قرص اورژانسی | عوارض و نحوه مصرف قرص اورژانسی

روش‌های مختلفی برای پیشگیری از بارداری و بروز علائم بارداری وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. یکی از روش‌هایی که بسیاری از زنان از استفاده می‌کنند، مصرف قرص اورژانسی است. با وجود آنکه این کار می‌تواند تاثیر زیادی داشته باشد اما بسیاری از زنانی که از این روش استفاده می‌کنند، از عوارض قرص اورژانسی بی‌اطلاع‌اند. در ادامه قصد داریم در مورد این عوارض و خطراتی که ممکن است با مصرف این قرص در کمینتان باشد بیشتر توضیح دهیم.

مکانسیم اثر گذاری قرص جلوگیری از بارداری 

قرص ضد بارداری یا قرص اورژانسی به طرق مختلف مانع از بارداری می‌شود. در گام اول، این قرص فرایند تخمک گذاری را مختل می‌کند همین کار به میزان زیادی مانع از اجرای کامل مراحل لقاح می‌شود. در حالت دیگر این قرص‌های ضد بارداری می‌توانند هورمون لوتئینیزه کننده را سرکوب کنند. این هورمون مسئول تحریک تخمک گذاری و آزادسازی تخمک از تخمدان‌هاست و در نتیجه‌ی نبودش، تخمکی آزاد نمی‌شود که تخمک گذاری رخ دهد. کار بعدی که قرص ضد بارداری انجام می‌دهد، ضخیم کردن مخاط دهانه‌ی رحم است که مانع انتقال اسپرم شده و فرایند لقاح را غیرممکن می‌کند. مکانیسم دیگر تاثیر این قرص، اثرگذاری بر رشد آندومتر است. آندومتر شامل مجموعه‌ای از بافت و غده‌ها درون رحم است که با رشد خود، محیط رحم را برای بارداری آماده می‌کنند. قرص‌های جلوگیری مانع از رشد این بخش می‌شوند.

انواع قرص اورژانسی و عوارض آنها

قرص‌ ضد بارداری انواع مختلفی دارند که بعضی از مهمترین آنها به شرح زیر است:

• عوارض قرص اورژانسی لونژيل (قرص لوونورژسترول): قرص لونژیل یا قرص HD یکی از معروفترین قرص‌های ضدبارداری در بازار است. از عوارض قرص اورژانسی لوونورژسترول می‌توان به تهوع و استفراغ، تغییر در میزان خونریزی ماهانه، سردرد، سرگیجه، خواب، اسهال، کمردرد و حساس شدن پستان‌ها اشاره کرد. اینکه چند روز بعد از مصرف لوونورژسترول پریود میشویم به زمان مصرف آنها در سیکل بستگی دارد.
• عوارض قرص اورژانسی اووسیز: قرص اووسیز نوعی دیگر از قرص‌های اورژانسی است که تنها باید 2 تا 3 بار در سال استفاده شود. پس از مصرف این قرص شاهد عوارض قرص اورژانسی و لکه بینی خواهید بود.
• عوارض قرص اورژانسی تنسی: قرص تنسی را نیز تنها می‌توانید 2 تا 3 بار در سال مصرف کنید. بعد از مصرف شاهد عوارضی مانند اسهال و استفراغ و لکه بینی خواهید بود.
• عوارض قرص اورژانسی ال دی: قرص ال دی نیز یکی از انواع قرص ضد بارداری است که مصرف آن عوارضی مانند سردرد و سرگیجه و دل درد را به همراه خواهد داشت.

قطع این قرصهای نیز بدون عوارض نخواهد بود. به عنوان مثال در این مقاله میتوانید در مورد عوارض قطع قرص مارولین بیشتر بخوانید.

بدترین عوارض قرص اورژانسی

مصرف قرص‌های ضد بارداری اورژانسی عوارض جدی یا طولانی مدتی ندارد اما می‌توانند باعث موارد زیر شوند:

عوارض قرص اورژانسی روی پریود

یکی از مهمترین عوارض، عوارض قرص اورژانسی قبل از پریود است که می‌تواند این روند را دچار اختلال کند. به طور کلی مصرف این قرص با اختلال در روند تخمک گذاری همراه است. همین موضوع باعث پس و پیش شدن قاعدگی می‌شود و این قرص را در گروه داروهایی که باعث عقب افتادن پریود می شود قرار می‌دهد. اگر این قرص را با فاصله‌ی کوتاهی قبل از شروع عادتان مصرف کنید (مثلاً یک یا دو روز) عوارض قرص اورژانسی در پریود کاهش یافته و ممکن است روند بدون تغییر آغاز شود.

عوارض قرص اورژانسی بر شیر مادر

عوارض قرص اورژانسی برای مادران شیرده تحت تاثیر نوع قرصی است که استفاده می‌کنید. به طور کلی این قرص‌ها دو گروه‌اند: قرص‌هایی که حاوی استروژن و پروژسترون هستند و قرصهایی که تنها حاوی پروژسترون هستند. وقتی از عوراض قرص‌ اورژانسی در دوران شیردهی صحبت می‌کنیم منظور قرص‌های گروه اول است. زیرا استروژن منجر به کاهش تولید شیر شده و شیردهی به نوزاد پس از زایمان را تحت‌تاثیر قرار می دهد. بنابراین بسیاری از متخصصین توصیه می‌کنند که به دلیل عوارض قرص اورژانسی در شیردهی از مصرف قرص‌های گروه اول در این دوران خودداری کنید.

عوارض قرص اورژانسی بر روی پوست و مو

یکی دیگر از عوارض این قرص‌ها، تغییراتی است که روی پوست و مو می‌گذارند. در این مورد قرص‌های اورژانسی می‌توانند مانند یک شمشیر دو لبه عمل کنند. استروژن موجود در بعضی از این قرص‌ها منجر به شفافیت بهتر پوست و مو و حتی کاهش جوش‌ها می‌شود. اما در مورد آنهایی که حاوی پروژسترون هستند، شاهد عوارض قرص اورژانسی بر ریزش مو هستیم. از این رو مهم است که از عوارض قرص اورژانسی برای جوش صورت چشم پوشی نکنید و آنها را جدی بگیرید.

عوارض قرص اورژانسی بر قلب

از عوارض قرص اورژانسی برای بیماران قلبی نیز نباید غافل شد. متاسفانه تحقیقات نشان داده است که مصرف این قرص‌های هورمونی منجر به ایجاد لخته‌های خونی، عدم خونرسانی کافی و در نتیجه سکته‌ی قلبی می‌شود. عوارض قرص ضد بارداری برای قلب تنها برای زنانی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند نیست و می‌توانند همه‌ی زنان را تحت تاثیر قرار دهد.

عوارض قرص اورژانسی بر مغز

علائم و عوارض قرص اورژانسی بر روی اعصاب و فعالیت مغزی نیز اثبات شده است و تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف این قرص‌ها به صورت طولانی مدت می‌تواند منجر به کاهش فعالیت مغزی و کاهش اندازه‌ی بخش‌هایی از مغز به ویژه بخش تصمیم‌گیری شود. از این رو اثرات مغزی را می‌توان بخشی از عوارض قرص اورژانسی در درازمدت دانست.  

عوارض قرص اورژانسی بر چاقی

یکی از عوارض استفاده زیاد قرص اورژانسی، چاقی است که لزوماً در همه‌ی زنان رخ نمی‌دهد ( تنها 44 درصد) و میزان قابل توجهی نیست. با این حال این افزایش وزن بیشتر به دلیل احتباس مایعات در بدن رخ می‌دهد.

سایر عوارض زیاد خوردن قرص اورژانسی 

سایر عوارض به شرح زیراند:

• حالت تهوع و عوراض قرص اورژانسی
• عوارض قرص اورژانسی و کمردرد
• قرص اورژانسی و اختلال در قاعدگی
• عوارض قرص اورژانسی و خونریزی غیر عادی
• عوارض قرص اورژانسی بر کبد و افزایش احتمال بروز سرطان کبد
• عوارض قرص اورژانسی تا چه مدت در بدن می‌ماند

مدت زمان تاثیر قرص معمولاً تا 4 روز است و انتظار می‌رود که بعد از این مدت از بین برود. به طور کلی انتظار می‌رود که عوارض بالا نهایتاً تا 4 روز در بدن بمانند. اگر مدت زمان عوارض قرص اورژانسی برای شما بیش از این مقدار شد، شاید ممکن است نیاز باشد به پزشک مراجعه کنید. در این راستا انتظار است که در صورت قطع مصرف، عوارض قرص اورژانسی بعد از یک ماه از بین برود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر دو تا سه ساعت پس از مصرف داروی ضد بارداری حال عمومی شما به هم ریخت باید تحت مراقبت پزشکی قرار بگیرید. همچنین اگر علائم شما پس از چند روز از بین نرفت یا اگر:

• فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید
• پریود بعدی شما بیش از 7 روز تاخیر داشته است
• قاعدگی شما بسیار کوتاه‌تر یا سبک‌تر از حد معمول است
• درد ناگهانی در قسمت تحتانی شکم خود دارید 

حتماً به پزشک مراجعه کنید.

تاثیر قرص اورژانسی بر جنین 

قرص‌های اورژانسی برای جلوگیری از بارداری خورده می‌شوند اما یک قرص سقط جنین مانند قرص سقط جنین سایتوتک نیستند. از این رو اگر این قرص را مصرف کرده‌اید اما باردار شده‌اید نیازی نیست نگران آسیب به جنین باشید. با این حالا باید توجه داشته باشید که مصرف این قرص در دوران بارداری ممنوع است زیرا یک داروی هورمونی محسوب می‌شود.

از کجا بفهمیم قرص اورژانسی اثر کرده

انتظار می‌رود که در صورت موفقیت‌آمیز بودن اثر قرص ضد بارداری، تا دو هفته پس از مصرف آن دچار خونریزی قاعدگی شوید. اگر این اتفاق نیفتاد شانس بارداری بالاست و شرایطتان باید مورد آزمایش قرار بگیرد.

عوارض قرص اورژانسی را چگونه از بین ببریم

راحتترین راه برای کاهش عوارض قرص اورژانسی، مصرف به اندازه و به موقع آن با مشورت پزشک است. سپس اینکه تحقیق کنید کدام قرص اورژانسی عوارض کمتری دارد. مصرف قرص اورژانسی کم عوارض می‌تواند بخش زیادی از مشکلات شما را از بین ببرد. بعلاوه مصرف این قرص‌ها با شکم خالی می‌تواند منجر به تشدید عوارض شود پس بهتر است از آن جلوگیری کنید. همچنین اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید برای جلوگیری از تداخل دارویی با پزشک مشورت کنید. 

نحوه مصرف قرص اورژانسی

هر چه زمان مصرف این قرص با زمان نزدیکی، کمتر باشد، اثرگذاری‌اش بیشتر است. این دو قرص در دو مقدار 0.75 و 1.5 میلی‌گرمی وجود دارد که هر کدام استفاده‌ی خاصی دارند. قرص‌های 0.75 میلی گرمی به صورت دو عددی مصرف می‌شوند. یکی 72 ساعت بعد از نزدیکی و دیگری 12 ساعت بعد از قرص اول. در مورد قرص‌های 1.5 میلی‌گرمی، باید یک عدد از این قرص‌ها را 120 ساعت (5 روز) بعد از نزدیکی بخورید. نحوه مصرف و عوارض قرص اورژانسی رابطه‌ی مستقیمی با هم دارند. اما به این معنا نیست که عوارض مصرف دو بار قرص اورژانسی 0.75 از قرص 1.5 بیشتر است. اما اگر هر کدام از این قرص‌ها را در خارج از دستور العمشان استفاده کنید، خطرناک است. همچنین مواظب عوارض قرص اورژانسی تاریخ گذشته نیز باشید زیرا مسمومیت به بار می‌آورد.

عوارض خوردن قرص اورژانسی توسط کودک

قرص اورژانسی را نیز باید همانند سایر قرص‌ها از دسترس کودکان دور نگه داشت. در صورتی که کودکتان به صورت اتفاقی یکی از این قرص‌ها را خورد باید منتظر علائم باشید. ممکن است کودک هیچ واکنشی به خوردن قرص نشان ندهد این به میزان زیادی ممکن است نشانه‌ی خوبی باشد و اینکه قرص مشکلی برای کودک ایجاد نکرده اما اگر شاهد علائمی غیرعادی مانند استفراغ، سردرد و سرگیجه بودید باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. 

عوارض قرص اورژانسی برای دختر مجرد

یکی از مواردی که ممکن است برای مصرف کنندگان سوال باشد این است که آیا مصرف کنندگان این قرص باید شرایط خاصی داشته باشند یعنی آیا این قرص تنها مخصوص زنان متاهل است؟ خیر این قرص‌ها ممکن است توسط دختران مجرد نیز مصرف شود. عوارض قرص اورژانسی برای زنان متاهل و دختر مجرد تفاوتی ندارد و این مسئله تاثیری بر مصرف قرص نمی‌گذارد.