورت کنید.
نکاتی که مادران باید رعایت کنند
- مادر باید قبل از بدنیا آوردن فرزند، از نظر ابتلا به عفونت قارچی بررسی شود. علائم عفونت قارچی واژن شامل خارش و ترشحات سفید رنگ مانند پنیر است.
- اگر در هنگام شیر دادن به نوزادتان درد احساس کردید یا ترشحات سفید رنگی روی نوک سینه تشکیل شده با پزشک درباره احتمال عفونت قارچی مشورت کنید.
- بهتر است در سوتین خود از پد سینه‌ای استفاده کنید تا از عفونت نوک سینه جلوگیری شود.
- اگر نوزادتان از شیشه شیر یا پستانک استفاده می‌کند، برای پیشگیری از بروز علائم برفک دهان نوزاد مطمئن شوید که هیچ آلودگی‌ای در آن وجود ندارد.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.