آبریزش چشم نوزاد | علت و درمان آبریزش چشم در نوزادان
آبریزش چشم نوزاد می‌تواند به دلایل متفاوتی اتفاق بیفتد. از جمله مهم‌ترین دلایل این اتفاق را می‌توان به انسداد مجاری، ضربه به چشم، سرماخوردگی و ... اشاره کرد که باید توسط متخصص بررسی شده و درمان مناسب انتخاب شود. در ادامه، بیشتر در مورد علت و درمان آبریزش چشم نوزاد توضیح خواهیم داد.
پادکست خلاصه مقاله آبریزش چشم نوزاد:
با نصب اپلیکیشن گهواره، قد و وزن کودک خود را روی نمودار بررسی کنید و از رشد مناسبش اطمینان یابید. روزانه متناسب با سن کودکتان ، پیام‌های مشاوره تخصصی دریافت کنید و با توصیه‌های تغذیه‌ای و دستور پخت‌های مناسب، تغذیه سالم‌تری برای او فراهم کنید. همچنین، با بازی‌های مناسب و آزمون‌های دوره‌ای به تقویت هوش و مهارت‌های فرزندتان کمک کنید.
اشک چشم نوزاد از کی میاد؟
نوزادان از بدو تولد گریه می‌کنند، اما بدون اشک. به ندرت می‌توان آبریزش چشم را در نوزاد یک‌ماهه مشاهده کرد. حدود دوماهگی، اشک‌ها نیز ظاهر می‌شوند و از آن پس می‌توان آبریزش چشم کودک را مشاهده کرد.
علت ریزش اشک از یک چشم کودک
دلیل اشک آمدن از چشم چیست؟ آبریزش چشم نوزادان (اپی‌فورا) در بیماری‌های زیادی دیده می‌شود. سوال بسیاری از والدین این است که «کی اشک نوزاد می‌آید؟»
باید گفت نشانه‌های آبریزش چشم نوزاد می‌تواند به دلایل متفاوتی اتفاق بیفتد. بسیاری از والدین نگران خیسی و اشک‌آلودی همیشگی چشم نوزاد خود هستند یا درباره علت ریزش اشک از یک چشم کودک یا نوزاد سوال دارند. باید گفت که این مورد شایع است و اغلب هم دلایل نگران کننده‌ای ندارد و علت آب آمدن از چشم نوزاد، موضوع ساده‌ای است. آبریزش چشم نوزاد، معمولاً از سه هفتگی مشخص می‌شود. اگر نوزاد از بدو تولد دارای چشمان خیس و اشک‌آلود بود، باید به پزشک جهت بررسی بیماری نوزاد مراجعه کنید.
انسداد مجرای اشکی و آبریزش اشک در نوزاد
یکی از علل شایع آبریزش از چشم نوزاد، انسداد مجرای اشکی است. علت اشک چشم نوزاد این است که سطح چشم را مرطوب نگه دارد و باعث شست‌وشوی چشم شود. همچنین اشک تا حدی بر وضوح و انتقال تصویر متمرکز روی شبکیه تاثیرگذار است. اشک توسط غدد اشکی تولید و توسط سیستم زهکشی اشکی تخلیه می‌شود که از دهانه کوچک در سطح داخلی چشم شروع می‌شود و به داخل کانال مشترک و سپس کیسه اشکی منتقل می‌شود. اشک‌های کیسه اشکی از مجرای اشکی بینی خارج می‌شوند. وقتی مجاری اشک در نوزاد مسدود می‌شود، اشک نمی‌تواند از سوراخ گوشه‌های داخلی پلک به مجاری بینی وارد شود، برای همین اشک در چشم می‌ماند. ممکن است این مجرا در بدو تولد، بسته یا خیلی باریک باشد. همچنین هر چیزی که باعث تورم در ناحیه بینی شود، مثل گریه‌ها یا سرماخوردگی، می‌تواند در این مجرا تنگی ایجاد کند. انسداد مجرای اشکی در یک سوم از نوزادان دیده می‌شود و شایع است. آبریزش چشم، در 90درصد نوزادانِ درگیر، تا قبل از یک‌سالگی بهبود می‌یابد.
دیگر علائم انسداد مجرای اشکی نوزاد شامل چرک کردن چشم نوزاد و پلک‌های پوسته‌پوسته‌شده است. همچنین انسداد مجرای اشکی می‌تواند موجب ایجاد عفونتی موسوم به داکریوسیستیت شود که علائمش عبارت‌اند از: قرمزی دائم گوشه چشم و برآمدگی اطراف بینی.
اگر کودک شما مشکوک به عفونت داکریوسیستیت است، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. در موارد نادر، علائم مرتبط با مجرای اشکی مسدود شده، ممکن است مشابه علائم گلوکوم (بیماری آب سیاه) کودک باشد.
ضربه به چشم
ضربه به چشم، می‌تواند باعث اشک آمدن از چشم نوزاد شود. توجه داشته باشید در صورت ضربه به چشم و آبریزش یا خراش چشمِ کودک زیر پنج سال، حتی اگر آسیب جزئی به نظر می‌رسد نیز باید کودک توسط پزشک معاینه شود. در بعضی مواقع، علت ریزش اشک از یک چشم نوزاد مثلاً اشک از چشم چپ، می‌تواند به دلیل ضربه خوردن به یک چشم باشد.
آبریزش چشم نوزاد در سرماخوردگی
آبریزش چشم ، می‌تواند از علائم سرماخوردگی نوزاد باشد. کودکان نسبت به بزرگسالان بیشتر مستعد ابتلا به سرماخوردگی هستند، زیرا هنوز نسبت به میکروب‌ها مصونیت کافی ندارند. آبریزش چشم کودک در سرماخوردگی، بسته به شدت بیماری می‌تواند ضعیف تا شدید باشد. همچنین بی‌محابا دست به چشم، بینی و دماغ خود می‌زنند و به راحتی میکروب را به بدن خود انتقال می‌دهند. اگر همراه آبریزش بینی نوزاد و چشم در نوزاد، علائم دیگری مانند عطسه و سرفه وجود داشته باشد، احتمالاً به دلیل سرماخوردگی است و چاره کار درمان آن است. برای درمان آبریزش چشم در سرماخوردگی، کافی است منشا بیماری را از بین ببرید. بنابراین درمان خانگی آبریزش چشم در سرماخوردگی، همان روش‌های درمان خانگی این بیماری است. آبریزش چشم و کرونا نیز ممکن است.
عفونت‌ها و آبریزش چشم نوزاد
ورود ویروس یا باکتری به چشم می‌تواند منجر به عفونت شود. در صورت بروز عفونت چشمی، ملتحمه قرمز و ملتهب شده، چشم متورم می‌شود و آبریزش همراه با ترشحات چرکی دیده می‌شود. عفونت چشمی در نوزادان یک مشکل جدی است که نیاز به بررسی و درمان فوری دارد. مادر ممکن است بدون داشتن علائم، ناقل بیماری‌هایی مانند کلامیدیا یا سوزاک باشد و در حین زایمان این عفونت را به نوزاد منتقل کرده و باعث عفونت چشمی او شود.
کنژکتیویت نام دیگر عفونت ملتحمه (ملتحمه، سفیدی چشم و سطح داخلی پلک‌ها را شامل می‌شود.) است. نئوناتال افتالمیا (افتالمی نوزادی) نوعی کنژکتیویت است که در چهار هفته اول زندگی رخ می‌دهد و عامل اصلی نابینایی نوزادان است. نئوناتال افتالمیا ممکن است علل غیرباکتریایی داشته باشد، مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی نظیر نیترات نقره در دوران بارداری. با این حال، معمولاً عامل اصلی آن باکتری‌های مقاربتی و غیرمقاربتی است. برای پیشگیری و درمان این بیماری در نوزادان، از داروهایی مانند تتراسایکلین و اریترومایسین استفاده می‌شود. در صورت مشاهده علائم عفونت همراه با آبریزش چشم در نوزاد، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین، ازآن‌جا که عفونت معمولاً از یک چشم به چشم دیگر منتقل می‌شود، آبریزش یک‌طرفه چشم نوزاد لزوماً نشانه عفونت نیست.
قی چشم یکی از اتفاقاتی است که به صورت روزانه و طبیعی رخ می‌دهد و شامل جمع شدن ترشحات خشک و سفیدی در گوشه چشم است که معمولاً در طول شب بیشتر رخ می‌دهد. علت قی چشم چیست؟ این فرایندی طبیعی برای خروج مخاط اضافی، چربی، سلول‌‌های مرده و ... از چشم است. در حالت طبیعی، نیازی به درمان قي جشم نیست اما زیاد و غیرعادی بودن میزان قی و آبریزش چشم نوزاد که منجر به چسبندگی چشم و مژه‌ها به هم می‌شود، می‌تواند ناشی از عفونت باشد که باید مورد بررسی قرار بگیرد.
آلرژی و آبریزش چشم در نوزاد
همان‌طور که آلرژی می‌تواند در بزرگسالان باعث خارش و ریزش اشک شود، در نوزادان و کودکان نیز می‌تواند باعث تحریک و حساسیت چشم‌ها شود. عوامل تحریک‌کننده مثل گرد و غبار و دود می‌تواند باعث تحریک چشم‌ها و آبریزش چشم و بینی نوزاد شود.
رینیت آلرژیک یا تب یونجه
رینیت آلرژیک یا تب یونجه، یک بیماری حساسیتی است. عواملی مانند گرد و غبار، مو و گرد حیوانات، گرده گل‌ها و گیاهان و آلرژن‌های غذایی می‌توانند باعث ایجاد رینیت آلرژیک شود. علائم تب یونجه عبارت‌اند از: آبریزش چشم و بینی، خارش بینی، عطسه، احتقان بینی، سرفه، خارش چشم‌ها و فشار و درد در کانال گوش. گاهی علت قرمزی و آبریزش چشم نوزاد نیز همین آلرژی است.
بیماری گلوکوم یا آب سیاه و آبریزش چشم در نوزاد
گلوکوم یا بیماری آب سیاه، یک بیماری چشمی است که در بزرگسالان و کودکان دیده می‌شود. نوزادانی که با این بیماری متولد می‌شوند، در تخلیه طبیعی مایع زلالیه چشم دچار مشکل هستند. ژنتیک و عفونت‌های دوران بارداری مادر، معمولاً منجر به ایجاد گلوکوم در نوزاد می‌شود. علائم این بیماری در نوزادان شامل کدورت قرنیه، آبریزش چشم و ترس از نور است. از آن‌جا که بهترین زمان تشخیص این بیماری در بدو تولد است، در صورت دیدن علائم بالا، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
پولیپ بینی
پولیپ بینی می‌تواند وضعیتی مشابه انسداد مجرای اشکی ایجاد کرده و باعث آبریزش چشم نوزاد شود. این عارضه در کودکان زیر ۱۰ سال بسیار نادر است و در صورت مشاهده، پزشک باید احتمال ابتلا به سیستیک فیبروزیس را بررسی کند. از جمله دلایل ایجاد پولیپ بینی می‌توان به آلرژی، آسم، عفونت سینوسی، عفونت‌های حاد و مزمن، یا وجود جسم خارجی در حفره بینی اشاره کرد.
آبریزش چشم نوزاد هنگام تماشای تلویزیون
بسیاری از کودکان در زمان تماشای تلویزیون، دچار آبریزش چشم می‌شوند. آبریزش چشم کودک در این شرایط طبیعی است و اگرچه نشان از مشکل مهمی ندارد اما می‌تواند نشان‌دهنده‌ی فشار وارد کردن به چشم باشد. شاید کودک شما بیش از حد نزدیک تلویزیون نشسته، زمان زیادی است که تلویزیون می‌بیند یا چشمانش ضعیف شده است. اگر دو مورد اول علت قرمزی و آبریزش چشم نوزاد نیست، شاید لازم باشد برای بررسی مورد آخر به چشم پزشک مراجعه کنید. علت آبریزش چشم در شب نیز می‌تواند خستگی چشم در طول روز باشد.
درمان آبریزش چشم نوزاد
برای آبریزش چشم نوزاد چه کنیم؟ درمان آبریزش چشم در نوزادان، بسته به دلیل آن متفاوت است. اغلب، لازم به اقدام خاصی برای درمان آبریزش چشم نیست اما در مواردی که مسئله جدی‌تر است، مثل ترشح همزمان چرک و اشک یا طولانی شدن آبریزش چشم نوزاد، باید به پزشک مراجعه و جهت درمان چشم نوزاد اقدام کنید. در صورت تداوم انسداد مجرای اشک، انجام جراحی ضروری خواهد بود.
درمان خانگی آبریزش چشم نوزادان
برای آبریزش چشم چی خوب است؟ اگر چشم‌های فرزندتان، علائم نگران‌کننده دیگری ندارد، می‌توانید درمان‌های خانگی را برای درمان آبریزش چشم نوزاد به کار بگیرید.
قبل از هر کاری، به خوبی به داخل چشم‌های کودک نگاه کنید تا اگر ذره خارجی در چشم رفته، آن را خارج کنید یا به پزشک مراجعه کنید.
یکی از راه‌هایی که پزشک هم بعد از تشخیص مجرای مسدود شده پیشنهاد می‌دهد، ماساژ مجرای اشکی است. برای باز شدن مجرای اشکی نوزاد، ماساژ چشم باید به روشی صحیح انجام شود. کافی است با انگشتی تمیز، از گوشه داخلی چشم تا قسمت بیرونی بینی را به‌آرامی ماساژ دهید و فشار ملایمی اعمال کنید. همچنین، گاهی قرار دادن یک پارچه گرم و تمیز روی چشم نوزاد می‌تواند به تسکین و بهبود این وضعیت کمک کند.
آیا درمان خانگی با داروهای بدون نسخه برای نوزادان صحیح است؟
بعضی از والدین درصورت مشاهده آلرژی، سرماخوردگی یا آبریزش چشم و بینی نوزاد، سعی بر درمان کودک خود با داروهای بدون نسخه می‌کنند. باید گفت که سازمان غذا و دارو توصیه می‌کند که از داروهای بدون نسخه برای کودکان زیر چهار سال استفاده نکنید. داروهای سرماخوردگی بدون نسخه در درمان سرماخوردگی در کودکان زیر یکسال، معمولاً برای کودکان کم‌سن خطرناک هستند. همچنین ترکیبات داروهای متفاوت ممکن است در بدن کودک باعث ناسازگاری و اختلال شود. از آن‌جا که سرماخوردگی و عفونت‌های گوش و سینوس می‌توانند علتی غیرباکتریایی و ویروسی داشته باشند، استفاده خودسرانه از آنتی‌بیوتیک‌ها نیز صحیح نیست و تنها موجب تاثیرپذیری کم‌تر آنتی‌بیوتیک‌ها در آینده می‌شود.
درمان های دارویی برای آبریزش چشم نوزاد
اگر آبریزش چشم نوزاد علائم نگران‌کننده دیگری نیز داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص در مواجهه با آبریزش چشم نوزاد، ممکن است آزمایش‌هایی را تجویز کند. راه درمان اشک چشم نوزاد، بسته به عامل آن می‌تواند متفاوت باشد.
برای عفونت ملتحمه ناشی از باکتری‌ها نیز نیاز به تجویز آنتی‌بیوتیک است. ممکن است پزشک متخصص، شست‌وشوی چشم را برای پاکسازی عفونت پیشنهاد دهد. همچنین در بعضی موارد، استفاده از قطره برای آبریزش چشم نوزاد نیز پیشنهاد می‌شود.
اگر انسداد مجرای اشک در فرزند شما به خودی خود درمان نشد، او به مراقبت‌های پزشکی بیشتری نیاز خواهد داشت. پزشک معالج ممکن است برای فرزندتان، پروبینگ مجرای بینی را تجویز کند که طی آن پزشک با استفاده از یک میله جراحی، از مجرای اشکی وارد حفره بینی شده، و سعی می‌کند این فضا را گسترش دهد. پزشکان برای انجام این عمل، بی‌حس‌کننده‌های موضعی یا بیهوشی عمومی را به کار می‌گیرند. اگر پروبینگ مجرای بینی موفقیت‌آمیز نبود، راه‌های دیگری نیز برای برطرف‌کردن این مشکل وجود دارد که معمولاً عوارض کمی دارند. اغلب بعد از انجام این روش‌ها، نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست.
چه زمان برای آبریزش چشم نوزاد به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت دیدن هر یک از علائم زیر همراه با آبریزش چشم نوزاد، باید به پزشک مراجعه کنید:
- التهاب و قرمزی چشم
- سابقه تروما و ضربه به چشم نوزاد
- ترشح چرک از چشم نوزاد به رنگ‌های زرد یا سبز رنگ
- درد چشم‌ها
- تغییرات در ساختار چشم یا پلک‌ها
- حساسیت به نور با بستن مداوم چشم‌ها و یا مشکل در بینایی
- خارش و ناراحتی در چشم نوزاد
کلام آخر
آبریزش چشم نوزاد موضوعی شایع است که معمولاً نگران‌کننده نیست و به خودی خود خوب می‌شود. در صورتی که علائم دیگری همراه با آبریزش چشم مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید و مطمئن باشید که در اغلب موارد، این مشکل با درمانی ساده برطرف خواهد شد.
روزانه پیام مشاور، متناسب با سن کودکتون دریافت کنین. 
سوالاتتون رو از مامانای با تجربه بپرسین.
با بازیهایی که به رشد هوش و خلاقیت فرزندتون کمک میکنه آشنا بشین.