مراقبت از نوزاد نارس در منزل باید چگونه باشد؟
اگر نوزاد شما نارس به دنیا آمده باشد، ممکن است روز ترخیص از بیمارستان با مخلوطی از شادی و نگرانی به خانه برگردید. ممکن است روزها، هفته‌ها یا حتی ماه‌ها صبر کرده باشید تا نوزادتان را به خانه بیاورید. اما وقتی بالاخره آن روز فرا می‌رسد، دور شدن از امنیت بیمارستان می‌تواند برایتان ترسناک باشد. اگر نگران مراقبت از کودک نارس در خانه هستید، به یاد داشته باشید که متخصصان مراقبت‌های بهداشتی تا زمانی که نوزادان آماده نشده باشند، آنها را به خانه نمی فرستند. و شما هم می‌توانید با کمی آمادگی و برنامه ریزی، آماده‌ی نگهداری از آنها در خانه شوید. برای آشنایی با روش‌های درست این کار، در ادامه همراه ما باشید.
الزامات برای ترخیص نوزاد نارس
قبل از مرخص شدن از بیمارستان، یک کودک باید چندین شرط اساسی را برای اطمینان از سلامتی و مشکلات پزشکی برآورده کند. برخی از بیمارستان‌ها رسیدن به یک حداقل وزن را برای ترخیص در نظر می‌گیرند، اما اغلب، کارکنان بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) نوزاد را بر اساس این سه معیار ارزیابی می‌کنند:
- آیا کودک می‌تواند دمای بدن خود را در گهواره‌ی رو باز حداقل 24 تا 48 ساعت - بسته به میزان نارسی نوزاد در بدو تولد- حفظ کند؟
- آیا نوزاد می‌تواند شیر خود را با شیشه یا سینه بدون تغذیه‌ی لوله‌ای مکمل بخورد؟
- آیا نوزاد به طور پیوسته در حال افزایش وزن است یا روند وزن‌گیری‌اش منطبق با جدول وزن گیری نوزاد نارس است؟
اکثر کودکان نارس این معیارها را طی 2 تا 4 هفته بدست می‌آورند. نوزادانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند، دچاری انواع بیماری‌ها بوده یا با مشکلات سلامتی متولد شده‌اند یا هفته‌ها با دستگاه‌های تنفسی و اکسیژن سپری کرده‌اند، بیشتر از این مدت در بیمارستان باقی خواهند ماند. با این حال زمانی که به شما اجازه داده شود آنها را به خانه ببرید، کودک باید در وضعیت پایداری قرار داشته باشد و به طور کلی تفاوت چندانی با یک کودکی که در زمان درست و کامل متولد شده است نخواهد داشت.
ریه نوزاد نارس کی کامل می‌شود؟
رشد ریه‌ها در هفته‌ی سی و هفتم بارداری به پایان می‌رسد و به هر نسبت که نوزاد زودتر از این موعد به دنیا آمده باشد، ریه‌های ناقص‌تری دارد که باید در بیمارستان و تحت شرایط خاص رشد کنند تا بتوانند آماده‌ی ترخیص شوند. اما به طور کلی، در اکثر نوزادانی که از هفته 35 به بعد به دنیا می‌آیند، ریه‌های عملکرد مناسبی خواهند داشت.
نوزاد نارس چند روز در دستگاه می‌ماند
نوزادان چه مدت در دستگاه یا همان NICU می‌مانند؟ مدت زمان ماندن نوزادان در NICU به شدت بیماری و نارسی آنها بستگی دارد. میانگین مدت اقامت نوزادان در بیمارستان در این دستگاه 13.2 روز است. با این حال، نوزادانی که زودتر از هفته 32 بارداری به دنیا آمدند به طور متوسط 46.2 روز در آن می‌مانند.
نیازهای پزشکی پس از ترخیص
عموماً یک بچه نارس پس از خروج از بیمارستان به حمایت پزشکی تخصصی نیاز ندارند، اما همه‌ی آنها به مراقبت و ارزیابی منظم پزشکی نیاز دارند. جدا از این شما باید بدانید به سهم خود باید چه نکات پزشکی را برای نگهداری از او در خانه رعایت کنید. این نکات به شرح زیراند:
آپنه تنفسی
آپنه یا وقفه تنفسی نوزاد در خواب از عوارض نارس بودن نوزاد است و با بلوغ آنها بهبود می‌یابد. اگر آپنه باعث کندی ضربان قلب یا تغییر رنگ شود، نوزادان مرخص نمی‌شوند. با این حال، برخی از بیمارستان‌ها در صورتی که نوزادان آپنه خفیف داشته باشند که باعث تغییر رنگ یا ضربان قلب نمی‌شود یا نیاز به تحریک برای تنفس مجدد نوزاد دارد، نوزادان را با مانیتور آپنه به خانه می‌فرستند. اگر چنین است، هر کسی که با نوزاد در خانه تنها باشد باید در یک جلسه آموزشی مانیتور شرکت کند و نحوه انجام احیای قلبی ریوی نوزاد (CPR) را بیاموزد. بعضی از نوزادانی که به بیماری مزمن ریوی به نام دیسپلازی برونکوپولمونری (BPD) مبتلا هستند ممکن است برای مدت طولانی حتی پس از ترخیص به اکسیژن مکمل و دارو نیاز داشته باشند. درنتیجه در مراقبت از آنها در منزل به مصرف دارو و اکسیژن اضافی نیاز است. انواع نوزاد نارس از نظر نوع تنفسی متفاوت هستند و پزشک قبل از ترخیص شرایط نوزاد شما را برایتان توضیح خواهد داد.
مسائل تغذیه‌ای
نوزاد زودرس به غذای بیشتری نیاز دارد زیرا باید به رشد نوزادان شیرخوار ترم برسند. اما همچنین مهم است که به آنها بیش از حد تهاجمی غذا ندهید زیرا روده‌شان به طور کامل بالغ نشده است. کودک به یک برنامه غذایی خاصی که برای نیازهایش تنظیم شده نیاز دارد و حتی ممکن است لازم باشد برای رشد خوب از شیر غلیظ‌تری برایش استفاده کنید.
مشکل عفونت
مانند سایر سیستم‌های بدن، سیستم ایمنی یک نوزاد نارس به خوبی نوزادان ترم یا کامل تکامل پیدا نکرده است. این امر باعث می‌شود که نوزادان نارس در معرض خطر ابتلا به عفونت‌ها (به ویژه عفونت‌های ویروسی) پس از ترخیص قرار بگیرند. از این رو یکی از اولین و ضروری‌ترین شرایط نگهداری از نوزاد نارس در منزل، ایجاد محیطی بهداشتی است تا از مشکلات بعدی پیشگیری شود.
مراقبت از نوزادان نارس در منزل
نوزاد نارس تا زمانی که از نظر رشدی به نوزادان هم سن خود برسد و حرکات نوزاد نارس مثل نوزادی عادی بشود، یک دوره‌ی حساس را طی می‌کند. در این دوره باید از نکات مهمی پیروی کنید که به شرح زیراند:
محدود کردن رفت و آمدها
گردش‌های خارج از خانه باید در چند هفته اول تنها به مطب پزشک محدود شود، به خصوص اگر کودک شما در ماه‌های زمستانی مرخص شود. از آنجایی که در مطب پزشکان معمولاً همیشه چند کودک مبتلا به عفونت‌های ویروسی وجود دارند، سعی کنید قرار ملاقات خود را به عنوان اولین قرار روز تعیین کنید یا درخواست کنید به جای محل انتظار اصلی، در اتاق معاینه منتظر بمانید. از پزشک بپرسید که تماس کودک شما با سایر کودکان و بزرگسالان در این هفته‌های اول چقدر باید محدود باشد. از حضور در مکان‌های عمومی و رفت و آمدهای فامیلی خودداری کنید. هرکسی که بیمار است نباید به خانه شما مراجعه کند، هیچ‌کس نباید در خانه شما سیگار بکشد، و همه بازدیدکنندگان باید قبل از دست زدن به نوزاد دست‌های خود را بشویند. با پزشک در مورد توصیه‌های خاص صحبت کنید - ممکن است برخی از ملاقات‌های خانوادگی به تعویق بیفتد تا سیستم ایمنی کودک شما قوی‌تر شود.
خواب نوزاد
یکی از مهمترین نکات مراقبت از نوزاد نارس در خانه، موضوع خواب است. شیوه‌ی صحیح خواب نوزاد را رعایت کنید. کودک خود را به پشت بخوابانید. وضعیت نوزادان در خواب برای سلامتی آنها مهم است. کودکان نارس بیشتر از یک نوزاد کامل اما برای دوره‌های کوتاه‌تر می‌خوابند. همه‌ی نوزادان، از جمله نوزادان نارس، باید به پشت بخوابند تا خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) کاهش یابد.
مراقبت کانگرویی یا مراقبت آغوشی
از این هفته‌های آرام در کنار هم استفاده کنید تا از تماس پوست به پوست لذت ببرید، که به عنوان مراقبت کانگورویی نیز شناخته می‌شود. بیشتر متخصصین، والدین را تشویق می‌کنند که مراقبت کانگورویی را قبل از ترخیص شروع کنند. پرستاران می‌توانند به شما نشان دهند که چگونه این کار را انجام دهید. در یک اتاق گرم خانه، نوزاد خود را فقط پوشک بپوشانید، سپس او را روی سینه قرار دهید و سرش را به یک طرف بچرخانید تا گوشش روی قلبتان باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که تماس پوست با پوست با نوزادان نارس می‌تواند پیوند والدین-کودک و شیردهی را تقویت کند و سلامت نوزاد نارس را بهبود بخشد.
دمای مناسب اتاق
باید مطمئن شوید که کودک در دمای مناسب و مطمئنی قرار دارد. موثرترین راه برای انجام این کار اضافه کردن لایه‌های لباس یا برداشتن آنها در صورت لزوم است. سعی کنید تخت را با پتوی بیش از حد پر نکنید زیرا ممکن است دما را به حدی بالا ببرد که کودک نتواند آن را تحمل کند. یک دماسنج دیجیتالی بخرید و دمای زیر بغل کودک را بین 36.5-37.3 سانتیگراد حفظ کنید. دمای اتاق ایده آل 20-23 درجه سانتیگراد است.
حمام نوزاد
از دیگر نکات مربوط به مراقبت‌های نوزاد نارس در منزل، نحوه حمام کردن نوزاد است. نوزاد خود را با خیال راحت حمام کنید. آب نباید داغ باشد، بلکه باید گرم باشد. موهای او را فقط با آب بشویید. هیچ پاک کننده مایعی را به آب حمام اضافه نکنید. تا زمانی که نوزاد به وزن 2.5 کیلوگرم نرسیده از حمام اسفنجی استفاده کنید. تا حداقل یک ماهگی کودک از استفاده از هرگونه لوسیون یا روغن خودداری کنید.
تعویض پوشک
تمیز و خشک نگه داشتن بدن کودک می‌تواند به کاهش بثورات پوشکی کمک کند. وقتی پوشک کودکتان را عوض می‌کنید، فقط به آب و دستمال نخی نیاز دارید. اگر در مورد بثورات پوشک نگران هستید، می‌توانید از یک لایه نازک پماد مانع برای محافظت از پوست کودک در برابر رطوبت استفاده کنید. اگر پوست کودک شما ترک یا زخم داشت، با پزشک تماس بگیرید.
فرزندان دیگر
اگر بچه‌های بزرگ‌تری دارید، احتمالاً از آمدن نوزاد جدید به خانه هیجان‌زده هستند. مهم است که اجازه دهید فرزندان بزرگتر شما بخشی از مراقبت از نوزاد جدیدتان باشند. می‌توانید این کار را با اجازه دادن به آنها در مراقبت از کودک انجام دهید. فعالیت‌هایی مانند زمان داستان فرصتی برای همه‌ی فرزندان شماست تا زمانی را با هم بگذرانند.
برای شرایط اضطراری آماده باشید
نوزادان نارس نسبت به جمعیت متوسط نوزادان ترم، نرخ بستری مجدد در بیمارستان بالاتری دارند. بنابراین قبل از اینکه یک وضعیت اضطراری به وجود بیاید، باید برای آن آماده شوید. نزدیکترین اورژانس بیمارستان و سریعترین مسیر از خانه خود را پیدا کنید. اگر فکر می‌کنید که وضعیت کودکتان وخیم است، آماده‌ی تماس با آمبولانس باشید. شماره‌های ضروری را در دسترس نگه دارید.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.