مراحل لقاح از تخمک گذاری تا تشکیل جنین

شهریور ۱۴۰۱ | زمان مطالعه : ۹ دقیقه
مراحل لقاح

اگر قصد باردرای دارید، باید از نحوه‌ی انجام لقاح، شرایط و عوامل تاثیرگذار بر آن مطلع باشید. در این صورت می‌توانید بارداری راحت‌تری داشته باشد. بی‌اطلاعی از مراحل لقاح و از دست دادن زمان‌های طلایی برای انجام این کار می‌تواند مانع از بارداری به موقع شما شود که احساس ناامیدی و ناراحتی زیادی را برای زوجین به همراه دارد. در این مقاله در مورد مراحل تشکیل جنین از لقاح تا زایمان و تولد، بیشتر توضیح می‌دهیم تا بتوانید در اقدام برای بارداری موفقتر باشید.

مراحل لقاح بارداری

لقاح همان پیوند هسته‌ی اسپرم با هسته‌ی تخمک، برای تشکیل هسته‌ی اولیه‌ی جنین است. در واقع در همه‌ی موجودات لقاح شامل ترکیب شدنِ مواد ارثیِ دو سلول جنسی مختلف یا گامت است که هر کدام نیمی از کروموزوم‌های یک گونه را به همراه دارند. در لقاح این کروموزوم‌ها کنار هم قرار می‌گیرند و یک تخم تشکیل می‌شود که طی فرایندهای مختلف دچار تقسیم سلولی شده و رشد می‌کنند و یک جنین کامل را تشکیل می‌دهند. برای این که لقاح به درستی صورت بگیرد باید شرایط خاصی فراهم باشد که در ادامه آمده است. 

تخمک گذاری، اولین قدم در لقاح

اولین مرحله برای انجام لقاح تخمک گذاری است. تخمک گذاری بخشی از چرخه‌ی پریودی یک زن است که ماهی یک بار رخ داده و در آن یک تخمک از تخمدان‌ها آزاد می‌شود. این تخمک دو عاقبت دارد. یا در محدوده‌ی زمانی مشخص ( یعنی در عرض 12 تا 24 ساعت) با یک اسپرم ترکیب شده و بارور می‌شود یا ترکیب نمی‌شود که در نتیجه‌ی آن متلاشی می‌شود و باعث ریزش پوشش داخلی رحم و خونریزی پریود می‌شود. 

نحوه لقاح اسپرم با تخمک

حالا که تخمک در بدن زن آزاد شده است، نوبت رسیدن اسپرم به آن است. در هنگام مقاربت جنسی، اسپرم‌ها از آلت تناسلی مرد وارد بدن زن شده و از طریق لوله‌های رحمی به سمت تخمک که در یکی از این لوله‌ها شناور است، حرکت می‌کنند. اسپرم و تخمک، گامت‌ها هستند و هر کدام حاوی نیمی از اطلاعات ژنتیکی لازم برای تولید مثل می‌باشند. وقتی اسپرم به تخمک برسد، برای آنکه لقاح صورت بگیرد، اسپرم به تخمک نفوذ کرده و اطلاعات ژنتیکی خود را با اطلاعات تخمک ترکیب کرده و آن را بارور می‌سازد. 23 کروموزوم حاصل از اسپرم با 23 کروموزوم موجود در تخمک جفت می‌شوند و سلول 46 کروموزومی به نام زیگوت را تشکیل می‌دهند. زیگوت شروع به تقسیم و تکثیر می‌کند و همانطور که به سمت رحم حرکت می‌کند، تقسیم می‌شود و یک بلاستوسیست را تشکیل می‌دهد، که در دیواره‌ی رحم فرو می‌رود. در این مرحله اطلاع از زمان مناسب نزدیکی جنسی و اطلاع از پوزیشن صحیح نزدیکی و نحوه آمیزش برای باردار شدن می‌تواند تاثیر زیادی بر موفقیت لقاح داشته باشد.

مراحل لقاح اسپرم با تخمک در جنین دوقلو نیز مانند لقاحِ یک جنین است با این تفاوت که یا دو تخمک از تخمدان‌ها آزاد می‌شود و همزمان هر دو بارور می‌شوند و یا اینکه یک تخمکِ بارور در مراحل تقسیم به دو جنین تبدیل می‌شود. در ادامه مراحل لقاح با تصویر نشان داده شده است.

مراحل لقاح با عکس

مراحل رشد تخمک لقاح یافته

مراحل لقاح و لانه گزینی جنین در حدود 5 روز طول می‌کشد. در این فاصله تخمک بارور شده همانطور که تقسیم می‌شود در لوله‌ی رحم به سمت فضای رحمی حرکت می‌کند. این تخمک بارور و تقسیم شده که بلاستوسیت نام دارد ابتدا به دیواره‌ی رحم می‌چسبد و بعد به مرور در آن کاشته می‌شود. نشانه‌ی این لانه گزینی، لکه بینی است. وقتی لانه گزینی انجام شد، سلول‌های بلاستوسیت بیشتر تمایز پیدا می‌کنند و از روز پانزدهم بعد از لقاح، دیسک جنینی تشکیل می‌شود. وسایر سلول‌ها نیز شروع به تشکیل بافت‌ها و ساختارهای پشتیبانی می‌کنند که رفته رفته جنین را محاصره کرده و بعضی از سلول‌ها نیز تشکیل سلول‌های جفت و بند ناف را آغاز می‌کنند که وظیفه‌ی رساندن مواد مغذی و دفع مواد زائد را به عهده دارند.

از کجا بفهمیم لقاح صورت گرفته است

لقاح خود علامت خاصی ندارد. شما نمی‌توانید بلافاصله بعد از نزدیکی مطمئن شوید که عمل لقاح موفقیت آمیز بوده است یا خیر. در عوض باید برای نشانه‌‌های بعدی آن منتظر بمانید. در صورتی که لقاح به موفقیت انجام شده باشد، در دو تا سه هفته‌ی آینده شاهد نشانه‌هایی مانند قطع قاعدگی، سرگیجه، حساسیت و درد پستان‌ها، حالت تهوع و استفراغ و ... سایر علائم بارداری خواهید بود.

لقاح آزمایشگاهی چیست

گاهی مراحل لقاح و نحوه‌ی شروع بارداری، آن طور که در بالا توضیح داده شده است، پیش نمی‌رود و آنگاه است که شما به روش‌های القاح باروری مانند ivf نیاز پیدا خواهید کرد. ای وی اف نوعی لقاح آزمایشگاهی است که توسط پزشک انجام می‌شود. در این فرایند ابتدا تحریک تخمک گذاری در مادر توسط داروها انجام می‌شود و بعد تخمک و اسپرم آماده را از مادر و پدر استخراج کرده و در محیط آزمایشگاهی با هم ترکیب می‌کنند. در این روش برای اینکه لقاح به صورت موفقیت آمیز انجام شود، اسپرم مستقیماً به درون تخمک تزریق می‌شود و سپس تخمک بارور شده به داخل بدن مادر تزریق می‌شود. درمان ناباروری با IVF درصد موفقیت بالایی دارد و با وجود آنکه چگونگی مراحل لقاح در آن با لقاح عادی تفاوت دارد، اما سایر مراحل بارداری در این روش مشابه بارداری‌های دیگر است. 

لقاح آزمایشگاهی چیست

مراحل باردار شدن

اولین گام در فرایند باردار شدن انجام همین لقاح به صورت موفقیت آمیز است. با انجام این کار از ابتدای مراحل لقاح تا تشکیل جنین و بعد از آن رشد جنین تا زایمان، جزو دوران بارداری محسوب می‌شود که به مراقبت‌های خاص خود نیاز دارد. شما می‌توانید از مراحل بارداری از روز اول با انجام آزمایشهای مخصوص مطلع شوید. 

سخن پایانی 

در این مقاله مراحل لقاح از ابتدا آمده است بنابراین شما اکنون دید بازتری به این فرایند دارید و می‌توانید آن را بهتر مدیریت کنید. با وجود آنکه لقاح فرایند پیچیده‌ای نیست، اما عوامل زیادی بر آن تاثیرگذاراند و می‌توانند موفقیت آن را تحت تاثیر خود قرار دهند. از این رو گاهی مهم نیست چقدر برای انجام آن تلاش می‌کنید، این اتفاق نمی‌افتد و این درحالی است که لقاح برای بعضی از زوجین در همان اولین تلاش‌ها رخ می‌دهد. در هر حال لقاح می‌تواند زمانبر باشد و این بدین معنا نیست که لزوماً اشکالی در میان است. تنها کافی است در مورد شرایط تاثیرگذار بر آن مطالعه داشته باشید و کمی به خود زمان بدهید.