خوردن ماهی در بارداری مفید است یا مضر؟

ماهی یکی از غذاهای دریایی سالم و سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ نظیر DHA و EPA است که برای رشد و سلامت مغز و چشم ‌جنین مفید است. به جز این، مصرف ماهی می‌تواند به کنترل فشار و دیابت نیز کمک کند. تنها باید توجه داشته باشید از ماهی‌های مجاز در این دوران مانند سالمون، قزل آلا، سفید، میگو و... استفاده کنید و ماهی‌های ممنوعه مانند مارلین، خال مخالی، تن و... را مصرف نکنید. در ادامه، بیشتر در مورد مصرف ماهی در بارداری توضیح خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

آیا خوردن ماهی در بارداری بی‌خطر است؟ 

خوردن ماهی در بارداری یک انتخاب غذایی بسیار مغذی است و انواع غذاهای دریایی کم جیوه و مطابق با استانداردها و توصیه‌های پزشکی نه تنها سالم بلکه برای شما و کودکتان توصیه هم می‌شود. براساس اعلام سازمان حفاظت از محیط زیست (EPA) و سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، زنان باردار و شیرده باید هر هفته 8 تا 12 اونس (یعنی دو تا سه وعده) ماهی کم جیوه بخورند. این گروه‌ها در سال 2014 و دوباره در سال 2017، بیانیه‌های مشترکی را منتشر کردند که مادران را به خوردن ماهی‌ در دوران بارداری تشویق می‌کند. برخی مطالعات نیز نشان داده‌اند که خوردن ماهی در دوران بارداری، ممکن است از زایمان زودرس و‌وزن کم هنگام تولد جلوگیری کند.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

ماهی‌های ممنوعه در بارداری

بعضی ماهی‌ها حاوی جیوه هستند و مقادیر زیاد آن می‌تواند برای سیستم عصبی سمی باشد. چند نوع ماهی وجود دارد که به دلیل سطوح بالای جیوه‌شان باید در دوران بارداری یا شیردهی از مصرف آن‌ها اجتناب کرد. این‌ ماهی‌ها عبارتند از:

• ماهی خال مخالی
• ماهی مارلین
• ماهی تن
• اره ماهی
• شیر ماهی

یک ویژگی ماهی‌ها با جیوه بالا، اندازه بزرگ آن‌ها است. از این رو توصیه می‌شود از مصرف ماهی‌های بزرگ خودداری کنید.

مزایای خوردن ماهی در دوران بارداری

1. خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می‌دهد: ماهی از نظر اسید چرب‌های امگا 3 بسیار غنی است که التهاب را کاهش می‌دهد و به حفاظت از قلب کمک می‌کند. 
2. به کاهش کلسترول کمک می‌کند: اسید چرب‌های امگا 3 موجود در روغن ماهی به پایین آمدن سطح LDL یا همان کلسترول بد کمک می‌کند. کاهش کلسترول به بهبود عملکرد قلبی کمک می‌کند.
3. دیابت بارداری: یکی از فواید مهم ماهی این است که به جلوگیری از بیماری‌های خودایمنی نظیر دیابت کمک می‌کند. میزان بالای ویتامین D ماهی در ایمنی بدن و متابولیسم گلوکز نقش مهمی دارد. 
4. به کاهش فشار خون بالا کمک می‌کند: یکی از مشکلات دوران بارداری افزایش فشار خون است استفاده‌ی بیشتر از ماهی در رژیم غذایی می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کند و این ویژگی مدیون وجود امگا 3 است.

خوردن ماهی در بارداری چه تاثیری روی جنین دارد؟

مصرف انواع ماهی به دلیل وجود ویتامینها و مواد معدنی فراوان می تواند برای جنین نیز مفید باشد:

• منبع غنی ویتامین D ست: ویتامین D در بارداری و همچنین سایر مراحل زندگی در جذب بیشتر کلسیم در جهت سلامتی و رشد استخوان‌ها مفید است. از این رو می‌تواند برای رشد استخوان جنین نیز مفید باشد.
• تقویت بینایی در جنین: از دیگر مزایای امگا 3 این است که نقش مهمی در رشد جنین و تکامل سیستم بینایی نوزاد دارد.
• افزایش ضریب هوشی جنین: امگا 3 تاثیر زیادی بر رشد مغزی نوزاد دارد. سالمون، شیرماهی و ماهی قزل آلا در بارداری از نظر امگا 3 بسیار غنی هستند. 

معایب خوردن ماهی در بارداری

یکی از معایب مصرف ماهی در دوران بارداری، آلودگی آب‌هاست. آلودگی‌های میکروبی و قارچی مانند باکتری استرپتوکوک، می‌توانند از طریق ماهی آلوده به بدن انسان منتقل شوند. همچنین، وجود جیوه به‌عنوان یک ماده سمی در ماهی‌ها می‌تواند فواید آن را کم‌رنگ کند. توصیه می‌شود از مصرف ماهی‌های بزرگ که جیوه در آن‌ها تجمع می‌یابد، پرهیز کنید. مصرف بیش از حد ماهی‌های آلوده به جیوه، نه‌تنها می‌تواند عملکرد هورمون‌ها را مختل کند و متابولیسم بدن را تغییر دهد، بلکه با عبور از جفت، مقادیر بالای جیوه می‌تواند آسیب‌های جدی به سیستم عصبی و تکامل جنین وارد کند.

از دیگر مضرات مصرف ماهی دریافت بالای چربی است که مادر و جنین را دچار عوارض مصرف بالای چربی در بارداری می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که مادرانی که بیش از حد ماهی مصرف می‌کنند نوزادانشان در بزرگسالی دچار اضافه وزن بیشتری می‌شوند. 

خوردن کدام ماهی‌ها‌ در بارداری بی‌خطر است؟

اگر باردار هستید، سعی کنید ماهی‌ها و غذاهای دریایی متنوعی را که سطح جیوه‌شان پایین بوده و اسید چرب امگا سه زیادی دارند، در برنامه غذایی خود بگنجانید. 

بهترین نوع ماهی برای زنان باردارعبارتند از ماهی کیلکا در بارداری، سالمون، شاه ماهی، ساردین، ماهی سفید، قزل‌آلا، کفال، آنچوی، شاه میگو، میگو و...

با این حال، استیک‌های تن و ماهی سفید در بارداری (آلباکور) را می‌توانید به میزان محدود یعنی 6 اونس (170 گرم) در هفته استفاده کنید.

نکات مهم در مورد مصرف ماهی در بارداری

1. از خوردن ماهی خام در بارداری خودداری کنید. برای جلوگیری از ورود باکتری‌ها و ویروس‌های مضر به بدنتان، از خوردن مواد غذایی حاوی ماهی خام یا نیم پز مانند سوشی پرهیز کنید و ماهی دودی نخورید.
2. اگر ماهی رودخانه‌ای یا دریاچه‌ای می‌خورید، بهتر است میزان مصرفتان را در حدود 2 واحد در هفته نگه دارید و زیاده‌روی نکنید.
3. ماهی را پیش از مصرف خوب بپزید. برای این کار باید بخش داخلی بدن ماهی تا دمای 63 درجه سانتی گراد گرم شود. ماهی زمانی خوب پخته است که بافت آن تا حدی از هم باز شود. میگو را تا حدی حرارت دهید که گوشت آن حالت مات پیدا کند.
4. ماهی که همان روز صید شده باشد و بوی بد نیز نداشته باشد، بهترین نوع ماهی برای مصرف است چرا که گوشت ماهی لطیف است و سریعاً دچار عفونت و فساد می‌شود.
5. ماهی شکم پر یا مصرف قلیه ماهی در بارداری، یک گزینه مناسب برای گنجاندن ماهی در رژیم غذایی است.

بهترین زمان خوردن ماهی در بارداری

برای ایجاد مغز جنین، به ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی از جمله فسفر نیاز است. از این رو خوردن ماهی در سه ماهه اول بارداری، می‌تواند فکر خوبی باشد زیرا تشکیل مغز جنین در این زمان انجام می‌شود.

مصرف میگو در بارداری

مصرف میگو در دوران بارداری مجاز است. میگو جزو آن دسته از ماهی‌هایی است که احتمال آلودگی آن به جیوه، به‌خاطر کوچکی اندازه، کمتر است اما هنوز هم باید در بارداری، کمتر از 12 اونس در هفته مصرف شود. میگو خواص مشابه با ماهی دارد. این گوشت نیز منبع غنی از پروتئین، امگا 3 و مواد معدنی از جمله سدیم، پتاسیم و میزیم و ویتامین‌هایی نظیر ویتامین B12، E، D ، A  وB3  است. همچنین از نظر آهن، غنی و از نظر چربی کم است.

خوردن تن ماهی در بارداری

انواع غذاهای دریایی از جمله ماهی‌های بزرگ مثل کوسه ماهی، شاه ماهی، اره ماهی، تاج ماهی و ماهی خال مخالی دارای مقدار زیادی جیوه هستند. اگر چه جیوه موجود در این ماهی‌ها برای اغلب افراد ضرری ندارد، اما تجمع زیاد جیوه در خون برای افرادی که به‌طور مرتب و بیش از حد از این نوع ماهی‌ها می‌خورند، می‌تواند به مغز و سیستم عصبی آسیب برساند.

ضمن این‌که خوردن این غذاهای دریایی حاوی جیوه در دوران بارداری نیز ممنوع است زیرا ترکیبات فلزی جیوه، موجب اختلال در فرآیند رشد جنین خواهد شد.

خوردن اشپل ماهی در بارداری 

اشپل یا تخم ماهی حاوی میزان زیادی کلسترول است. مصرف کلسترول در دوران بارداری، می‌تواند بسیار خطرناک باشد زیرا خطر بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد. بهتر است که در این دوران مصرف نشود یا در صورت مصرف، با احتیاط و در میزان کنترل شده مصرف شود. مشکل دیگر اشپلِ ماهی، سدیم آن است. هر ۲۸ گرم از خاویار سیاه، حاوی ۴۲۰ میلی‌گرم سدیم است، بنابراین می‌تواند منجر به بروز فشارخون شود.

ماهی نمک سود در بارداری

هر چقدر که خوردن ماهی در بارداری می‌تواند فواید زیادی برای شما داشته باشد، ماهی نمک سود در بارداری می‌تواند بسیار مضر باشد زیرا میزان زیادی نمک به رژیم شما وارد می‌کند. مصرف زیاد نمک در بارداری عوارض شدیدی به‌ همراه دارد. بنابراین به شدت توصیه می‌شود که از خوردن آن خودداری کنید. مصرف نمک زیاد می‌تواند فشار خون را بالا ببرد که برای زن بارداری و جنین به شدت خطرناک است.