آندومتریوز و بارداری چه ارتباطی به هم دارند؟

بسیاری از بیماران مبتلا به آندومتریوز، به راحتی و بدون درمان خاصی باردار می‌شوند؛ اما حدود یک سوم مبتلایان، بدون درمان، قدرت باروری ندارند و نیاز به دریافت دارو و روش‌های کمک باروری دارند. در ادامه، بیشتر در مورد رابطه آندومتریوز و بارداری توضیح خواهیم داد.

پادکست خلاصه مقاله آندومتریوز و بارداری:

با نصب اپلیکیشن گهواره، در جریان تغییرات هفته به هفته بارداری خود قرار می‌گیرید. این برنامه، اطلاعات تخصصی درباره رشد جنین، سلامت مادر و تغذیه ارائه می‌دهد و تمامی آزمایشات و معاینات بارداری را یادآوری می‌کند و هر روز یک پیام مشاوره‌ای متناسب با سن بارداری خود دریافت خواهید کرد.

آندومتریوز چیست؟ 

آندومتریوز یک بیماری وابسته به استروژن است، به این معنی که استروژن رشد کرده و التهاب ایمپلنت‌ها را تشدید و وضعیت را دردناک‌تر می‌کند. تغییرات طبیعی چرخه قاعدگی در سطح استروژن، منجر به تشدید علائم می‌شود. کیست آندومتریوز تخمدان و بارداری، می‌توانند از یکدیگر تأثیر بگیرند.

در بیماری آندومتریوز، سلول‌های بافت رحم در بخش‌های مختلف رحم یا دیگر عضوهای مجاور رحم، به خصوص در لگن رشد کرده، تکثیر می‌یابند و غده‌هایی را به وجود می‌آورند. در زمان سیکل قاعدگی، این سلول‌ها به‌طور مکرر تقسیم سلولی انجام می‌دهند. در برخی مواقع، این سلول‌ها از بین رفته و در بافت درگیر شده، ایجاد زخم می‌کنند. این بیماری در برخی از خانم‌ها، با علامت و در برخی دیگر بدون علامت است.

قرص ضد بارداری خوراکی ترکیبی، معمولاً برای درمان دردهای ناشی از آندومتریوز تجویز می‌شود اما نحوه عملکرد آن مشخص نیست. آندومتریوز و قرص ضد بارداری، از لحاظ درمان می‌توانند به هم مرتبط باشند.

با اپلیکیشن گهواره، هفته به هفته بارداریت رو دنبال کن.

نصب اپلیکیشن گهواره

اندومتریوز در بارداری چه تداخلی ایجاد می‌کند؟

اگر به این عارضه دچار هستید، حتماً برایتان این پرسش پیش آمده که چه کسانی با داشتن آندومتریوز باردار شده‌اند؟ چه کسانی با کیست آندومتریوز طبیعی باردار شده‌اند؟

به طور کلی تاثیر اندومتریوز در بارداری از دو جهت است؛

• یکی تاثیر بر آناتومی رحم 
• دیگری تاثیر بر تولید هورمون‌ها

آندومتریوز با ایجاد اختلال در بافت رحم، منجر به ایجاد چسبندگی بین رحم و تخمدان می‌شود و بر عملکرد دو ناحیه تأثیر زیادی می‌گذارد. همچنین این عارضه با ترشحات خود، موجب ایجاد التهاب در رحم شده و عملکرد ارگان‌های لگنی را نیز مختل کرده و بر لانه‌گزینی جنینی نیز تأثیر منفی می‌گذارد.

کیست‌های آندومتریوزی، یکی از مهم‌ترین دلایل ناباروری در زنان هستند. در خانم‌های نابارور، یکی از بررسی‌های مهمی که انجام می‌شود، از نظر حضور آندومتریوز یا کیست‌های آندومتریوزی است.

درمان گیاهی کیست آندومتریوز چیست؟

درمان آندومتریوز و بارداری، می‌تواند سخت یا ساده باشد. بد نیست بدانید که تحقیقات در مورد استفاده از داروهای گیاهی برای درمان آندومتریوز، در مراحل اولیه است. احتمالاً این داروها می‌توانند سطح استروژن را تنظیم کنند، رشد کاشت آندومتریوز را کاهش دهند و منجر به کاهش درد شوند. البته در هیچ مطالعه‌ای، به‌طور دقیق نحوه عملکرد داروهای گیاهی مشخص نشده است اما استفاده از ترکیبات گیاهی که در ادامه ذکر می‌کنیم، به عنوان یک درمان مکمل پیشنهاد می‌شود.

• کورکومین

کورکومین از مشتقات زردچوبه است و به تنظیم هورمون‌ها کمک می‌کند و رشد چسبندگی آندومتر را کاهش می‌دهد.

• داروی گیاهی پنج انگشتی

داروی گیاهی پنج انگشتی که از درخت عفیف حاصل می‌شود، یک داروی سنتی برای بیماری‌های زنان است.

• پوست کاج 

پوست کاج می‌تواند به عنوان یک ماده ضد التهاب عمل کند. عصاره پوست کاج می‌تواند با داروهای ضد بارداری خوراکی برای کاهش درد آندومتریوز مؤثر باشد. 

• بابونه

کرایسین موجود در بابونه، می‌تواند سلول‌های آندومتریوز را از بین ببرد. 

• اسطوخودوس

اسطوخودوس می‌تواند به کاهش درد در دوران قاعدگی کمک کند.

تشخیص اندومتریوز در سونوگرافی چگونه است؟

سونوگرافی تشخیص آندومتریوز، می‌تواند هم به روش شکمی و هم ترانس واژینال انجام شود؛ البته بدیهی است که در روش ترانس واژینال، بررسی دقیق‌تری انجام می‌شود. تشخیص آندومتریوز با سونوگرافی، می‌تواند ضخیم شدن غیر عادی بافت‌ها، آندومتریوما (توده‌های کیست مانند در تخمدان)، ضایعات و برآمدگی‌های عمیق را نشان دهد. همچنین یکی از راه‌های تشخیص کیست شکلاتی در تخمدان که اغلب زنان ممکن است همراه آندومتریوز به آن دچار باشند، انجام سونوگرافی است.

آیا اندومتریوز و عفونت با هم مرتبط هستند؟

به‌طور کلی درد لگن، عادت ماهانه دردناک (دیسمنوره)، درد در طی یا بعد از نزدیکی، درد هنگام اجابت مزاج و ادرار کردن، خونریزی بیش از حد، نازایی در برخی زنان، خستگی، اسهال، یبوست (نه یبوست بارداری)، نفخ یا تهوع می‌توانند با آندومتریوز مرتبط باشند. در مورد ارتباط عفونت با آندومتریوز، حتماً پزشک باید نظر بدهد زیرا به بررسی و ارزیابی بالینی بیشتری نیاز دارد. 

امکان اندومتریوز و بارداری با ای وی اف IVF وجود دارد؟

آندومتریوز و IVF یکدیگر را کاملاً دفع نمی‌کنند اما واقعیت این است که با وجود آندومتریوز، باردار شدن با هر روشی سخت است. گرچه ای وی اف، روشی برای بارداری افرادی است که به بیماری آندومتریوز مبتلا هستند اما موفقیت در آن، به میزان و شدت آندومتریوز وابسته است. در واقع احتمال لانه‌گزینی در بانوان مبتلا به این بیماری، نسبت به سایرین کمتر است. به عبارت دیگر، برای افزایش شانس بارداری در شرایط آندومتریوز، اصلاح سبک آندومتریوز پیش یک مامای ماهر، خط اول درمان است و خیلی از افراد که در مراحل شدید بیماری نیستند، می‌توانند با همین روش باردار شوند. اگر  شدت بیماری خیلی زیاد است، اصلاح سبک و ای وی اف توصیه می‌شود. شواهدی وجود دارد که IVF احتمال بارداری را ارتقا می‌دهد اما در صورت وجود آندومتریوز شدید، شانس موفقیت IVF پایین است.

البته نباید فراموش کرد که بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری در سراسر جهان و با استفاده از روش ای وی اف باردار شده‌اند.

درصد بارداری با آندومتریوز چه قدر است؟

تعیین درصد احتمال بارداری با آندومتریوز یا بدون آن برای هیچ کسی مشخص نیست؛ بسیاری از خانم‌های مبتلا به آندومتریوز، می‌توانند باردار شوند اما فرایند باردار شدن با وجود آن دشوار است. در مواردی که آندومتریوز خفیف تا متوسط باشد، با درمان درست و به موقع، امکان بارداری با آندومتریوز وجود دارد اما درصدی برای آن نمی‌توان مشخص کرد.

البته بارداری با آندومتریوز و چسبندگی، بسیار سخت و البته خطرناک است. بنابراین تا حد ممکن، بهتر است ابتدا این عارضه درمان شود و بعد برای بارداری اقدامات لازم صورت بگیرد.

آیا بارداری طبیعی با اندومتریوز امکانپذیر است؟

وقوع بارداری طبیعی در هر سیکل قاعدگی، چیزی بین 25 تا 30 درصد در زوجین کاملاً سالم است. بنابراین اگر هر یک از زوجین مشکلی برای باروری داشته باشند، این درصد کاهش می‌یابد اما صفر نمی‌شود. از همین جهت، می‌توان گفت که بارداری طبیعی با آندومتریوز غیر ممکن نیست اما آندومتریوز شدید و بارداری، می‌توانند دافع یکدیگر باشند. وقوع بارداری با آندومتریوز و چسبندگی زیاد، می‌تواند برای مادر خطرناک باشد. در واقع آندومتریوز و باردار شدن، تنها زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که شدت عارضه آن زیاد نباشد و مشکلات نازایی ایجاد نکرده باشد.

بنابراین می‌توان این‌طور گفت که بیشتر بانوان مبتلا به آندومتریوز، می‌توانند باردار شوند و تنها حدود یک سوم آن‌ها با مشکلات مربوط به ناباروری، دست و پنجه نرم می‌کنند. در موارد آندومتریوز شدید، سلول‌ها و بافت‌های غیر نرمال ممکن است لوله‌ها و حتی اطراف تخمدان را مسدود کنند. در نتیجه تخمک قادر به خروج از تخمدان و عبور از لوله‌های رحمی نبوده و ناباروری رخ می‌دهد. در برخی از موارد، التهاب موجود در محیط رحم و لوله‌ها، به تخمک و اسپرم آسیب می‌زنند و مانع از لقاح می‌شوند.

می‌توانید از کسانی که با آندومتریوز باردار شده‌اند، در مورد چگونگی بارداریشان، پرس‌وجو کنید و از تجربیات دیگران استفاده کنید.

آیا آندومتریوز و سقط جنین به هم وابسته هستند؟

آندومتریوز به‌طور قطعی منجر به سقط جنین نمی‌شود اما در خانم‌هایی که مبتلا به آندومتریوز هستند، در صورت باردار شدن، احتمال سقط بیشتر از افراد عادی است.

آیا کیست آندومتریوز در بارداری خطرناک است؟

کیست آندومتریوز در بارداری، می‌تواند خطرناک باشد و عوارضی به همراه داشته باشند. همچنین می‌تواند کاملاً بی‌خطر باشد. مهم این است که پزشک در هر ویزیت، در کنار ارزیابی وضعیت جنین، عملکرد و واکنش کیست آندومتریوز در بارداری را هم رصد کند تا در صورت وجود مشکل، بتواند اقدامات لازم را به موقع انجام دهد. اما به‌طور کلی، خطرات و عوارض کیست آندومتریوز و بارداری از قرار زیر هستند:

• سقط جنین: گرچه نمی‌توان جلوی سقط جنین را گرفت، اما با مصرف برخی از داروها و رعایت مسائل خاص می‌توان شانس این اتفاق را کم کرد.
• جفت سر راهی: امکان پارگی جفت سر راهی در حین زایمان بالا است که این موضوع سبب ایجاد خونریزی شدید شده و ممکن است مادر و کودک را در معرض خطر قرار دهد. زنان مبتلا به آندومتریوز بیشتر در معرض این عارضه هستند. در صورت بالا بودن مقدار خونریزی و شرایط بد جفت ممکن است نیاز به دریافت خون و سزارین اضطراری داشته باشید.
• نوزاد زودرس: زنان مبتلا به آندومتریوز ۱.۵ برابر بیشتر از زنان عادی ممکن است قبل از ۳۷ هفته بارداری زایمان کنند. 

آیا ممکن است اندومتریوز بعد از بارداری اتفاق بیفتد؟

بله؛ در واقع واکنش بدن در هر شرایط سنی می‌تواند متفاوت باشد. البته معمولاً در دوران بارداری، به دلیل چروکیده شدن بافت‌های آندومتر، علائم آندومتریوز برطرف می‌شود.

اندومتریوز و بارداری پوچ چه قدر به هم مرتبط هستند؟

رابطه اندومتریوز و بارداری پوچ رابطه‌ای  مستقیم دارند. آندومتریوز شدید از باردار شدن جلوگیری می‌کند؛ در حالی که آندومتریوز خفیف، اجازه باردار شدن می‌دهد؛ اما در هر صورت، آندومتریوز و بارداری خارج رحمی، همراه هم هستند زیرا احتمال  حاملگی خارج از رحم (حاملگی نابجا) در شرایط اندومتریوز افزایش پیدا می‌کند.

در مورد لاپاراسکوپی آندومتریوز و بارداری چه می‌دانید؟

لاپاراسکوپی آندومتریوز، نوعی جراحی برای درمان دردهای مزمن لگن و مشکوک به آندومتریوز است که حتماً باید توسط یک جراح ماهر و متخصص در این زمینه انجام شود. در این نوع جراحی که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد، جراح داخل لگن را توسط دوربین فیبر نوری خاصی بررسی می‌کند و طی بررسی‌های انجام شده، بافت غیرطبیعی شناسایی می‌شود و از آن یک نمونه گرفته می‌شود. وظیفه تشخیص آندومتریوز با روش لاپاراسکوپی، بر عهده پاتولوژیست است.

کلام آخر

اگر به آندومتریوز مبتلا هستید و برای بارداری اقدام می‌کنید، تنها مسیر درمان را از طریق یک پزشک ماهر و متخصص پیش بگیرید و خود را درگیر مطالب انبوهی که در مورد آندومتریوز و بارداری وجود دارد، نکنید.