علائم فشار خون پایین | علت و نحوه درمان

حتماً شما هم خیلی شنیده‌اید که افراد در مورد بالا یا پایین بودن فشار خون خود حرف می‌زنند. همانطور که می‌دانید وقتی فشار خون از حد نرمال خود بالاتر یا پایین‌تر باشد می‌تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. و زمانی که این تغییرات به صورت مدام و پیوسته باشند، می‌توانند روند زندگی افراد را مختل کنند. در این مقاله از گهواره قصد داریم در مورد علائم فشار خون پایین توضیح داده و بگوییم از کجا می‌توانیم بفهمیم فشار خون ما افت کرده و در آن زمان چه باید کرد.

فشار خون چیست؟ 

قبل از آنکه بخواهیم در مورد نشانه‌ها و تفاوت میانِ علائم فشار خون پایین و بالا صحبت کنیم، ابتدا باید بگوییم اصلاً فشار خون چیست. قلب خون را با فشار به داخل عروق پمپ می‌کند. این فشار لازم است تا خون بتواند به دورترین اندام‌ها از قلب ارسال شود. بنابراین به طور عادی و در شرایط طبیعی، خون درون رگ‌های ما با فشاری خاص در حال حرکت است. هر چقدر از قلب دورتر شویم، فشار خون کمتر می‌شود. برای تعریف یک عدد استاندارد از فشار خون، فشار خون بازویی به عنوان فشار خون طبیعی افراد اندازه‌گیری می‌شود که برابر 13 روی 8 میلی‌متر جیوه است. کمتر یا بیشتر از این مقدار می‌تواند به عنوان کم فشاری یا پرفشاری خون شناخته شود. 

علائم پایین افتادن فشار خون چیست؟

اکنون که در مورد دلایل کاهش فشار خون بیشتر می‌دانیم وقت آن رسیده به این سوال پاسخ دهیم که علائم فشار خون پایین چیست و چطور می‌توانیم بفهمیم دچار این حالت شده‌ایم؟ مهمترین علائم پایین امدن فشار خون عبارتند از:

• سرگیجه یا احساس سبکی سر ( از علائم افت فشار ناگهانی)
• غش یا سنکوپ
• حالت تهوع یا استفراغ
• انحراف یا تاری دید
• تنفس سریع و کم عمق
• خستگی یا ضعف
• احساس خستگی، تنبلی یا بی‌حالی
• گیجی یا مشکل در تمرکز
• بی‌قراری یا سایر تغییرات غیرعادی در رفتار 

شدت و نوع علائم و عوارض فشار خون پایین بسته به علت بروز و سرعت پیشرفت آن و وضعیت فیزیکی فرد می‌تواند متفاوت باشد. البته باید توجه داشته باشید که کاهش آهسته‌ی فشار خون به طور معمول با افزایش سن افراد اتفاق می‌افتد واین می‌تواند به این معنی باشد که قسمت‌های خاصی از بدن شما جریان خون کافی را دریافت نمی‌کنند و در نتیجه فرد ممکن است اثرات ناخوشایندی تجربه کند.

برای بسیاری از افراد، علائم تشخیص فشار خون پایین مشخص نیست. بسیاری از مردم حتی نمی‌دانند فشار خونشان پایین است مگر اینکه فشار خون خود را با آزمایش اندازه‌گیری کنند.

پایین‌ترین فشار خون که منجر به مرگ می‌شود

فشار خون 90/60mmHg یا کمتر به عنوان پایین‌ترین فشار خون قبل از مرگ در نظر گرفته می‌شود.

* سریعترین راه برای بالا بردن فشار خون چیست؟ 

علت افت فشار خون چیست؟

علت فشار خون بالا که تقریباً در بیشتر موارد به دلیل گرفتگی عروق با مواد مختلف از جمله چربی است. اما علل فشار خون پایین چیست؟علت فشار خون پایین می‌تواند بسیار متفاوت باشد و بسته به علت، روش‌های درمانی آن نیز متفاوت است. به طور کلی مهمترین دلایل بروز علائم فشار خون پایین عبارتند از:

افت فشار خون ارتواستاتیک

این فشار خون یکی از شایع‌ترین علل فشار خون پایین است و زمانی ایجاد می‌شود که شما به ناگهانی از حالت نشسته به ایستاده تغییر وضعیت می‌دهید که بدن نمی‌تواند جریان خون به مغز را با این سرعت جبران کند و درنتیجه شما دچار افت فشار خون ناگهانی می‌شوید. از علائم فشار خون پایین ناگهانی که در این وضعیت رخ می‌دهد می‌توان به سرگیجه و سیاهی رفتن چشم اشاره کرد که نیازی به درمان ندارد و بعد از چند لحظه به حالت اول برمی‌گردد. 

بیماری‌های سیستم عصبی مرکزی

بعضی بیماری‌های سیستم عصبی منجر به بروز علائم فشار خون پایین عصبی نیز می‌شوند. سیستم عصبی فشار خون را کنترل می‌کند و این بیماری‌ها بیماری‌هایی هستند که با تاثیرات منفی که بر این سیستم می‌گذارند، کنترل فشار خون را نیز به دست می‌گیرند. مثلاً افرادی که به پارکینسون مبتلا هستند، این نوع علائم افت فشار خون قلبی را تجربه می‌کنند. مثلاً بعد از غذا خوردن دچار افت فشار خون می‌شوند زیرا سیستم گوارش برای هضم غذا جریان خون را به سمت خود می‌کشد. 

حجم کم خون

وقتی بدن شما به هر دلیل خون از دست دهد، افت فشار خون را تجربه خواهید کرد. بروز علائم فشار خون پایین در پریودی یکی از این مواقع است. به جز آن صدمات فیزیکی و خونریزی نیز می‌تواند منجر به کاهش فشار خون شود. همچنین وقتی دچار وضعیت کم آبی و تشنگی شوید نیز حجم خون شما کم شده و دچار کم خونی می‌شوید. 

شرایط تهدید کننده زندگی

فشار خون یکی از نشانه‌های مهم حیاتی است و بالا و پایین بودن آن می‌تواند گزارشات خوبی از وضعیت سلامت بدن به ما بدهد. در حالی که بعضی بیماری‌ها و عوارض از علائم فشار خون بالا هستند، در مورد فشار خون پایین نیز همین موضوع صدق می‌کند. ریتم نامنظم قلب (آریتمی)، آمبولی ریوی (PE)، حملات قلبی و فروپاشی ریه از جمله مشکلات و بیماری‌هایی هستند که افت فشار خون یکی از نشانه‌های آنها است. همچنین واکنش‌های آلرژیک تهدید کننده‌ی زندگی (آنافیلاکسی) یا واکنش‌های ایمنی به عفونت‌های شدید (سپسیس) نیز می‌توانند از دلایل دیگر بروز علائم افت فشار خون شدید یا ناگهانی باشند. 

بیماری‌های قلبی و ریوی

وقتی قلب به درستی کار نکند، طبیعی است که در فشار خون نیز اختلالاتی رخ می‌دهد. وقتی قلب کندتر از حالت طبیعی بزند یا حتی ریه‌های شما اکسیژن کافی برای بدن را تامین نکند، دچار افت فشار خون می‌شوید. ناراسایی قلبی یا ضعف عضلات قلبی یکی از علل خطرناکِ افت فشار خون است. 

مصرف برخی داروها

بعضی داروها به عنوان یک اثر جانبی منجر به بروز علائم و نشانه‌های فشار خون پایین در افراد می‌شوند. از جمله این داروها می‌توان به داروهایی که برای درمان فشار خون بالا، نارسایی قلبی، اختلال نعوظ، مشکلات عصبی، افسردگی استفاده می‌شوند اشاره کرد. با این حال شما نباید به صورت خودسرانه مصرف هیچ دارویی را قطع کنید و اگر از علائم فشار خون پایین شدید رنج می‌برید باید این موضوع را با پزشک مطرح کنید.

مصرف الکل یا مواد مخدر 

متاسفانه یکی از اصلی‌ترین دلایل بروز علائم فشار خون پایین در جوانان و حتی بروز علائم فشار خون پایی در نوجوانی، مصرف مواد مخدر و الکل است. حتی مصرف تفریحی و کم این مواد نیز این اثر کاهندگی بر فشار خون را دارد.

بارداری

یکی از دلایل بروز علائم فشار خون پایین در زنان، بارداری است. فشار خون پایین در این دوران در نتیجه‌ی انتقال خون بیشتر به سمت جنین اتفاق می‌افتد. همچنین به این علت رخ می‌دهد که رگ‌های خونی در این مرحله منبسط می‌شوند تا خون بیشتری را در خود جای دهند. همچنین بروز افت فشار خون ارتواستاتیک در سه ماهه اول و دوم بارداری نیز یکی دیگر از دلایل فشار خون پایین در خانم‌ها است. اگرچه بروز علائم فشار خون پایین در بارداری طبیعی است اما اگر اذیت‌کننده شده‌اند یا در روند عادی زندگی‌تان اختلال ایجاد کرده‌اند حتماً با پزشک مشورت کنید.

* فشار پایین در بارداری چه خطراتی در پی دارد؟+درمان فوری 

تغییرات شدید دمایی

دماهای خیلی گرم یا خیلی سرد نیز می‌تواند بر افت فشار خون تأثیر بگذارد و اثرات آن را تشدید کند.

خواب

در طول خواب طبیعی، شاهد افت فشار خون نسبت به بیداری هستیم. این کاهش به عنوان شب غوطه‌وری نامیده می‌شود و تا حدی به کاهش برون ده سمپاتیک ربط دارد. از علائم فشار خون پایین در خواب می‌توان به سردی شدن دست و پا و به طور کلی بدن اشاره کرد.

درمان فشار خون پایین چیست؟

به کمک نشانه‌های بالا تا حدی می‌توانید علائم فشار خون پایین در منزل را تشخیص دهید. با این حال برای کسب اطمینان بیشتر می‌توانید آزمایش نیز بدهید یا از دستگاه‌های فشارسنج استفاده کنید. 

در مواردی که افت فشار خون ناچیز است یا در اثر بیماری خاصی نیست، معمولاً بدن می‌تواند به طور خودکار فشار خون را کنترل کرده و از افت بیش از حد آن جلوگیری کند. این جبران معمولاً با تسریع ضربان قلب یا منقبض کردن رگ‌های خونی انجام می‌شود. اما علائم افت فشار خون زمانی رخ می‌دهد که بدن شما نتواند آن را جبران کند و بنابراین به گزینه‌های درمانی نیاز دارید. 

درمان افت فشار خون بسته به علت آن متفاوت است. در بعضی موارد تنها با تغییر سبک زندگی می‌توانید از بروزش جلوگیری کنید اما در بعضی موارد دیگر باید بیماری‌ها یا مشکلات زمینه‌ای که منجر به بروز علائم فشار خون پایین و کم خونی شده‌اند را برطرف کنید. درمان تخصصی فشار خون پایین تنها توسط پزشک انجام می‌شود. اما در ادامه در مورد روش‌های درمان فشار خون پایین در منزل بیشتر توضیح می‌دهیم.

علائم فشار خون پایین و درمان آن در منزل

روشهای درمان و پیشگیری از علائم فشار خون پایین عبارتند از:

• مصرف بیشترِ مواد غذایی نمکی و حاوی سدیم مانند گوشت قرمز، لبنیات، غذاهای چرب مانند گردو، ماهی چرب و...
• پرهیز از مصرف نوشیدنی‌های الکلی و اتخاذ سبک زندگی سالم
• چهار زانو نشستن روی زمین
• نوشیدن آب کافی و جلوگیری از کم آبی بدن
• خوردن وعده های غذایی کوچکتر و مکرر در طول روز و گرسنه نماندن
• پوشیدن جوراب‌های تنگ
• خودداری از تغییر وضعیت ناگهانی بدن

همچنین در این مقاله بخوانید چگونه فشار خون را بدون دستگاه اندازه بگیریم.

برای فشار پایین چی بخوریم؟

برای فشار پایین چی خوبه؟ به عنوان آخرین بخش شما می‌توانید با استفاده‌ی بیشتر از مواد غذایی زیر، بروز علائم فشار خون پایین را به حداقل برسانید:

• کشمش
• کافئین
• کلم بروکلی
• تخم مرغ
• پنیر کاتج
• گوشت مرغ
• ماهی 
• حبوبات

در این مقاله بیشتر بخوانید که چه خوراکی‌های فشار خون را بالا می‌برد.