خوردن ماهی در بارداری مفید است یا مضر؟

 خانم‌های باردار سعی دارند با مصرف مواد غذایی مختلف سلامت جنین خود را تا زمان زایمان تامین کنند و‌یکی از رایج‌ترین سوال آن‌ها این است که مصرف ماهی در بارداری مفید است یا مضر؟ خوردن ماهی در بارداری می‌تواند برای زن باردار در لیست غذاهای مفید در بارداری قرار گیرد.ماهی یکی از غذاهای دریایی سالم و سرشار از اسیدهای چرب امگا۳ نظیر DHA و EPA است که برای رشد و سلامت مغز و چشم ‌جنین مفید است. از جمله مواد مقوی دیگری که در این غذای دریایی وجود دارد می‌توان به چربی‌های اشباع شده، پروتئین، ویتامین D و … اشاره کرد. بنابراین مصرف ماهی در دوران بارداری برای رشد مناسب جنین و سلامت او بسیار موثر خواهد بود. در این مقاله به موضوع مصرف ماهی در بارداری و نکاتی در این مورد خواهیم پرداخت.

آیا خوردن ماهی در بارداری بی‌خطر است؟ 

خوردن ماهی در بارداری یک انتخاب غذایی بسیار مغذی است و انواع غذاهای دریایی کم جیوه و مطابق با استانداردها و توصیه‌های پزشکی نه تنها سالم بلکه برای شما و کودکتان توصیه هم می‌شود. براساس اعلام سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، زنان باردار و شیرده باید هر هفته 8 تا 12 اونس (یعنی دو تا سه وعده) ماهی کم جیوه بخورند. این گروه‌ها در سال 2014 و دوباره در سال 2017، بیانیه‌های مشترکی را منتشر کردند که مادران را به خوردن ماهی‌ در دوران بارداری تشویق می‌کند. برخی مطالعات نیز نشان داده اند که خوردن ماهی در دوران بارداری ممکن است از زایمان زودرس و‌وزن کم هنگام تولد جلوگیری کند.

مزایای خوردن ماهی در دوران بارداری

1. خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می‌دهد: ماهی از نظر اسید چرب‌های امگا 3 بسیار غنی ست که التهاب را کاهش می‌دهد و به حفاظت از قلب کمک می‌کند.
2. منبع غنی ویتامین D ست: ویتامین D در بارداری و همچنین سایر مراحل زندگی در جذب بیشتر کلسیم در جهت سلامتی و رشد استخوان‌ها مفید است. از این رو می‌تواند برای رشد استخوان جنین نیز مفید باشد. 
3. به کاهش کلسترول کمک می‌کند: اسید چرب‌های امگا 3 موجود در روغن ماهی به پایین آمدن سطح LDL یا همان کلسترول بد کمک می‌کند. کاهش کلسترول به بهبود عملکرد قلبی کمک می‌کند. 
4. دیابت بارداری: یکی از فواید مهم ماهی این است که به جلوگیری از بیماری‌های خود ایمنی نظیر دیابت کمک می‌کند. میزان بالای ویتامین D ماهی در ایمنی بدن و متابولیسم گلوکز نقش مهمی دارد. 
5. به کاهش فشار خون بالا کمک می‌کند: یکی از مشکلات دوران بارداری افزایش فشار خون است استفاده‌ی بیشتر از ماهی در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند. و این ویژگی را مدیون وجود امگا 3 است.
6. تقویت بینایی در جنین: از دیگر مزایای امگا 3 این است که نقش مهمی در رشد جنین و تکامل سیستم بینایی نوزاد دارد. 
7. افزایش ضریب هوشی جنین: امگا 3 تاثیر زیادی بر رشد مغزی نوزاد دارد ماهی سالمون و قزل آلا و شیرماهی از نظر امگا 3 بسیار غنی هستند. 

معایب خوردن ماهی در بارداری

ازمعایب خوردن ماهی در بارداری نکته‌ای که قابل توجه این است  آلوده بودن آب‌ها می‌باشد. گروهی از آلودگی‌های میکروبی و قارچی از طریق مصرف ماهی آلوده به بدن انسان سرایت می‌کنند که استرپتوکوک یکی از باکتری‌هایی است که از ماهی به انسان منتقل می‌شود. همچنین یکی ازمواد سمی موجود در ماهی‌ها جیوه است که می‌تواند فواید زیاد ماهی را زیر سوال ببرد. بنابراین توصیه می‌شود از خوردن ماهی‌های بزرگی که به منبعی برای انباشته شدن جیوه تبدیل می‌شوند، خودداری کنید. مصرف بیش از حد ماهی‌های آلوده به جیوه؛ نه تنها می‌تواند بر عملکرد هورمون‌ها تاثیر منفی بگذارد، بلکه می‌تواند متابولیسم بدن را نیز تغییر دهد. همچنین جیوه می‌تواند از جفت عبور کند و  میزان جیوه‌ی بالا تاثیر به شدت مخربی بر سیستم عصبی و تکامل جنین می‌گذارد. 

از دیگر مضرات مصرف ماهی دریافت بالای چربی است که مادر و جنین را دچار عوارض مصرف بالای چربی در بارداری می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که مادرانی که بیش از حد ماهی مصرف می‌کنند نوزادانشان در بزرگسالی دچار اضافه وزن بیشتری می‌شوند. 

خوردن کدام ماهی‌ها‌ در بارداری بی‌خطر است؟

اگر باردار هستید سعی کنید ماهی‌ها و غذاهای دریایی متنوعی را که سطح جیوه‌شان پایین بوده و اسید چرب امگا سه زیادی دارند در برنامه غذایی خود بگنجانید. این غذاهای دریایی شامل سالمون، کیلکای آنچوی، شاه ماهی، ساردین، ماهی سفید، قزل آلا، تیلاپیا، کفال، کیلکا، شاه میگو، میگو و... است.

با این حال، استیک‌های تن و ماهی سفید (آلباکور) را می‌توانید به میزان محدود یعنی 6 اونس (170 گرم) در هفته استفاده کنید.

نکات مهم در مورد مصرف ماهی در بارداری

1. از خوردن ماهی خام در بارداری خودداری کنید. برای جلوگیری از ورود باکتری‌ها و ویروس‌های مضر به بدن‌تان از خوردن مواد غذایی حاوی ماهی خام یا نیم پز مانند سوشی پرهیز کنید و ماهی دودی نخورید.
2. اگر ماهی رودخانه‌ای یا دریاچه‌ای می‌خورید، بهتر است میزان مصرف‌تان را در حدود 2 واحد در هفته نگه دارید و زیاده‌روی نکنید.
3. ماهی را پیش از مصرف خوب بپزید. برای این کار باید بخش داخلی بدن ماهی تا دمای 63 درجه سانتی گراد گرم شود. ماهی زمانی خوب پخته است که بافت آن تا حدی از هم باز شود. میگو را تا حدی حرارت دهید که گوشت آن حالت مات پیدا کند.
4. ماهی که همان روز صید شده باشد و بوی بد نیز نداشته باشد بهترین نوع ماهی برای مصرف است چرا که گوشت ماهی لطیف است و سریعاً دچار عفونت و فساد می‌شود.

مصرف میگو در بارداری

مصرف میگو در دوران بارداری مجاز است. میگو جزو آن دسته از ماهی‌هایی ست که احتمال آلودگی آن به جیوه به خاطر کوچکی اندازه، کمتر است. اما هنوز هم باید در بارداری کمتر از 12 اونس در هفته مصرف شود. میگو خواص مشابه با ماهی دارد. این گوشت نیز منبع غنی از پروتئین، امگا 3 و مواد معدنی از جمله سدیم، پتاسیم، کلسیم و میزیم و ویتامین‌هایی نظیر ویتامین B12، E، D ، A و B3 است. همچنین از نظر آهن غنی و از نظر چربی کم است. 

خوردن تن ماهی در بارداری

انواع غذا های دریایی از جمله ماهی های بزرگ مثل کوسه ماهی، شاه ماهی، اره ماهی، تاج ماهی و ماهی خال مخالی دارای مقدار زیادی از جیوه می باشند، اگر چه جیوه موجود در این ماهی ها برای اغلب افراد ضرری ندارد، اما تجمع زیاد جیوه در خون برای افرادی که به طور مرتب و بیش از حد از این نوع ماهی ها می خورند، می تواند به مغز و سیستم عصبی آسیب برساند.
ضمن اینکه خوردن این غذاهای دریایی حاوی جیوه در دوران بارداری نیز ممنوع می باشد، زیرا ترکیبات فلزی جیوه موجب اختلال در فرآیند رشد جنین خواهد شد.

خوردن اشپل ماهی در بارداری 

اشپل یا تخم ماهی حاوی میزان زیادی کلسترول است. مصرف کلسترول در دوران بارداری می‌تواند بسیار خطرناک باشد زیرا خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. بهتر است که در این دوران مصرف نشود و یا در صورت مصرف، با احتیاط و در میزان کنترل شده مصرف شود. مشکل دیگر اشپلِ ماهی، سدیم آن است. هر ۲۸ گرم از خاویار سیاه حاوی ۴۲۰ میلی‌گرم سدیم است، بنابراین می تواند منجر به بروز فشار خون شود.

ماهی شوریده در بارداری

هر چقدر که خوردن ماهی در بارداری می‌تواند فواید زیادی برای شما داشته باشد، ماهی شوریده در بارداری می‌تواند بسیار مضر باشد زیرا میزان زیادی نمک به رژیم شما وارد می‌کند. مصرف زیاد نمک در بارداری عوارض شدیدی به‌همراه دارد. بنابراین به شدت توصیه می‌شود که از خوردن آن خودداری کنید. مصرف نمک زیاد می‌تواند فشار خون را بالا ببرد که برای زن بارداری و جنین به شدت خطرناک است.