درمان کم خونی مینور در بارداری

درمان کم خونی مینور در بارداری به عوامل متفاوتی وابسته است. در این بیماری میزان هموگلوبین بدن کاهش می یابد که علائمی از جمله خستگی، ضعف، مشکلات کبدی و ... ایجاد می کند. در بیشتر این موارد نیازی به درمان نیست و تنها باید علائم را تحت کنترل نگه داشت. در ادامه بیشتر در مورد روشهای کنترل و مراقبت توضیح خواهیم داد.

با نصب اپلیکیشن گهواره، می‌توانید به صورت هفتگی روند بارداری خود را پیگیری کرده و به اطلاعات تخصصی در مورد رشد جنین، سلامت مادر و توصیه‌های تغذیه‌ای دسترسی داشته باشید. این برنامه زمان آزمایش‌ها و غربالگری‌های ضروری دوران بارداری را به شما یادآوری می‌کند و با امکان ثبت و پایش وزن بارداری، می‌توانید وضعیت خود را با نمودار استاندارد مقایسه نمایید. همچنین هر روز پیام‌های مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری دریافت خواهید کرد که به شما کمک می‌کند دوران بارداری سالم و آگاهانه‌ای را تجربه نمایید.

بیماری تالاسمی یا کم خونی چیست؟

برای دانستن درمان کم خونی مینور در بارداری ابتدا به تعریفی از کم خونی و تالاسمی بپردازیم. تالاسمی نوعی اختلال خونی ارثی است که باعث می‌شود بدن هموگلوبین سالم کمتری نسبت به شرایط طبیعی داشته باشد. هموگلوبین نوعی پروتئین در داخل گلبول قرمز است که وظیفه‌ی انتقال اکسیژن به اعضای بدن را به عهده دارد.همچنین دی اکسید کربن را به ریه می‌رساند تا از طریق بازدم از بدن خارج شود.

بیماری تالاسمی بر اساس بخشی از هموگلوبین که تحت تأثیر قرار گرفته، انواع مختلفی دارد. همچنین جالب است بدانید شیوع بیماری تالاسمی در زنان و مردان تقریباً برابر است.

* میزان نرمال هموگلوبین در بارداری چقدر است؟ + رژیم غذایی مناسب کم خونی

شدت بیماری:

1. تالاسمی مینور (خفیف): معمولاً هیچ نشانه‌ای ندارد و به درمان هم نیاز ندارد.
2. تالاسمی اینترمدیا (متوسط)
3. تالاسمی ماژور (شدید)

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

علائم بیماری

نشانه‌های این بیماری به نوع و شدت آن بستگی دارد. تالاسمی مینور معمولاً بدون علامت است. علائمی که در تالاسمی متوسط تا شدید دیده می‌شوند:

• خستگی
• ضعف
• رشد آهسته
• پوست رنگ پریده یا زرد
• ورم شکم
• ادرار تیره رنگ
• ناهنجاری استخوان صورت
• عوارض تالاسمی متوسط تا شدید:
• آسیب به قلب، کبد، سیستم غدد درون ریز
• افزایش احتمال ابتلا به عفونت
• کاهش سرعت رشد
• ناهنجاری‌های استخوانی
• بزرگ شدن طحال

درمان تالاسمی

تالاسمی مینور که معمولاً علامتی ندارد و احتیاج به درمان هم ندارد. اما در انواع متوسط تا شدید انتقال مکرر خون، دارو درمانی و یا در مواردی پیوند مغز استخوان انجام می‌شود.

پیشگیری از ابتلا به تالاسمی

تالاسمی بیماری ژنتیکی بوده و از والدین به کودک منتقل می‌شود. افراد مبتلا به تالاسمی مینور معمولاً هیچ علامتی ندارند و تا وقتی آزمایش ندهند متوجه بیماری خود نمی‌شوند.

اگر پاسخ آزمایش شما مثبت شد و متوجه شدید که به تالاسمی مینور مبتلا هستید؛ حتماً به اطرافیان خود خبر دهید. این بیماری ارثی است و خویشاوندان نزدیک شما اگر در حال برنامه ریزی برای بچه دار شدن باشند؛ باید از نظر تالاسمی بررسی شوند.

اگر مادر یا پدر به تالاسمی مینور مبتلا باشند

• 50 درصد احتمال دارد فرزند مبتلا به تالاسمی مینور (خفیف) باشد که البته مشکلی به وجود نمی‌آید و خطری کودک را تهدید نمی‌کند.
• 50 درصد احتمال دارد فرزند سالم باشد.
• اگر مادر و پدر هردو به تالاسمی مینور مبتلا باشند:
• 25 درصد احتمال دارد فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور (شدید) باشد که برای کودک خطرناک است.
• 50 درصد احتمال دارد فرزند مبتلا به تالاسمی مینور (خفیف) باشد.
• 25 درصد احتمال دارد فرزند سالم باشد.

پس پدر و مادر تالاسمی مینور (خفیف) باید حتماً قبل از بارداری به مشاور ژنتیک مراجعه کنند؛ زیرا ممکن است فرزند مبتلا به تالاسمی ماژور (شدید) متولد شود.

تشخیص تالاسمی در جنین

1. نمونه برداری از پرزهای جفتی (CVS) که در حدود هفته‌ی یازدهم بارداری انجام می‌شود.
2. آمنیوسنتز که در حدود هفته‌ی شانزدهم بارداری انجام می‌شود.

در صورتی که ابتلای جنین به تالاسمی ماژور (شدید) در سن بارداری 19 هفته یا کمتر تشخیص داده شود؛ می‌توان مجوز سقط قانونی را از پزشکی قانونی دریافت کرد. 

در مواردی ممکن است برای مادر و پدری که هردو مبتلا به تالاسمی مینور هستند، لقاح آزمایشگاهی (IVF) پیشنهاد شود. به این صورت که تخمک را از خانم و اسپرم را از آقا گرفته و در آزمایشگاه لقاح انجام می‌شود. سپس جنین از نظر ژنتیکی بررسی شده و اگر از نظر تالاسمی سالم باشد، داخل رحم گذاشته می‌شود.

بیشتر کودکان مبتلا به تالاسمی متوسط تا شدید، در بدو تولد یا تا 2 سالگی علائمی را نشان می‌دهند. در این زمان پدر و مادر به پزشک مراجعه کرده و با انجام آزمایش خون، تشخیص تالاسمی قطعی می‌شود. آزمایش خون می‌تواند تعداد گلبول قرمز، ناهنجاری در اندازه، شکل یا رنگ را نشان دهد. فاکتور mcv در آزمایش خون نشان دهنده حجم گلبولهای قرمز است و پایین بودن این عدد میتواند نشانه کم خونی باشد. همچنین ممکن است تجزیه و تحلیل DNA برای یافتن ژن‌های جهش یافته انجام شود.

تالاسمی مینور چه تاثیری بر بارداری دارد؟

کم خونی مینور در بارداری اثرات زیر را دارد:

• در خانم‌های مبتلا به تالاسمی مینور امکان بارداری وجود دارد. این مادران در دوران بارداری مشکل به خصوصی نداشته و بارداری مطلوبی را تجربه می‌کنند. در واقع تالاسمی مینور در بارداری درمان خاصی ندارد.  در این دوران مادر تحت نظر فوق تخصص خون قرار می‌گیرد.
• تالاسمی می‌تواند احتمال ابتلای جنین به نقایص لوله‌ی عصبی (NTDs) را افزایش دهد؛ بنابراین پزشک مصرف 5 میلی گرم اسید فولیک را به طور روزانه تجویز می‌کند. مقدار مصرف فولیک اسید در تالاسمی مینور حائز اهمیت بوده و مصرف این مقدار از اسید فولیک، خطر را کاهش می‌دهد.
• ممکن است مادر در دوران بارداری دچار کم خونی شود. در این شرایط پزشک آزمایش‌هایی را برای بررسی شرایط درخواست  کرده و با توجه به نتایج آن‌ها، آهن و مکمل‌های مورد نیاز را تجویز می‌کند. دقت کنید که همه‌ی مادران به مکمل آهن احتیاج ندارند، پس ویتامین یا مکمل‌ها را بدون تجویز پزشک مصرف نکنید چرا که ممکن است باعث آسیب به خود و یا کودکتان شوید.
• رژیم غذایی سالم و مقوی داشته یاشید. رژیم غذایی خوب کمک می‌کند انرژی بیشتری داشته باشید و ایمنی بدنتان تقویت شود. همچنین مطمئن شوید که رژیم غذایی شما حاوی مقدار کافی از کلسیم و ویتامین D است. می‌توانید از پزشک خود بپرسید چه میزان کلسیم و ویتامین D برای شما لازم است و آیا احتیاج به مکمل دارید یا خیر؟ از پزشک خود در مورد مصرف مکمل‌های دیگر مثل اسید فولیک نیز سؤال کنید.
• نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که ابتلای مادر به تالاسمی مینور بر احتمال مرگ و میر دوران بارداری، ناهنجاری‌های مادرزادی و سقط جنین بی تأثیر است. اما ممکن است احتمال محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)، وزن کم هنگام تولد و الیگوهیدرآمنیوس (کاهش غیر طبیعی مایع آمنیوتیک) را افزایش دهد. بنابراین بهتر است سونوگرافی‌ها در مادران مبتلا به تالاسمی مینور با دقت بیشتری انجام شوند.

با این که میزان سزارین در خانم‌های مبتلا به تالاسمی مینور زیاد است، اما این مادران معمولاً می‌توانند زایمان طبیعی هم انجام دهند.

برای تالاسمی مینور در بارداری چی بخوریم؟

برای کم خونی مینور چی بخوریم؟ درمان کم خونی در بارداری بستگی به میزان آهن خون شما دارد! در تالاسمی میزان آهن خون افزایش میابد؛ در حالی که در بارداری ممکن است میزان آهن خون کم شده و پزشک مکمل آهن تجویز کند. این توصیه‌ها آهن خون را افزایش می‌دهند. اگر آهن خون شما کم است، این‌ها را انجام دهید و اگر آهن خون شما بیش از حد طبیعی است، دقیقاً برعکس این توصیه‌ها عمل کنید!

1. مصرف غذاهای سرشار از آهن مثل گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، لوبیا، عدس، سویا، غلات، اسفناج، کشمش، خرما
2. مصرف غذاهای سرشار از اسید فولیک مثل سبزیجات با برگ تیره، بروکلی، اسفناج، نخود فرنگی، جوانه‌ی گندم
3. مصرف خوراکی‌های سرشار از ویتامین C مثل مرکبات، هندوانه، سبزیجات تازه، بروکلی، اسفناج، گوجه فرنگی

پاسخ به سؤالات رایج مادران درباره درمان کم خونی در بارداری

• آیا تالاسمی مینور درمان دارد؟ با توجه به این که تالاسمی مینور معمولاً اختلالی در زندگی فرد ایجاد نمی‌کند، احتیاج به درمان ندارد. 
• آیا خانم‌های مبتلا به تالاسمی مینور مشکلی در باردار شدن دارند؟ در این افراد ممکن است قدرت باروری کاهش یابد.
• نشانه‌های کمبود آهن در بارداری چیست؟ خستگی، ضعف، سرگیجه، سردرد، پوست رنگ پریده، ضربان قلب نامنظم، درد قفسه‌ی سینه، تنگی نفس، دست و پاهای سرد

* مصرف قرص آهن در بارداری از چه ماهی آغاز می شود؟

• تأثیر کم خونی پدر بر جنین چگونه است؟ هردو کم خونی پدر و مادر در بارداری موثر است. تاثیر کم خونی پدر بستگی به علت کم خونی دارد. اگر پدر مبتلا به تالاسمی مینور باشد این ژن را به کودک منتقل می‌کند؛ و اگر پدر و مادر هردو مبتلا به تالاسمی مینور باشند ممکن است کودک به تالاسمی ماژور مبتلا شود.