عوارض سزارین برای نوزاد چیست؟

عوارض سزارین برای نوزاد شکل دیگری از عوارض زایمان سزارین است که به هر حال وجود دارند و کسی نمی‌تواند آنها را انکار کند. زایمان به روش سزارین در ایران، بر خلاف سایر کشورها، فراوانی زیادی دارد. زایمان سزارین یک روش تهاجمی برای تولد نوزاد است که از لحاظ پزشکی فقط باید در شرایط خاص و اضطرار که مادر قادر به تولد نوزاد به روش زایمان طبیعی نیست، انجام شود. اما در ایران غالبا اولین انتخاب و حتی تنهاترین انتخاب مادران باردار برای تولد نوزادانشان است. در حالی که اینکه چه کسانی می توانند سزارین کنند به فاکتورهای پزشکی زیادی بستگی دارد. 

عوارض سزارین روی نوزاد

عوارض سزارین برای نوزاد در چند مورد خلاصه می‌شود که در ادامه شرح می‌دهیم؛ البته اینکه چرا سزارین زودتر انجام میشود؟ خود مقوله ای جدا است که صحبت در مورد آن در این مجال نمی گنجد.

1. مشکلات تنفسی

بارداری یک پروسه 40 هفته ای (گاهی تا 42 هفته) است. به تعبیری می‌گویند که بارداری باید 9 ماه و 9 روز به طول بیانجامد تا جنین کاملا رسیده شود و شرایط تولد را پیدا کند. این در حالی است که در زایمان سزارین، به دلایلی نوزاد زودتر از 40 هفته متولد می‌شود و با مداخلات پزشکی شرایط برای تولد او فراهم‌ می‌شود. مشکلات تنفسی غالبا مربوط به نوزادانی است که زودتر از 39 هفته متولد می‌شوند و به دستگاه NICU نیاز دارند. گرچه این عارضه قطعی و حتمی نیست، اما به هر حال به عنوان عوارض سزارین بر نوزاد شناخته شده است. 

2. آسیب هنگام جراحی سزارین

با توجه به اینکه در عمل جراحی سزارین، بخشی از شکم در چند لایه شکافته می‌شود و در پس این لایه‌ها جنین قرار گرفته است، همواره این احتمال وجود دارد که تیغ جراحی به نوزاد آسیب برساند. گرچه این احتمال بسیار بسیار کم و اندک است و چنین اتفاقی به صورت نادر و انگشت شمار رخ می‌دهد، اما با این حال غیر ممکن نیست و به عنوان عوارض سزارین برای نوزاد شناخته می‌شود. بدیهی است که مهارت پزشک در  این مسئله اهمیت بسیار زیادی دارد. البته این موضوع که تا چند بچه میتوان سزارین کرد؟ نیز با هر بار جراحی تحت تاثیر قرار می گیرد. 

3. احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در نوجوانی و جوانی

بر اساس یافته‌های محققان، نوزادانی که به روش سزارین از مادر متولد می‌شوند، در دوران جوانی و نوجوانی بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار می‌گیرند. در واقع باقی ماندن جنین در رحم مادر تا زمان پاره شدن کیسه آب و آغاز فرآیند تولد طبیعی، خطر ابتلای نوزاد به بیماری‌های قلبی عروقی و تنفسی را تا ۱۴ درصد کم می‌کند. به طور کلی در فرایند زایمان طبیعی پاره شدن کیسه آب و آغاز فرآیند تولد طبیعی تا هفته 40 به طول می‌انجامد، اما در زایمان سزارین، بارداری بین هفته‌های ۳۷ الی ۳۸ ختم می‌شود.

تحقیقات نشان داده است که زایمان سزارین در هفته‌های ۳۷ الی ۳۸ بارداری، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، بروز مرگ زودرس و ضخیم شدن دیواره قلب در نوجوانان را تا ۵۷ درصد افزایش می‌دهند.  شاید جالب باشد بدانید که قلب بزرگسالانی که با زایمان زودرس (سزارین) متولد شده‌‌اند، با قلب بزرگسالی که به روش طبیعی متولد شده‌اند، متفاوت است. قلب بزرگسالانی که با زایمان زودرس (سزارین) متولد شده‌‌اند، خون کمتری مصرف می‌کند و از همین جهت ضربان قلب این افراد برای پمپاژ خون در اعضای بدن بالاتر است. این مورد نیز یکی دیگر از عوارض سزارین بر نوزاد است. 

4. نارس بودن ریه‌های نوزاد

نارس بودن ریه‌ها نمونه‌ای دیگر از عوارض سزارین برای نوزاد است. این عارضه در واقع به علت زایمان پیش از زمان مقرر است. البته این عارضه این موضوع را که تا چند بچه میتوان سزارین کرد در سزارین های بعدی معمولا تحت تاثیر قرار نمی دهد. نوزادان که به روش سزارین به دنیا می‌آیند تا چهار برابر بیشتر از دیگر نوزادان در معرض خطر ابتلا به نارس بودن ریه هستند، زیرا ریه آخرین بخش از بدن نوزاد است که در هفته‌های آخر تکامل پیدا می‌کند. گرچه امروزه پزشکان از روش‌های درمانی مانند تزریق آمپول بتامتازون به مادر در هفته‌های آخر بارداری کمک می‌گیرند تا ریه جنین کامل شود؛ اما در قالب یک پروسه علمی و پزشکی درد زایمان منجر به ترشح هورمون کورنیزول در مادر می‌شود. کاهش ترشح این هورمون در زایمان سزارین به دلیل نبود درد زایمان، فرصت بلوغ ریه‌های نوزاد را می‌سوزاند و آمادگی کامل نوزاد برای تنفس در محیط خارج از رحم را کم می‌کند. 

5. تولد نوزاد بی‌حال

بی حالی یکی دیگر از عوارض سزارین روی نوزاد و در واقع عوارض بیهوشی سزارین برای نوزاد است. علت آن هم تاثیر داروهای بیهوشی و بی حسی بر جنین است که باعث می‌شود نوزاد با لتارژی یا بی حالی متولد شود. 

6. مشکلات دیگر

مطالعات علمی نشان داده اند که بازه زمانی که نوزاد در رحم مادر زندگی می‌کند، برای رشد و تکامل او ضروری است. حتی در هفته‌های آخر بارداری رشد و تکامل جنین ادامه دارد و زود به دنیا آوردن نوزاد می‌تواند او را در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار دهد. برای مثال بروز برخی اختلالات مزمن مانند آسم، آلرژی، دیابت و بیماری‌های روده‌ای در نوزادانی که به روش سزارین متولد شده اند، بیشتر است 

سخن پایانی

بدیهی است که اگر مادر زایمان طبیعی را برای تولد فرزند خود انتخاب کند، می‌تواند سلامت فرزند خود را در حین تولد و در طول تمام سال‌های زندگی او تضمین کند و از عوارض سزارین برای نوزاد دوری کند. با این وجود توانایی مادر برای زایمان طبیعی و شرایط قرارگیری جنین در ممکن بودن یا نبودن تولد به روش طبیعی تعیین کننده روش تولد است. به یاد داشته باشید اینکه کدام نوع سزارین بهتر است برای شما انجام شود، فقط توسط پزشک مشخص می شود.