آیا عفونت خون در کودکان خطرناک است؟ | علائم و مدت زمان درمان آن
عفونت خون در کودکان که با نام سپسیس (sepsis) نیز شناخته می‌شود، علائمی مانند تب، لرز، گیجی، تهوع و استفراغ دارد و در صورت عدم درمان، بسیار خطرناک است. هر گونه بیماری عفونی، می‌تواند منجر به سپسیس شود. در ادامه بیشتر در مورد دلایل و روش‌های درمان عفونت خون توضیح خواهیم داد.
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
- عفونت در خون کودکان یا سپتیسمی چیست؟
- علت عفونت خون نوزاد تازه متولد شده و سنین بالاتر چیست؟
- آیا عفونت خون در نوزادان خطرناک است؟
- چه عواملی خطر سپسیس و عفونت خون در کودکان را افزایش می‌دهند؟
- انواع عفونت خون در کودکان
- علائم عفونت در خون کودکان
- تشخیص عفونت خون در کودکان
- آیا عفونت خون قابل درمان است
- کرونا و عفونت خون در کودکان
عفونت در خون کودکان یا سپتیسمی چیست؟
عفونت خون در کودکان، با نام‌های سپسیس نوزادی یا سپتیسمی نیز شناخته می‌شود اما این دو با هم تفاوت دارند. به صرف وجود عفونت در جریان خون، سپتیسمی می‌گویند. سپسیس در واقع پاسخ التهابی و گسترده‌ی دستگاه ایمنی بدن به عفونت است که با علائمی مانند تب، لرز، گیجی، تهوع و استفراغ همراه است.
علت عفونت خون نوزاد تازه متولد شده و سنین بالاتر چیست؟
علت عفونت خون در کودکان چیست؟ هرگونه عفونتی در بدن می‌تواند به داخل خون راه یافته و موجب عفونت باكتريايي، عقونت قارچی و دیگر انواع عفونت خون در کودکان شود. انواع باکتری، ویروس، قارچ و انگل می‌توانند عامل ایجادکنندۀ عفونت خون در کودکان باشند. از عفونت‌های ایجادکنندۀ بیماری عفونت خود در کودکان می‌توان به آنفولانزا، پنومونی یا عفونت تنفسی، عفونت‌های گوارشی و عفونت ادراری اشاره کرد. همچنین انتقال عفونت از مادر به نوزاد و مواردی مانند زخم‌های باز و آسیب‌های مشابه از علل رایج عفونت خون در کودکان هستند. یکی از دیگر علل ایجادکنندۀ خطر عفونت خون در کودکان بیماری‌های قابل پیشگیری توسط واکسن هستند که در صورت دریافت واکسن، احتمال ایجاد عفونت خون توسط این دسته از بیماری‌ها کاهش چشمگیری می‌یابد. برای آنکه ببینید دلیل عفونت در خون نوزاد چیست حتماً باید به پزشک مراجعه کنید.
* مقاله خون در ادرار نوزاد را مطالعه کنید.
آیا عفونت خون در نوزادان خطرناک است؟
در برخی کشورهای پیشرفته، روزانه چیزی حدود 200 کودک به سپسیس شدید مبتلا شده و این تعداد، سالیانه حدود 8 درصد افزایش می‌یابد. چند درصد عفونت در خون خطرناک است یا منجر به مرگ می‌شود؟ میزان مرگ‌ومیر بر اثر وارد شدن عفونت در خون کودکان، حدود 10 درصد است که چیزی بیشتر از مرگ‌ومیر بر اثر بیماری‌های سرطانی کودکان مانند سرطان خون است. این آمار معمولاً در کشورهای در حال توسعه، مقداری بالاتر است.
عفونت خون در کودکان چه خطراتی دارد؟ تعداد زیادی از کودکانی که درگیر سپسیس می‌شوند، نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان دارند. تعدادی از این کودکان نیز دچار عوارض عفونت خون مانند عود مجدد بیماری، آسیب سایر اندام‌ها و از کار افتادن آن‌ها شده‌اند. پس عفونت خون در کودکان، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. هر گونه عفونت می‌تواند منجر به سپسیس شود. اگر علائم سپسیس، عفونت یا زخمی دارید که خوب نمی‌شود، به پزشک مراجعه کنید. نشانه‌های عفونت در کودکان، مانند گیجی یا تنفس سریع، نیازمند توجه فوری پزشکی است.
* مقاله از کجا بفهمیم نوزاد تشنج کرده را مطالعه کنید.
چه عواملی خطر سپسیس و عفونت خون در کودکان را افزایش می‌دهند؟
فاکتورهایی که احتمال عفونت خون نوزاد را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سن کمتر از یک ماه
- آسیب‌های شدید مانند سوختگی، زخم باز و آسیب گسترده
- شرایط مزمن مانند فلج مغزی، عفونت تنفسی ناشی از برگشت مواد از معده به حلق و ورود آن‌ها به ریه‌ها، مشکلات مادرزادی قلبی که برطرف نشده‌اند و سندروم رودۀ کوتاه
- برش‌های بزرگ جراحی
- کاتترهای عروقی طولانی‌مدت؛ درواقع لوله‌های باریکی هستند که می‌توانند تا چندین روز داخل عروق بمانند تا داروها و مایعات موردنیاز را به بدن کودک برسانند.
- مواردی مانند سوند ادراری، لوله ریوی و لوله تراشه
- تولد نارس که با سیستم ایمنی تکامل‌نیافته همراه است.
- نزدن واکسن یا تاخیر در دریافت آن
- عدم رعایت بهداشت حین یا بعد از زایمان برای کودک
- عدم درمان بیماری‌های قبلی کودک
انواع عفونت خون در کودکان
عفونت خون در کودک می‌تواند خفیف یا شدید بوده و با اختلال سایر ارگان‌های بدن و حتی شوک همراه باشد. در ادامه به بررسی انواع سپسیس می‌پردازیم:
- سپسیس شدید: این نوع سپسیس با اختلال عملکرد قلبی - عروقی، نارسایی حاد تنفسی یا اختلال کارکرد دو یا تعداد بیشتری از اعضای بدن کودک همراه است.
- شوک سپتیک: این شوک با اختلال عملکرد قلبی- عروقی و علائمی مانند کاهش فشار خون، درد شکمی، تغییر وضعیت ذهنی، افت پلاکت، مشکل تنفسی و کاهش شدید حجم ادرار همراه است. شوک سپتیک با درمان به موقع، می‌تواند برگشت‌پذیر باشد.
- اختلال عملکرد چند ارگان به‌صورت هم‌زمان: ممکن است اختلال در کارکرد ارگان‌هایی مانند سیستم قلبی عروقی، تنفسی، عصبی، خونی، کلیوی و کبدی به‌طور هم‌زمان دیده شود.
- سپسیس نوزادی: این نوع از سپسیس تا قبل از سه ماهگی نوزاد ایجاد شده، در نوزادان نارس و پارگی زودرس پرده آمنیوتیک شایع‌تر است.
علائم عفونت در خون کودکان
از مهم‌ترین علائم عفونت خون در کودکان می‌توان این موارد را ذکر کرد:
- گیجی و تغییر در سطح هوشیاری
- دمای بیشتر از 38 یا کمتر از 36 درجه (تب ناشی از عفونت خون در کودکان)
- تنفس سخت، آپنه یا قطع تنفس
- تنفس سریع‌تر از 20 تا 30 تنفس در هر دقیقه در کودک بیشتر از یک سال مثلا در مورد عفونت خون در کودکان ۷ ساله (دوران نوزادی تنفس بالا تا 60 تنفس در دقیقه طبیعی است)
- کاهش قدرت مکیدن سینه مادر، کاهش حرکات نوزاد و بی‌حالی
- ضربان قلب بالا یا پایین
- اسهال، تهوع و استفراغ
- اشتهای کم و کاهش وزن
- رنگ‌پریدگی یا کبودی انگشتان و لب‌ها
- زردی پوست و چشم
- کم‌آبی بدن که با کاهش شدید حجم ادرار و خشکی مخاط خود را نشان می‌دهد.
- گریه و بی‌قراری
- تشنج
- تورم در ناحیه شکم یا دست و پا
- درد و حساسیت در پهلوها و شکم
- لکه‌های قرمز روی پوست
* مقاله زردی نوزاد تا چند درجه خطرناک است را مطالعه کنید.
از علائم شوک سپتیک در کودکان می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- اختلال در سطح هوشیاری
- کبودی پوست، لب‌ها و زبان
- مشکل در تنفس یا تنفس بیشتر از 20 عدد در هر دقیقه
- لکه‌های قرمز پوستی
- اختلال در کارکرد کبد و کلیه‌ها
- کاهش جریان خون به اندام‌های بدن که با رنگ‌پریدگی و سردی اندام‌ها همراه است.
- کاهش فشار خون
- خواب‌آلودگی، بی‌حالی و ضعف
- شلی عضلات بدن
نکته مهم این است که علائم وجود عفونت خون در کودکان را جدی بگیرید. در صورت مشاهده نشانه‌های عفونت خون در کودکان، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص عفونت خون در کودکان
جهت تشخیص عفونت خون در کودکان، اقدامات معاینه‌ای و آزمایشگاهی متعددی انجام می‌شود. در معاینه، پزشک علائم ذکرشده، بیماری‌ها و آسیب‌های قبلی کودک را بررسی می‌کند. همچنین از آزمایش‌های مختلفی کمک می‌گیرد تا تشخیص خود را قطعی کرده و درمان مناسب را برای کودک شروع کند. در ادامه به معرفی پرکاربردترین آزمایش عفونت خون در کودکان می‌پردازیم:
- آزمایش خون جهت شمارش سلول‌های خونی، افزایش یا کمبود پلاکت، میزان قند خون، لاکتات خون، گازهای شریانی و وریدی، الکترولیت‌هایی مانند سدیم و پتاسیم، میزان اوره و کراتینین خون و میزان کلسیم سرم.
- بررسی crp در خون که همان پروتئین واکنشی سی است که بین ۱ تا ۳ میلی گرم در هر لیتر خون است. عدد عفونت خون در کودکان چقدر است؟ اگر مقدار CRP در خون بیشتر از ۳ میلی گرم یا کمتر از ۱ میلی گرم باشد، لازم است تا علت کاهش و افزایش سطح این پروتئین واکنشی در خون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. افزایش سطح CRP می‌تواند نشان دهنده عفونت باشد اما همیشه به این دلیل نیست.
- بررسی عوامل انعقاد خون
- کشت خون جهت بررسی وجود عفونت و تشخیص عامل ایجادکنندۀ آن
- بررسی ادرار از نظر وجود عامل عفونت‌زا و سایر موارد غیرطبیعی در ادرار
- در برخی موارد، کشت مایع مغزی- نخاعی و کشت ترشحات موجود در زخم بیمار
- تصویربرداری ازقفسه سینه، سی‌تی‌اسکن و سونوگرافی نیز ممکن است جهت تشخیص استفاده شوند.
پس از تشخیص نوبت به پیدا کردن علت بالا بودن عفونت خود در کودکان و درمان آن می‌رسد.
آیا عفونت خون قابل درمان است
آیا عفونت خون در کودکان درمان دارد؟ عفونت خون در کودکان، اگر به موقع تشخیص داده شود، میزان مرگ‌ومیر ناشی از آن کاهش یافته و بیماری به راحتی قابل درمان است. در ادامه، راه درمان عفونت خون در کودکان را مطرح خواهیم کرد:
- نخست باید منشأ اصلی عفونت خون در کودکان شناسایی شود و سپس راه درمان آن تعیین گردد. برای نمونه، درمان عفونت ویروسی در کودکان می‌تواند خطر بروز عفونت خون را در آن‌ها کم کند.
- علاوه بر درمان بیماری زمینه‌ساز، عفونت خون در کودکان نیز باید درمان شود. برای درمان عفونت خون در کودکان، از انواع داروهای آنتی‌بیوتیک خوراکی یا وریدی استفاده می‌شود.
- نوع آنتی‌بیوتیک تجویزی با توجه به نتیجه‌ی آزمایش کشت مشخص می‌شود.
- استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند موجب مقاومت آنتی‌بیوتیکی و افزایش احتمال عفونت خون در کودکان شود.
- ممکن است کودک شما نیاز به بستری در بخش بیمارستان یا بخش مراقبت‌های ویژه داشته باشد. در موارد خفیف نیز پزشک درمان خوراکی را برای او شروع کرده و کودک شما را به منزل می‌فرستد.
- علاوه بر آنتی‌بیوتیک، انواع دارو برای عفونت خون کودکان جهت افزایش فشار خون، کمک به کارکرد صحیح اندام‌ها و دستگاه‌های کمک تنفسی مانند ماسک اکسیژن نیز کاربرد دارند.
- در مواردی که عفونت یا آبسه در بدن کودک وجود دارد، ممکن است خروج چرک و عفونت توسط جراحی لازم باشد. در این شرایط، مدت زمان درمان عفونت خون در کودکان (یا مدت زمان درمان سپسیس) طولانی‌تر خواهد بود.
- مدت زمان درمان عفونت خون در کودکان، بسته به نوع و شدت عفونت و وضعیت کودک شما ممکن است از چند روز تا چند هفته متغیر باشد. همچنین استفاده صحیح و به موقع از داروها و مصرف مقدار لازم دارو برای درمان عفونت خون در کودکان ضروری است.
- توجه کنید که درمان خانگی عفونت خون در کودکان یا درمان گیاهی عفونت خون در کودکان وجود ندارد. تعلل در مراجعه به پزشک، می‌تواند خطرات بسیاری را برای نوزاد به دنبال داشته باشد. به محض مشاهده علائم مشکوک یا وجود هرگونه نگرانی در این زمینه، با پزشک کودکتان مشورت کنید.
- یکی از نگرانی‌های والدین این است که آیا عفونت خون واگیر دارد؟ در پاسخ به این سوال، بهتر است بگوییم عفونت خون در کودکان به دیگران منتقل نمی‌شود امّا برخی از عفونت‌های زمینه‌ساز و ایجادکننده‌ی این حالت مانند سرماخوردگی و آنفولانزا می‌توانند مسری باشند.
- درمان عفونت خون کودکان در طب سنتی نیز روش‌هایی دارد اما پیشنهاد می‌شود زمانی که میزان عفونت خون در کودکان بالاست، برای درمان حتماً از روش‌های دارویی استفاده کنید.
- یکی از مهم‌ترین اقدامات جهت پیشگیری از عفونت خون در کودکان، انجام به موقع تمامی مراحل واکسیناسیون طبق برنامه واکسیناسیون کشوری و رعایت اصول اولیه بهداشتی به شکلی صحیح است.
کرونا و عفونت خون در کودکان
در حال حاضر و با توجه به همه‌گیری بیماری کرونا، این ویروس به یکی از علل شایع عفونت خون در کودکان تبدیل شده است. همچنین یکی از دلایل شایع مرگ در بیماران کرونایی، سپسیس است. به همین دلیل رعایت بهداشت جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری، اهمیت زیادی دارد.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.